Open brief aan Wouter ter Braake. Dank en respect voor je prangende, indringende overweging naar aanleiding van de nationale dodenherdenking (Boeddhistisch Dagblad, 3 mei 2025). Je maakt de balans van een leven echter op in een misantropisch geschiedbeeld, vol helaas ook van westerse zelfhaat die ik niet kan plaatsen in de context van zen en zin. Ja, er is een explosie van lijden, maar verlies de moed niet, broeder.
Jules – De uitgestoken hand
Onlangs had ik de eer en het genoegen de here Jezus te ontmoeten, heel persoonlijk en direct. Het was een volkomen onverwachte ontmoeting, een die mij met stomheid sloeg en een diepe indruk op mij heeft achtergelaten.
Taigu – Hymne van de humaniteit
Als het mijn tijd wordt, dan hoop ik op een lichtflits die de komst aankondigt van Amida Boeddha om mij te komen halen, mogelijk in de gedaante van Jezus Christus. Mijn lieve God, wat ben ik blij dat ik van het boeddhistische boeddhisme af ben, de tocht er doorheen heb doorgemaakt, en weer de mens kan zijn van de historische Verlichting.
Jules – Boeddha-dharma als boeddha-dank-u
Is wijsheid voorbij alle wijsheid een kwestie van oefenen of een kwestie van genade?
Jules – Mijmeren in mijn bodhisattvabedje
Hoe velen vluchten in het boeddhisme omdat het een alternatief is dat veilig voelt? Veilig? Ruk die voorhang weg en zoek de poreuze grenzen op. Gaat heen en vermenigvuldigt u in vrijheid! Dat is de uitdaging. En dood de Boeddha wanneer deze op uw weg komt, evenals uw leraar, in de geest van Linji.
Jules – Mijn gedichten zijn geen gedichten
Als je begrijpt dat mijn gedichten in werkelijkheid geen gedichten zijn, dan kunnen we samen praten over poëzie, schrijft zendichter Ryokan Taigu.
Jules – Vrijheid en vrede
Wat ik heb geleerd? Aandacht voor vrede is ook een methode op de weg naar realisatie van vrijheid. Vrede zijn, voor anderen, wel te verstaan; en niet de vrede van je eigen verrukking waarin je rondjes draait door de tuin, al kan dat als oefening wel helpen.
Jules – Het zelf als vaardig middel
Waar komt de leer van het niet-zelf toch vandaan? De Boeddha heeft zich hier namelijk niet over uitgesproken, zegt Thanissaro Bhikkhu.
Jules – Ook voor Geert Wilders is er een plaatsje in het Reine Land
Ook in Geert Wilders schuilt het vermogen tot ontwaken. Zou ik hem tegenkomen, dan maakte ik voor hem dan ook de diepe buiging die je voor ieder ander kunt maken in wie je in aanleg een boeddha herkent.
Jules – Huilen om Dogen
In een prozagedicht doet Ryokan verslag van zijn kennismaking met Dogen tijdens zijn monnikstraining in een Japans zenklooster.
Jules – Genoeg is genoeg in Gaza
De invoelbare emotie onder het grote publiek leidt tot grote woorden die verzoening in de weg staan. De vraag is niet aan de orde van wie welke grond is. De vraag die wel aan de orde is, is hoe er duurzaam en vreedzaam kan worden samengewoond in een verscheurde regio. Er zullen van alle zijden belangrijke concessies moeten worden gedaan. Elkaar terroristen blijven noemen en niet de mens in de mens zien, het is allemaal niet behulpzaam.
Jules – Het sprookjesbos van Shakyamuni
Het gevaar dat schuilgaat in het reduceren van iets vreemds tot iets wat wij herkennen, is dat van een zekere verdorring, van een verlies van betekenis. Steeds vaker dringt zich de vraag aan mij op of wij de Dharma niet veel meer moeten eren met onze eigen creativiteit. Vandaag maak ik een diepe buiging voor de anonieme auteurs van de mahayanasutras. Niks woord van de Boeddha, bewaard in één van de vele hemelen totdat de mensheid eraan toe was; het is de inspiratie van onbekende scribenten geweest die ons ons de Dharma voorschotelen op de menselijke maat van toen en nu.
Jules – Boeddhistische bevrijdingsparadigma’s
Het boeddhisme slaat nog geen deuk in een pakje boter in het licht van de vraagstukken waarvoor de wereld zich geplaatst ziet. Mijn vragen zijn vragen in de marge van een spiritueel spektakelstuk waarin op het toneel van de openbaarheid de vrijblijvendheid en de ‘zelf-bevrediging’ vaak niet zijn te onderscheiden van de oprechte inspanning om andere levende wezens te bevrijden.
Jules – Doden en martelen in oorlogstijd
Je hoeft maar één woordje te veranderen in de tekst van Dharmapelgrim en een ander dilemma doemt op: “Jij kunt door één persoon te martelen voorkomen dat die ene persoon tien andere doodt. Of zelf honderd. Of nog meer… Je doet het niet omdat je niet mag martelen. Ok. Ben jij dan niet indirect de doder van die tien anderen? Van die honderd? Of van die ‘nog meer’?”
Jules – Breuklijn door de menselijke conditie
In een boze droom zit ik in de put, om precies te zijn: in een boeddhistische echoput. Het is hierbinnen leeg, er is op de bodem nauwelijks ruimte om te zitten.
Jules – De farma en de dharma: boeddhisme op de beurs
Hoe verhouden ‘boeddhistisch’ en ‘beursgenoteerd’ zich tegenover elkaar? Wordt een bedrijf ethischer en duurzamer wanneer het meditatie en mindfulness in zijn cultuur integreert?
Jules – Leve de leegte? Of juist niet?
De Boeddha zei: “Onze ervaring is niet zelf.” Maar naarmate je meer de leegte van alle verschijnselen gaat benadrukken, effen je ook de weg om de reikwijdte van het zelf steeds verder op te rekken. “De ander is even leeg als ik, dus ik ben daarin verbonden met de ander, wat zeg ik, met al het andere!”
De herberg van geborgenheid: kanttekeningen bij de Avatamsaka-commentaren van Edel Maex
Een nieuwe synthese van zelf en ander als wenkend perspectief voor de boeddhistische wereld? Ik zou in ieder geval graag hopen op iets meer onderlinge handreiking, met behoud van eigenheid. Er moeten mensen opstaan die een pad uitzetten van dialoog. Wellicht dat het initiatief kan komen van de zengemeenschap, van de vertegenwoordigers van een traditie die er als geen andere een track record op nahoudt zichzelf bij herhaling te kunnen ‘revolutioneren’.
Jules – Generaties, referentiekaders en wereldbeelden
Moraal en de feiten hebben een moeizame verhouding. Wie opkomt voor de feiten, wordt er algauw van verdacht geen morele verontwaardiging te kennen. Zijn beide tegelijk dan niet mogelijk?
De boeddhanatuur van Adolf Hitler
Had Hitler boeddhanatuur? Het is weer eens wat anders dan de vraag van de klassieke mu-koan, of een hond boeddhanatuur heeft.
Jules – Iberische intuïties
Hij nam zijn bijbeltje ter hand. Er waren maar een paar late leraren in de traditie die al het voorgaande doorzagen, het falen van de ambities, het falen van de voorspellingen, het falen van het sektarisme met de metastase van zijn sociolect. Het boek appelleerde aan zijn zondebesef. Hij voelde al een aantal jaren berouw over eerder handelen uit overmoed tijdens zijn leven, en over andere dingen. Hij wist zijn leven te kort om al zijn eigen falen goed te maken, maar een mens moet doen wat hij kan.
Jules – Hij die zonder zonde is
Terwijl de regering-Netanyahu een tweestatenoplossing verder onmogelijk heeft proberen te maken dan ooit, gaat de strijd voor de Palestijnse zaak door met tot dusver op deze schaal niet vertoonde middelen. Reservisten van het Israëlische leger moeten als dieven in de nacht hun vakantieadres verlaten, omdat een Belgische stichting ze als verdachten van schending van het oorlogsrecht wil laten vervolgen.
Jules – Inspiratie van oude vriendschap
Als Nicolaas Klei is hij onder andere bekend geworden als wijnschrijver. Toen ik hem kende, woonde hij om de hoek van het Concertgebouw en het daarachter gelegen café Welling. Het was in dat café dat ik hem voor het laatst zag, een jaar of twintig geleden. Tussen de middag gezeten aan een tafeltje gunde ik mijzelf een zeldzaam moment van rust. Nico kwam binnen met aan zijn arm zijn vrijwel blinde vader.
Taigu – Kapot van Shinran
‘Doe je iets goeds, dan komt dat door je karmische erfenis. Doe je iets slechts, dan idem dito. Daar sta je dan, in de eenentwintigste eeuw, met je verwetenschappelijkte visie op ‘de werkelijkheid’ en je geloof dat meditatie iets voor je gaat betekenen.’
