• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Tiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • André Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Eelco van der Meulen
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
  • Privacy

Boeddhisme verbreden tot maatschappijkritiek

17 december 2014 door gastauteur

Boeddhistisch filosoof David Loy beëindigde op 4 december zijn maand lange bezoek aan Nederland met een lezing in de VU, georganiseerd door prof. dr. André van der Braak.

Diana Vernooij portretDiana Vernooij was bij de lezing aanwezig.

“Boeddhisme en de moderne westerse wereld hebben elkaar beide nodig om succesvol te zijn.” Met deze mooie aftrap begon David Loy zijn college. Binnen het bestek van een uur hield hij een bezield betoog voor een westerse ethiek die het analytisch instrumentarium van het boeddhisme naar het niveau van de maatschappelijke instituties trekt.

“Het moderne westen is het meest succesvol in het idee van sociale rechtvaardigheid. Het is dan wel niet altijd geweldig succesvol in de praktijk, maar de basis is er: mensenrechten, democratie, feminisme, homorechten, anti-slavernij. Het Boeddhisme heeft als hoogste ideaal: persoonlijke transformatie, het ontwaken tot je ware natuur. Beide hebben ook hun beperkingen: sociale rechtvaardigheid raakt maar niet echt geïntegreerd in de maatschappij want het loopt stuk op individuen, en op instituties die een eigen leven leiden. En de persoonlijke transformatie leidt niet automatisch tot maatschappelijke transformatie. Het concept van karma zorgt daarvoor. Immers: als jij macht hebt zal dat wel komen door goede daden uit je verleden en hebben anderen zich naar je te voegen.

Hoe kunnen die twee, westers besef van sociale rechtvaardigheid en boeddhistisch inzicht in de werking van onze geest, elkaar dienen en verder brengen?”

war on terror

David Loy
David Loy

Loy gaat eerst dieper in op de joods-christelijke traditie. Hij heeft het later steeds over de Abrahamitische religies, daarmee (zonder het te noemen) de Islam implicerend. Wat de leidraad binnen de Abrahamitische tradities is, is de dualiteit tussen goed en kwaad. God staat achter degenen die goed doen en straft wie kwaad doet. Je ziet het in het Oude Testament bijv terug in de verhalen van Noach en Mozes. En ook Jezus legt de nadruk op het goede. Dus de favoriete manier om naar de wereld te kijken is de bril van goed en kwaad. Die moraliteit leidde samen met de Griekse ontdekking van democratie tot een besef dat de maatschappij veranderd kan worden. Het leidde tot klassenstrijd en revolutie maar ook tot de War on Terror, waarbij beide tegenstanders zich beroepen op een Heilige Oorlog tegen het Kwaad. En we zien dat het maar niet echt succesvol wordt, die inzet voor het goede.

In het Boeddhisme is er sprake van een andere tegenstelling, nl die van begoocheling tegenover wijsheid, ofwel die van onwetendheid tegenover ontwaken. De ethiek hiervan is niet goed versus kwaad, maar bevrijding van lijden. Dat is een elementair andere kijk naar de werkelijkheid. In de mens zit een fundamentele ontevredenheid. Dat is het lijden dat we door onze onwetendheid hopen te dempen door ons te laten leiden door begeerte en haat. Dit inzicht is het doel van de meditatieve praktijk. In de traditie is dat volgens Loy verworden tot: ‘Ik houd mij bezig met mijn eigen verlichting, en met de maatschappij bemoei ik me niet’. Het grote probleem is dat deze houding ons afhoudt om iets te betekenen voor de maatschappij.

geïnstitutionaliseerde vergiften

Loy: “Vanuit de Boeddhistische invalshoek zien we dat de maatschappij niet functioneert als ideaal omdat de personen en de instituties zich laten leiden door hebzucht, kwaadwilligheid en begoocheling. Er is zowel persoonlijke als ook institutionele ontwikkeling nodig om tot sociale rechtvaardigheid te komen. Het Boeddhisme zou breder verstaan moeten gaan worden. Het zou verbreed moeten worden tot een kritiek op de repressie vanuit de sociale instituties.” Als hij onze westerse maatschappij analyseert met een boeddhistische bril op ziet hij de drie vergiften terug in de instituties:

  • 1- Begeerte komt terug als motiverende kracht van de economie,
  • 2- Kwaadwilligheid is geïnstitutionaliseerd in het militarisme,
  • 3- Onwetendheid wordt in stand gehouden en verspreid door de media.

Als eerste is de organisatie van onze economie gebaseerd op een fundamentele misvatting over ons lijden. Het consumentisme maakt gebruik van het feit dat wij denken dat onze begeerte gestild kan worden door een aankoop. Dat doet het ook even, maar daarna is er weer begeerte die gestild moet worden. Het consumentisme groeit er alleen maar van. “Deze economische structuur is groeien of instorten, onherroepelijk.” zegt Loy en hij vreest dat er niets geleerd is van de crisis tot nu toe.

britse militairenAls tweede is het militaristische systeem gebaseerd op haat en kwaadwilligheid. De helft van al het geld dat er in de wereld aan militarisme wordt besteed, wordt door de VS besteed, zegt Loy. “Je moet vijanden hebben om die uitgaven en die industrie te rechtvaardigen. Het systeem zoekt vijanden om te bestrijden”.

Dan als derde zijn het de media die definiëren wat reëel is voor ons. “De media verdienen hun geld door onze aandacht te trekken en onze aandacht te verkopen aan de hoogste bieder. Onze aandacht wordt geëxploiteerd. Media bieden verstrooiing en normaliseren het economische sociale systeem: geld verdienen en spullen kopen is waar het om draait.”

Hoewel dus in de Boeddhistische geschriften zelf geen maatschappijkritiek of rechtvaardigheidsgevoel voor maatschappelijke structuren is te vinden, toont Loy aan dat het wel degelijk mogelijk is met boeddhistische invalshoek maatschappijkritiek te leveren en geëngageerd te zijn. Dit is de kans: de ontmoeting van Boeddhisme en westers rechtvaardigheidsgevoel brengt zelfkennis in het sociaal engagement, en de combinatie kan tot een echte transformatie leiden.

Diana Vernooij

 

 

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Achtergronden, Reportages Tags: David Loy, Diana Vernooij

Lees ook:

  1. Mindfulness is booming business
  2. Medeplichtig aan kwakzalverij
  3. Ruud Baanders – Een praktisch pad voor compassievol leven
  4. Leven met de scherven & Op weg naar de stilte

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

gastauteur

diverse schrijvers 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 12 april 2021
    Online Dhammakaya-meditatie
  • 14 april 2021
    Zen Spirit Doorgaande groep Meditatie Arnhem
  • 14 april 2021
    'Natuur: één Leven' - ONLINE Lezingenserie
  • 15 april 2021
    Doorlopende groep Vipassana Haarlem
  • 17 april 2021
    Kum Nye Yoga Workshop – Lichaam en geest in balans online
  • bekijk de agenda

De werkplaats

De werkplaats.

Boeddhistische kunstenaars

Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
lees meer »

Pakhuis van Verlangen

In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

De brug tussen China en Japan

Kees Moerbeek - 4 april 2021

Toen het koninkrijk Silla zich in het jaar 57 losmaakte van China, ontstonden de Drie Koninkrijken van Korea. Dit waren: het koninkrijk Goguryeo, het koninkrijk Baekje en het koninkrijk Silla. Dit artikel gaat met grote stappen door de geschiedenis van Korea. Eeuwenlang was het land de brug die China met Japan verbond en ook de brug waarover de Boeddha naar Japan reisde.

Ardan

Ardan - 4 april 2021

...

Over het lijden van boeddhisten in Bangladesh

Kees Moerbeek - 28 maart 2021

Bangladesh werd in 1971 na een wrede onafhankelijkheidsoorlog onafhankelijk van Pakistan. Dit ‘land van de Bengalen’, de letterlijke betekenis van ‘Bangladesh’, is de delta van de rivieren de Ganges en de Brahmaputra en grenst zowel aan India als aan Myanmar. Zo’n 0,6% van de ruim 162 miljoen Bengalen is Theravada boeddhist en 95% is moslim. In 1988 werd de islam er staatsgodsdienst. Dit artikel gaat over de grote lijnen van de positie van de boeddhisten.

Ekayano maggo – de kern van het pad naar zelfrealisatie

gastauteur - 25 maart 2021

Guy E. Dubois is auteur van verschillende werken over de leer van de Boeddha. Verder heeft hij verschillende vroeg-boeddhistische suttas vertaald vanuit het Pali naar het Nederlands en deze teksten becommentarieerd. Als yogi is hij volledig ongebonden t.o.v. elke boeddhistische stroming. Hij interpreteert de dhamma op een vrijgevochten manier. Al zijn boeken stelt hij gratis ter beschikking aan de lezers van het Boeddhistisch Dagblad

Boeddhisten ontwaakt! Deel 4 en slot.

Kees Moerbeek - 21 maart 2021

Walpola Rahula publiceerde in 1946 zijn Bhiksuvage Urumaya (The heritage of the Bhikkhu), over de politieke rol van de bhikkhu in Sri Lanka. Deze rol werd een geaccepteerde norm, aldus antropoloog Stanley Tambia in zijn Buddhism betrayed? (1992). ‘Het politiek boeddhisme werd een macht om rekening mee te houden. Zij waren in staat om regeringen te maken of te breken,’ schrijft Lionel Wijesiri in 2020. Waar komt dit vandaan en wat waren de gevolgen ervan? Hieronder een indruk van met name Tambiah’s boek.

Meer onder 'pakhuis van verlangen'

Footer

Boeddhistisch Dagblad

Meest recente berichten

  • Het jaar 2021 – dag 102 -kankerchinees
  • Studenten dienen klacht in tegen volgens hen misleidende Shell reclames
  • 30NOW Podcast – Dingeman Boot
  • Leven in Thailand  – Call your girlfriend
  • Je ziet het als je niet meer ziet

Reageren

We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

Over het BD

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
Lees ons colofon.

Zie ook

  • Contact
  • Over ons
  • Columns
  • Reageren op de krantensite

Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

 

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

 

loading Annuleren
Bericht niet verstuurd - controleer je e-mailadres!
E-mail-controle mislukt, probeer het opnieuw
Helaas, je blog kan geen berichten per e-mail delen.
Boeddhistisch Dagblad
Powered by  GDPR Cookie Compliance
Privacy en cookies

Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

Noodzakelijke cookies

Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

Bezoekersstatistieken

We gebruiken Google Analytics voor het bijhouden van bezoekerscijfers.

Dit helpt ons bij het verbeteren van de website; zo weten we wat wel en niet gebruikt of gelezen wordt.

Alle cookies staan uit in je browser. Zet cookies aan alsjeblieft, als je wil dat we je voorkeuren opslaan,

Privacy

Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens