De meeste Nederlanders beleven hun levensbeschouwing op geheel eigen wijze, buiten kerken, synagogen, moskeeën of tempels om. Ze verblijven in hun zelfgekozen bubble. Daar zijn miljoenen versies van.
Vreemdeling
Vreemd en eigen vormen een gespannen stel. Sociale relaties worden erdoor bepaald. Populisme moet het hebben van de tegenstelling tussen eigen volk en vreemd volk.
Verkiezingen 2017 – het verkiezingsdriehoekje
Verkiezingsdriehoekje. Je staat a.s. woensdag in het stemhokje en weet nog steeds niet wat je moet kiezen. Of je weet het wel, maar klopt je keuze eigenlijk wel? Het verkiezingsdriehoekje biedt uitkomst!
Doelgroep
Levensbeschouwingen stellen zich doorgaans op als exclusief, met een eigen aanhang en identiteit. Men is gefocust op de eigen groep en haar voortbestaan. Maar eigenlijk zijn levensbeschouwingen er in principe niet voor de eigen mensen maar voor de hele wereld.
PRIMITIEF
Verhoging van het defensiebudget wordt de laatste tijd gepresenteerd als vanzelfsprekend. Maar is het wel zo normaal? Kun je beschaving verdedigen met een middel dat helemaal niet beschaafd is?
Schaarse aandacht
Als aandacht een vorm van machtsuitoefening is, dan is het onderscheid tussen middelmacht en doelmacht van toepassing. Is macht als gedragsbeïnvloeding een middel voor een ander doel, of is macht doel op zich geworden?
SPEELKWARTIER
Het was eruit voordat ik het in de gaten had. We zaten met een klein gezelschap genoeglijk na te tafelen toen het gesprek op huisdieren kwam. Iemand zei bang te zijn voor honden. Mij ontsnapte: ‘Ik ben vooral bang voor het mensdier’.
VERTROUWENSPERSOON
Het tweede wat hij te vertellen had, was dat ik vanaf nu al mijn contacten met kale mannen moest stopzetten.
INAUGURATIE
Vraag: Hoe kunnen politiek en religie bij zo’n ritueel samen optrekken, terwijl ze eigenlijk slaande ruzie hebben?
CONTROLETAFEL
Als we onze eigen geloofsvoorstellingen regelen, verkennen we achter onze controletafel de levensbeschouwelijke schuifjes. Een belangrijk schuifje heeft als uitersten ‘religieus’ en ‘atheïstisch’, met ‘agnostisch’ als tussenstand.
Splijtgezwam
Het lijkt er op dat een tweedeling de meest werkbare manier is om de wereld in te delen. Simpel, efficiënt, voorspelbaar en gemakkelijk te framen en te communiceren, bijvoorbeeld in de media. Of als je president wilt worden. Of de grootste fractie in het parlement.
EINDEJAARSOVERDENKING
Iedereen heeft het erover. Onze tijd is er één van verwarring. Niemand weet waar het heen gaat met Europa, met de VS, met Syrië, met Rusland, met de migranten, met de verkiezingen in maart, kortom met onszelf.
POPULIST
Het was even schrikken. Lees ik een mooi artikel over populisme in misschien wel het beste weekblad van Nederland, De Groene Amsterdammer, en kom ik tot de conclusie dat ik mezelf populist mag noemen.
SINT GOD
Zingevingsvraag voor dit weekend: Als de houdbaarheidsdatum van het Sint-geloof maximaal acht jaar is, waarom zou het godsgeloof dan een langer leven beschoren zijn?
Doen alsof
We communiceren met taal. Daarbij gebruiken we woorden met een voor ons duidelijke betekenis. We doen alsof onze gesprekspartner aan die woorden dezelfde betekenis geeft – tot het moment dat we merken helemaal verkeerd begrepen te zijn.
GODS OPVOLGER
God is dood verklaard. Dat leverde twee vragen op: O ja? En: Is er een opvolger?
TRUMP
In deze tekst vijf lijstjes met elementen die miljoenen betekenisgevers op uiteenlopende manieren interpreteren. Reken dan even uit wat het duizelingwekkend totaal aan combinaties van mogelijkheden is, en je begrijpt waarom opiniepeilers het mis hadden en de uitslag zo ongeveer iedereen verraste.
WOORDEN
Het verbaast me elke keer weer hoe druk we zijn met het toekennen van betekenissen aan woorden. Nu weer met ‘Zwarte Piet’, ‘allochtoon / autochtoon’ en ‘voltooid leven’.
Klein maar dapper
Stel je voor, je steekt als kleine kerk met 5000 leden flink geld in een landelijke publiciteitscampagne. Je hanteert de slogan: ‘Geloof begint bij jou’. Resultaat: 450 belangstellenden. Wat dan?
BENAUWENIS
Het aparte van vakanties zit hem in wat de reisgids niet vermeldt. Je loopt een museum door en ineens grijpt een hele muur met schilderijen je bij de lurven.
Barometer
Ik lees van die barometer af dat zo ongeveer vijfzesde van de Nederlandse bevolking afscheid heeft genomen van de institutie kerk, maar niet van het nadenken over zingevingsvragen.
André – altai
Het verhaal gaat dat in de Altai-regio (Siberië) regelmatig ruimteafval neerstort. Telkens als dat gebeurt, raken de bewoners in een soort trance.
Kies wijzer
Vorige week heb ik de reacties samengevat op mijn vraag naar beslissende levensbeschouwelijke keuzes. De antwoorden pasten op een spectrum tussen ‘ik kies’ en ‘ik heb helemaal niet gekozen’.
Spectrum
Keuzes blijken niet altijd op basis van redelijke argumenten gemaakt te worden. Intuïtie speelt een rol, maar ook emotie, zoals bij verliefdheid of morele verontwaardiging. Aanvankelijke rationele kritiek kan gaandeweg zelfs afzwakken en leiden tot aanvaarding.
