• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Spelbederf

Spelbederf

16 juni 2017 door André Droogers

De kabinetsformatie is eigenlijk een overgangsritueel. Kijk je er op die antropologische manier naar, dan komt wat in Den Haag gebeurt langs een onverwachte meetlat te liggen. Conclusie: men haalt er niet uit wat erin zit. Nog sterker: er lijkt sprake van spelbederf.

Overgangsrituelen loodsen personen en samenlevingen naar een volgende fase. Geboorte huwelijk en dood worden in de hele wereld ritueel begeleid. Carnaval is de drempel naar de vastentijd. Ook de politiek kent overgangsrituelen, zoals onze Prinsjesdag. De fase tussen twee regeerperioden zoals we die nu meemaken, wordt evenzo ritueel gemarkeerd.

Antropologen ontdekten dat elk overgangsritueel een spel is met alternatieven. Spel is het menselijk vermogen tegelijk meer ordeningen van de werkelijkheid te hanteren. Het lijkt of in een overgangsritueel omgangsvormen en samenleving met nadruk heroverwogen worden. Wat normaal is staat tijdelijk tussen haakjes. Eventjes is er ruimte om alternatieven te verkennen.

In de kabinetsformatie onderhandelen politici over uiteenlopende ordeningen van de samenleving. Het is een spel, maar zo serieus dat de deelnemers niet weten dat ze spelen. Daardoor missen ze iets essentieels.

Als beginnend antropoloog deed ik onderzoek bij de Wagenia, een kleine vissersstam in Congo. Ik had het geluk een maanden durend initiatieritueel mee te maken, waarbij jongens de overgang van kind naar man maakten. Eigenlijk werd een groot spel opgevoerd, met de hele stam als acteurs. Het ritueel leverde een schaduwordening op, met de jongens per clan in initiatiekampen, als tijdelijke mini-samenlevingen. De novieten waren op elkaar aangewezen en vertoonden onderling solidariteit.

Van dat veldwerk leerde ik hoe zo’n overgang van kind naar man symbolisch wordt begeleid. Veel van die symboliek kwam terug in andere overgangsrituelen bij de Wagenia, van de geboorte tot het graf. Zo ontdekte ik de criteria voor het echte rituele spel: afzondering in de marge, solidariteit, medemenselijkheid, creativiteit. Elk overgangsritueel was een bloedtransfusie voor clan, samenleving en cultuur.

Ik geef nu een beetje een ideaalplaatje van het spel rond overgangsrituelen. Maar spel is op zich niet goed of slecht. Het is meer wat mensen ermee doen. In hun spel kunnen ze er alle kanten mee op, goede en slechte. Een dictator speelt met ordeningen, maar legt de zijne op. Bij de Wagenia zag ik hoe sommige mannen tijdens de initiatie hun macht misbruikten. Spelbederf is mogelijk als macht één ordening dicteert.

Kijk nu naar de kabinetsformatie. Ook al een maanden durend overgangsritueel, met het Catshuis als plek om afstand te nemen. Politici spelen in hun gesprekken met alternatieven. De informateur leidt het ritueel.

De deelnemers lijken de kansen die het overgangsritueel biedt jammerlijk te missen. De machtskaders zitten hen in de weg. Het verse kijken vanuit de marge naar alternatieve ordeningen staat nauwelijks op de agenda. Waarden als medemenselijkheid en solidariteit verdwijnen achter claims vanuit partijprogramma’s. Vastigheid wint het van creativiteit, bevestiging van durf. Onze samenleving en cultuur krijgen niet de bloedtransfusie die hard nodig is. Machtsspelletjes zorgen voor spelbederf.

Het is maar een voorbeeld. Lees de krant met de criteria van het echte spel in het achterhoofd. Waar staan populisten, christendemocraten, sociaaldemocraten, groenen, socialisten, liberalen, conservatieven? Welk spel met welke ordeningen spelen Trump, Poetin, May, Corbyn, Merkel, Macron, Temer, Wilders, Le Pen? Welke criteria hanteren zij? Hoe gebruiken zij hun macht? Wie speelt vals?

Toegegeven, het is wel menselijk, dat spelbederf. Mensen zijn immers per definitie knappe knoeiers. Maar erg menswaardig is het niet.

Categorie: Columns Tags: André Droogers, informateur, politiek

Lees ook:

  1. Linkse kerk
  2. Keuzevrijheid
  3. Spreken feiten voor zich?
  4. Kwetsbaar

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

André Droogers

André Droogers is emeritus hoogleraar culturele antropologie, in het bijzonder religieuze en symbolische antropologie, aan de Vrije Universiteit, Amsterdam. andredroogers.nl 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

14 sep
Tao en geluk; vijf bijeenkomsten
14 sep 23
22 sep
Retraite: natuur en meditatie
22 sep 23
23 sep
Teaching over Bodhicitta, het actieve mededogen
23 sep 23
23 sep
De Vijf krachten en de Dood
23 sep 23
24 sep
Meditatiedag: handleiding voor creatieve meditatie
24 sep 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    De taal van het lijden  (deel 1 van 3)

    gastauteur - 20 september 2023

    De taal welke zich op verschillende momenten in ons leven aan ons openbaart, meestal in de vorm van verlies, pijn en verdriet, het diep begrijpen ervan, te leren het lijden te omarmen, er ruimte voor te creëren, zodat het uiteindelijk los kan komen.  Leren één te worden met de ontvouwing van het leven en het ontdekken, blootleggen en hervinden van deze nobele waarheid. Hoewel dit vaak een erg zware taak lijkt, en voor velen van ons te moeilijk om zelfs maar over na te denken, ligt er binnen dit proces van herkennen en het omarmen van lijden, een ontvouwen van kalmte, vreugde, vrede en harmonie met onszelf en de wereld om ons heen. Elke keer dat we dichter bij deze ontvouwing komen, tillen we een klein stukje van de sluier op die ons ware wezen omhult.

    Taigu – Tibetaans bijgeloof op gespannen voet met anatman

    Taigu - 19 september 2023

    Het geloof dat Tibetaanse boeddhisten vertegenwoordigen in de zielsverhuizing van de dertiende naar de veertiende Dalai Lama, en bij diens overlijden naar de vijftiende, onderstreept nog eens de ondoorzichtige magie waarvan het Tibetaanse boeddhisme is doortrokken. Je zou het een scepticus niet kwalijk kunnen nemen, wanneer deze de conclusie trekt dat bij de overgang van de ene op de andere Dalai Lama een loopje wordt genomen met het leerstuk van anatman, een van de klassieke hoekstenen van het boeddhisme.

    Ardan, van zenleraar tot brugwachter – ‘Je opent de brug en je sluit ‘m weer. Bijna zen.’

    Ardan - 11 september 2023

    'Ik wil mezelf niet opzadelen met titels. En bovendien zei me de titel 'zenleraar' niet zoveel. Was ik nu anders geworden? Kon ik nu beter mensen begeleiden dan daarvoor? Het klopte voor mij niet. Datgene wat mij het meest gebracht had, namelijk die vrije vrouw/man zonder titel liep nu met een titel rond. En dat beviel me niks.'

    Pseudo-Cicero, pseudo-troost?

    Erik Hoogcarspel - 11 september 2023

    Cicero voert in zijn epistel aan dat we niet overmatig moeten rouwen om de dood van een geliefde, omdat er bij de dood voor de geliefde zelf weinig verloren gaat. Het leven is nu eenmaal niets dan ellende. Als je de pech hebt geboren te zijn geworden, kun je maar beter gauw dood zijn. Je hoeft ook niet oud te worden om te slagen in het leven.

    Wat loert daar in de duisternis?

    Kees Moerbeek - 10 september 2023

    Eeuwenlang zwierven ze in de bergen, de bossen, de velden, in de rivieren en langs de kust en joegen de Japanners de stuipen op het lijf of belaagden ze. Ze zijn ook nu niet weg te denken, de yokai.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Kleefkracht
    • Het ene bewustzijn is het andere (niet)
    • Het jaar 2023 – dag 245 – benenwagen
    • Het BD en het grote driedaagse onderhoud
    • Ik keur alles af…

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.