Essentialisme en nihilisme waren metafysische stromingen in de tijd van de Boeddha. Het is duidelijk dat hij daar niet wil mee vereenzelvigd worden. Daarbij zou eender welk antwoord op de vraag Vachagotta op zijn zoektocht eerder gehinderd dan geholpen hebben.
Edel – Searching for a heart of gold
Passie is de grondstof van onze verhalen, van romans en van films. Het gaat niet alleen maar over liefde. Er zijn veel dingen die mensen willen bereiken, op alle mogelijke vlakken. Dingen die we belangrijk vinden, een prestatie, een overwinning, erkenning, gezondheid.
Edel – Het wegvallen van het zelf
Er rest mij niets anders dan mijn eigen integriteit. Misschien is er iets wat zij hebben wat ik nog niet heb, maar als ik naar hen kijk stel ik mij de vraag: ‘Wil ik zo worden, wil ik zelf op deze manier met mensen omgaan?’ En dan roept alles in mij: ‘Zo wil ik nooit zijn. Als dat verlichting is, laat mij dan voor altijd een onverlichte dwaas blijven.’
Edel – De hond en zijn boeddhanatuur
Zhaozhou was een Chinese zenmeester uit de 10de eeuw. Het meest bizarre is dat hij flagrant het verkeerde antwoord geeft. In het Chinese Mahayana hadden alle levende wezens de boeddhanatuur. Toch antwoordt Zhaozhou hier onverstoord ‘nee’.
Edel – Bestaat Guanyin?
Bestaat Guanyin? In het theravada is er helemaal geen Guanyin. Het theravada kent ook geen Lotus Sutra of Avatamsaka Sutra of Hart Sutra. Blijkbaar geloven zij niet in Guanyin.
Edel – Woke, anti-woke, un-woke
Woke vertrekt vanuit het besef dat mensen met respect bejegend willen worden. Een belangrijke vorm van respectloosheid is een persoon te reduceren tot de groep waar hij of zij toe behoort of geacht wordt te behoren. Woke ontstond in de context van rassendiscriminatie in de VS, maar het slaat op iedere denkbare vorm van discriminatie.
Edel – De dochter van de drakenkoning
Maar er is meer. Wat maakt dat het drakenmeisje ter plekke verandert in een Boeddha? Wat bewerkstelligt de transformatie?
Edel – Hoe common sense is gezond verstand?
Het is een kritiek die ik wel vaker hoor, en die ik graag op mij neem. Recent, in een commentaar op een column in het Boeddhistisch Dagblad, formuleerde iemand het als: ‘gaan de inzichten van de Boeddha nou werkelijk niet dieper dan gewoon gezond verstand?’ Dat alles vergankelijk is dat weet iedereen met een beetje levenservaring toch. Maar in de Palicanon plaatst de Boeddha dat in de context van wedergeboorte. Is dat dan niet meer dan een culturele saus? Het is een discussie die het westerse boeddhisme blijft achtervolgen.
Edel – Over Newton, de Boeddha en de mechanica van lijden en geluk
Met welke andere historische figuur kan je Shakyamuni Boeddha, de historische Boeddha, vergelijken. Sommigen zien de Boeddha als een soort Mozes, een Jezus of een Mohammed: als de grondlegger van een wereldreligie. Thich Nhat Hanh schreef een boek: ‘Buddha and Christ as Brothers’. Je kan de Boeddha ook zien als een groot filosoof, als een […]
Edel – Waar ik van droom
Ik droom van een wereld waarin religie de meest natuurlijke zaak is (en niet bovennatuurlijk).
Edel – Gewoon blijven zitten
De grote valkuil is to do-lijstjes in de meditatie invoeren. Het begint heel onschuldig. We hopen een moment rust te vinden in de drukte van ons bestaan. We hopen wat helderheid te vinden in ons hoofd. En inderdaad soms vinden we rust en helderheid. En dan denken we: dit is het. En dan komt er een moment dat het niet meer lukt. Terwijl er niets te lukken valt. Als er onrust komt kunnen we ook dan blijven zitten en bij die onrust aanwezig blijven? Dat is het hele punt.
Edel Maex – Zou een erkenning van het boeddhisme wijsheid zijn?
Het zou best kunnen dat ook voor het boeddhisme een erkenning op dit ogenblik het ergste is wat haar zou kunnen overkomen.
Edel – Een geschiedenis van polemieken
De geschiedenis van het boeddhisme is een geschiedenis van polemieken. Boeddhistische teksten, van het oudste boeddhisme tot nu, kun je lezen als een altijd opnieuw weerleggen van misvattingen.
Edel – Met weinig stof in de ogen
Dit is menens. Het scheelde geen haar of de Boeddha had er de brui aan gegeven. Het is onbegonnen werk. Niemand gaat dit begrijpen. De dramatiek van het gebeuren wordt extra in de verf gezegd door in het verhaal een god te laten opdraven. Brahma Sahampati moet de Boeddha redden van een grote valkuil.
Edel – Genade
Als we in de Sutra van Kuan Yin zingen: ‘Neem dan je toevlucht tot Kuan Yin en niets zal je nog deren’ wil dat dat niet zeggen dat een bovennatuurlijk wezen uit de wolken zal nederdalen. Het betekent wel dat mededogen de natuurlijke respons is op ons lijden. Het vermogen van Kuan Yin om al die verschillende gestalten aan te nemen is haar vermogen om te responderen op wat deze concrete situatie vraagt. Lijden en mede-lijden resoneren natuurlijkerwijze met elkaar.
Edel – als een bende idioten
En hier staan wij als een bende idioten mooie liedjes te kwelen over ‘allen die vol moed en groot van hart zijn en het heil van anderen beogen’ in een wereld waar je met menselijkheid nergens komt. Het is allemaal zo vanzelfsprekend. Je moet hard zijn. Het is crisis voor iedereen. Je hebt geen keuze. Als jij het niet doet, doet iemand anders het …
Edel – Ook als ik naakt ben
In het boeddhisme vind ik een bruikbaar begrippenkader om hier naar te kijken. Aan de ene kant zijn er de ‘drie vergiften’: begeerte, afkeer en verwarring. Als ik louter vanuit begeerte en afkeer naar de wereld kijk, is iedereen loslopend wild. Er is alleen de vraag ‘wat brengt het mij op? Seks, geld, macht …?’ Wat mij past probeer ik aan mijn behoefte te onderwerpen, wat mij niet past negeer ik, wat mij in de weg staat elimineer ik. De verwarring is te denken dat alles in functie staat van mijn afkeer en begeerte.
Edel – De hond en zijn boeddhanatuur
Zhaozhou was een Chinese zenmeester uit de 10de eeuw. Het meest bizarre is dat hij flagrant het verkeerde antwoord geeft.
Edel – Vrijheid
We hebben bij dergelijke situaties geen enkel mededogen met de daders. We houden iemand als individu verantwoordelijk. We kunnen ook moeilijk een deel van iemand hersenen gevangenisstraf geven en de rest vrijuit laten gaan.
Edel – dharmaregen
Zen heeft niets tegen helder redeneren, integendeel, maar het is niet haar eerste bekommernis. Zen gaat over openheid en mededogen. Het zijn twee kanten van dezelfde medaille. Het is maar door ons te openen dat we geraakt worden. Daaruit ontstaat mededogen.
Edel – Het wegvallen van het zelf
Er rest mij niets anders dan mijn eigen integriteit. Misschien is er iets wat zij hebben wat ik nog niet heb, maar als ik naar hen kijk stel ik mij de vraag: ‘Wil ik zo worden, wil ik zelf op deze manier met mensen omgaan?’ En dan roept alles in mij: ‘Zo wil ik nooit zijn. Als dat verlichting is, laat mij dan voor altijd een onverlichte dwaas blijven.’
Is meditatie gevaarlijk?
Meditatie maakt dingen zichtbaar. Alles wat menselijkerwijze ervaarbaar is kan zichtbaar worden en daar kan ook veel pijn bij zitten.
Edel – Bestaat Guanyin?
Bestaat Guanyin? In het theravada is er helemaal geen Guanyin. Het theravada kent ook geen Lotus Sutra of Avatamsaka Sutra of Hart Sutra. Blijkbaar geloven zij niet in Guanyin.
Edel Maex: ‘Meditatie is heel eenvoudig’
Dit is, in eigen woorden weergegeven, de meditatie-instructie waarmee ik zelf jaren geleden ben beginnen zitten. Het is de instructie waar ik telkens weer bij terugkom.
