Kusala en akusala zijn twee termen die in de sutta’s door de Boeddha veel gebruikt worden. Het zijn de belangrijkste woorden waarmee hij moraliteit evalueert. Maar net als vele andere Pali-woorden is ook dit concept moeilijk éénduidig naar een westers begrip om te zetten of te vertalen.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht & Gelijkmoedigheid (P. sati & upekkha)
Observeer aandachtig wie polariseert. Wie de samenleving uit mekaar trekt. Maar ook wie verbindt. Graaf dieper door je de volgende vragen te stellen: Wie? Wat? Waar? Waarom? Hoe?
Guy – dhammazaadjes – Het heden. Het NU
Zelfrealisatie (P. nibbana) kan uitsluitend gerealiseerd worden in dit moment. In het hier-en-nu. In het heden. Dit betekent dat de dhammanuvatti zich uitsluitend op het heden moet oriënteren.
Guy – dhammazaadjes – Stop de opiniëring. Het is slechts waan
Vipassana-beoefening leert ons uit directe ervaring dat wijzelf en onze omgeving voortdurend in beweging zijn. Dat niets ‘vast’ is. Dat maakt alles relatief. Daarom ook drong de Boeddha er meermaals op aan om er geen zienswijzen of ideologieën op na te houden.
Guy – dhammazaadjes – Tussen twee gedachten in…
De teksten van de oudste sutta’s uit de Pali-canon zijn zo puur, zo helder, dat ze geen uitleg vergen. Zuiver in hun eenvoud, roepen ze slechts tot reflectie op. Tot beschouwing. Tot meditatie. Bhavana-maya panna.
Guy – dhammazaadjes – Illusie
Concreet: je bent niet meer wat je was toen je deze tekst begon te lezen. Je bent slechts een flow van permanente transformatie. Van muterende energie. Je beweegt in een ondefinieerbare ruimte waarin alles ontstaat, eventjes bestaat en opnieuw vergaat. Zonder vastheid. Zonder essentie. In die ruimte resoneert alles. Eén langgerekte echo tot de oerknal. En verder.
Guy – dhammazaadjes – Ontwaken
Door de ervaring én aanvaarding van deze natuurwet begrijpt de beoefenaar dukkha; laat hij dukkha los; realiseert hij de beëindiging van dukkha en cultiveert hij het pad dat leidt tot de beëindiging van dukkha. Zo herkent (P. pariyatti), erkent (P. patipatti) en realiseert (P. pativedha) hij de Vier Edele Waarheden. Individueel én als geheel.
Guy – dhammazaadjes – Onderwerping versus bevrijding
De Boeddha is in zijn stervensuur gerealiseerd. Is uitgedoofd van onwetendheid, verlangen en afkeer. Hij heeft experiëntieel ervaren (P. paccanubhoti) dat alles wat ontstaan is zal vergaan. Hij heeft zich hiermee volkomen verzoend. Hij wéét: dit is de eeuwige natuurwet. Dhammo sanantano. Hij verwacht geen terugkeer meer. Dit was zijn laatste geboorte. Er is geen verdere toestand van bestaan. Hij is bevrijd. Vimutti.
Guy – dhammazaadjes – Wat hebben we nu nodig?
Zachtheid, moed, maar vooral liefde! Dat hebben we nodig in het omgaan met de lastige dingen in ons leven.
Guy – dhammazaadjes – Ook al vergaat het lichaam, er is niets te vrezen
Op 1 november sloot Johan C. de stille online meditatie af met onderstaand prachtig gedicht. Een juweeltje. Johan liet zich inspireren door vers nr. 16 van de Tao Te Ching van Lao Tse in een vertaling van de pas overleden auteur Kristofer Schipper.
Guy – dhammazaadjes – Gehechtheid aan regels/riten/rituelen (P. silabbata-paramasa)
Gehechtheid aan regels/riten en rituelen is de tweede schakel van de keten (P. samyojana) die de beoefenaar belet om de stroom te betreden. de andere twee ketens zijn: geloof in een ‘zelf’, in een ‘ik’ (P. sakkaya ditthi) en twijfel (P. vicikiccha).
Guy – dhammazaadjes – Toevlucht nemen
Toevlucht nemen is geen vluchtweg, geen ontsnappingsroute. Integendeel. Het is ons verankeren in de natuurwet die bepaalt dat alles wat ontstaat zal vergaan. Ons vestigen in de eeuwige natuurwet. Dhamma sanantano.
Guy – dhammazaadjes – Aandacht op de dood (P. maranasati bhavana)
De traditionele maranasati-praktijk van het Theravada is gebaseerd op de (Maha) Satipatthana Sutta. Deze meditatiebeoefening omvat de visualisatie van het lichaam dat metaforisch uit 32 ‘onderdelen’ (organen en lichaamsvloeistoffen) bestaat. Het lijk wordt door de beoefenaar gevisualiseerd in verschillende stadia van verval. In de Oosterse praktijk worden skeletten prominent op verschillende locaties in de kloosters geplaatst om deze contemplatie aan te moedigen en te bevorderen.
Guy – dharmazaadjes – Meditatie op het afschuwelijke (P. asubha bhavana)
In de Mahasatipatthana Sutta wijst de Boeddha ons op het vestigen van aandacht op ons lichaam. Op alle aspecten ervan. En dat schildert niet altijd een mooi beeld.
Guy – dhammazaadjes – Het substraat van bestaan (P. upadhi)
Upadhi betekent het ‘substraat van bestaan’; het ‘substraat van wedergeboorte’. Upadhi verklaart zowel het fundament als het resultaat dat eruit voortvloeit.
Guy – dhammazaadjes – Verzaking (P. nekkhamma)
Je hoeft de wereld niet los te laten om je te bevrijden van dukkha. Integendeel, je moet de wereld juist gebruiken om je ervan te verlossen. De dingen van de wereld kan je immers niet loochenen. Het is dwaas om het licht van de zon te ontkennen. Het volstaat dat je realiseert dat de wereld vergankelijk is. En dat je dit inzicht gelijkmoedig aanvaardt.
Guy – dhammazaadjes – Het Proces zoals het is (P. yatha-bhuta)
‘Alles wat onderhevig is aan ontstaan, is onderhevig aan vergaan.’
Guy – dhammazaadjes – Sabbe Satta Bhavantu Sukhitatta
De letterlijke vertaling van deze Pali-versregel is ‘Mogen alle wezens gelukkig, gezond en voorspoedig zijn.’
Dhammazaadjes – meditatietechnieken (P. kammatthana)
De beoefenaar moet zijn eigen meester zijn. Zijn eigen eiland. Zijn eigen licht. Zonder hoofd boven zijn hoofd. Elke beoefenaar is zijn eigen beschermer. Zichzelf bevrijden van dukkha is een persoonlijke zaak. Dus ook de keuze van de (voor jou) beste meditatietechniek.
Dhammazaadjes – Sankhara’s (P.)
Er bestaat geen equivalent woord in de westerse talen voor het Pali-begrip ‘sankhara’s’. Daarom lijkt het me beter om—nadat het begrip voor de westerse beoefenaar volkomen duidelijk is—de term onvertaald te laten.
Guy – dhammazaadjes – Meditatie op het ‘ik’
‘Een goed onderwezen edele discipel, die dit alles met juist inzicht beschouwt, baalt van fysieke vorm; baalt van gewaarwordingen/gevoelens; baalt van percepties; baalt van sankhara’s; baalt van bewustzijn. Doordat hij ervan baalt, wordt hij passieloos. Doordat hij passieloos is, wordt [zijn geest] bevrijd. Doordat zijn geest bevrijd is, is er de kennis dat zijn geest bevrijd is.’
Guy – dhammazaadjes – De Mahakala-grot in het Dungeshwari-gebergte
Ik tracht me voor te stellen hoe, op deze plaats, 2.600 jaar geleden, de toekomstige Boeddha probeerde tot Zelfrealisatie te komen. Zijn trial & error-methode maakt hem in mijn ogen slechts groter: voor jezelf zien, vanuit je eigen ervaring, wat werkt en wat niet, is uiteindelijk waar het bij meditatie allemaal om draait. Hier mediteerde geen god, maar een mens zoals ik. In het specifieke geval van Siddhattha: een Groot Mens. Een Mahapurisa.
Guy – dhammazaadjes – Verlangen en bevrijding vormen een contradictie
De vernietiging van de wortel van verlangen is een dwingende opdracht voor de beoefenaar om tot bevrijding te komen vermits élk verlangen—zelfs met de meest hoogstaande intentie (P. cetana)—spirituele progressie verhindert en blokkeert.
Guy – dhammazaadjes – Verlangen (P. tanha, lobha)
De Boeddha wéét als geen ander wat voor een geraffineerd gif ‘verlangen’ is. Sluipend. Verraderlijk. Geniepig. Niet verwonderlijk dus dat Mara–ons alter ego—er zich uitgebreid van bedient om ons op het verkeerde been te zetten.
