Vandaag start de jaarlijkse publieksverkiezing van foodwatch voor het meest misleidende voedselproduct: Het Gouden windei 2017. De 7 genomineerden zijn: Aldi Kalfsleverworst, Jumbo Goudeerlijk boerenmaïs, AH Muesli vezelrijk, Lidl Volkoren scharreleierkoeken, Conimex Ketjap manis goud van Unilever, Innocent superjuice van Coca-Cola en Aldi Mama nature citroenconcentraat.
Er zijn volgens foodwatch weer ‘sterke’ kandidaten dit jaar: zo bevat de kalfsleverworst geheel geen kalfslever, de volkoren eierenkoeken slechts 6% volkorenmeel, de ‘premium quality’ ketjap is 70% suiker en het citroenconcentraat is in werkelijkheid een citroenverdunning met 80% water. Consumenten kunnen komende twee weken hun stem uitbrengen op de stempagina. Vorig jaar won het sapje van Healthy People Blauwe bosbes en framboos dat vooral uit appel- en druivensap bestaat. Het jaar ervoor wonnen de cranberries van Albert Heijn die bestonden uit twee derde suiker en een derde besjes. Genomineerden passen vaak hun product aan naar aanleiding van de nominatie voor het Gouden Windei. Zo haalde Plus haar pindakaas light boordevol suiker uit het schap, Aldi paste het etiket aan van haar truffelpasta met 0,0006% truffel en Albert Heijn halveerde grofweg de suikertoevoeging aan de cranberries.
“Het hele jaar word je als consument uitgelachen en voor de gek gehouden door handige marketeers van voedingsbedrijven. In de verkiezing om het Gouden Windei kan de consument zelf lachen om de doorgeprikte marketingleugens van de genomineerden”, aldus Sjoerd van de Wouw, campaigner bij foodwatch.
De zeven kandidaten van 2017:
Aldi Kalfsleverworst:
Kalfsleverworst. Maar dan zonder enige kalfslever, bij Aldi. Wel met wat varkenslever. En met een leverkleurtje door bietenrood en tomatenpuree.
Conimex Ketjap manis goud (merk Unilever):
Deze ‘premium quality’ ketjap is gewoon schenkstroop met ketjapsmaak: met 70% suiker is het zoeter dan appelstroop!
‘Boerenmaïs’-brood zonder maïsmeel. En voor de maïsuitstraling wat maïsgries bovenop en een geel kleurtje dankzij kurkuma-extract.
AH Muesli vezelrijk:
Noem je je muesli ‘vezelrijk’, dan zijn de verwachtingen hoog. Maar Albert Heijn noemt juist haar minst vezelrijke muesli ‘vezelrijk’.
Aldi Mama nature citroenconcentraat:
Koop je wel eens deze citroenconcentraat bij Aldi? Wat hier echt zuur aan is: dit zogenaamde ‘concentraat’ is eigenlijk verdund citroensap, met viervijfde water.
Innocent Superjuice (merk Coca-Cola):
‘Superjuice framboos, kers, boosted met gojibes’, met opgeteld minder dan 10% van deze vruchten en vooral appelsap. Misschien verklaart dit iets: ‘Innocent’ is een merk van Coca-Cola Company.
Lidl Volkoren scharreleierkoeken:
Als het niet zo’n serieus gezondheidsprobleem zou zijn, volkorenkoeken met slechts 6% volkorenmeel.
De winnaar wordt rond half december bekend gemaakt.
foodwatch ontvangt vaak klachten van teleurgestelde consumenten die zich misleid voelen in de supermarkt. De klachten komen onder meer binnen via het daarvoor opgerichte meldpunt misleiding. Zelf doet foodwatch ook al jarenlang onderzoek naar de waarheid achter claims op voedselverpakkingen. Aan de hand van dit onderzoek en de ontvangen klachten, worden jaarlijks de kandidaten geselecteerd die het volgens de waakhond echt te bont hebben gemaakt. Zij komen in aanmerking voor de prijs voor het meest misleidende voedselproduct: het Gouden Windei.
Het Gouden Windei wordt dit jaar voor de achtste keer uitgereikt. In de afgelopen jaren hebben meer dan 100.000 consumenten hun stem uitgebracht. In 2016 won Healthy People Blauwe bosbes en framboos. In 2015 wonnen de gesuikerde cranberries van Albert Heijn. Het jaar ervoor won Capri-sun van Coca-Cola de omstreden prijs. In 2013 won Natrena Stevia Kristalpoeder van Douwe Egberts. Unilever won de prijs al twee maal: in 2012 met Becel pro-activ en in 2011 met Blue Band Goede Start Witbrood. Danone ontving het windei in 2010 met het product Actimel.
Campagne misleidende marketing
‘Gezonde’ producten vol suiker, ‘authentieke’ recepten met een ellenlange lijst aan E-nummers, gezondheidsclaims op ongezonde producten en zogenaamde ‘natuurlijke’ producten die helemaal niet zo ‘natuurlijk’ blijken te zijn… foodwatch heeft in de afgelopen jaren heel wat misleidende marketingtrucs onthuld. Voedselfabrikanten passen ze op grote schaal toe om hun – vaak ongezonde en bewerkte – producten te verkopen. Voedselfabrikanten krijgen veel te veel ruimte voor hun misleidende marketing. Wie controleert hen? De Reclame Code Commissie treedt alleen op als iemand een klacht indient, maar komt uit zichzelf niet in actie. En constateert ze dat een voedselfabrikant de regels overtreedt, dan kan ze alleen een niet-bindend advies geven. De Nederlandse Voedsel en Warenautoriteit (NVWA) die ook moet beoordelen of consumenten niet misleid worden, is structureel onderbezet en geeft zelf al expliciet toe: ‘meldingen over misleiding neemt de NVWA niet direct in behandeling’. Bovendien heeft de overheid zelfregulering door de voedselindustrie hoog in het vaandel staan.
Zo stelt de voedselindustrie volgens foodwatch zelf ‘grenzen’ aan haar eigen marketing; de kat op het spek binden, noemt foodwatch dat. Allemaal redenen voor foodwatch om campagne te voeren tegen misleidende voedingsbedrijven. Voedselwaakhond foodwatch heeft daarom een Meldpunt Misleiding opgericht en houdt jaarlijks een Gouden Windei verkiezing voor het meest misleidende product.
