Kyabje Gelek Rimpoche is op woensdag 15 februari overleden. Hij was een van de bekendste Tibetaans boeddhistische leraren en oprichter van de internationale Jewel Heart organisatie, die in Nederland o.a. een levendige groep heeft in Nijmegen. Hij werd in 1939 geboren in de Tibetaanse hoofdstad Lhasa en op zijn vierde herkend als de reïncarnatie van de abt van het Tantrische Gyuto-klooster. En ontving zijn opleiding tot Geshe Lharampa in het grootste klooster van het land, Drepung.
In 1959 behoorde Gelek Rimpoche tot de duizenden monniken en leken die Tibet ontvluchtten naar India. Op de Nederlandse website van Jewel Heart staat te lezen: “Op vijfentwintigjarige leeftijd zei hij het kloosterleven vaarwel om als leek te gaan leven en werken. Over die tijd zegt hij: ‘De Dharma heb ik nooit willen opgeven. Ik wilde alleen een andere manier van leven. Op een troon zitten en lesgeven is een manier; met de mensen meegaan en meedoen is een andere manier om hen te helpen bij hun spirituele ontwikkeling.’ Hij was getrouwd en heeft twee kinderen geadopteerd.
Halverwege de jaren zeventig werd hij aangemoedigd in het Engels te gaan lesgeven. Dat deed hij eerst in India. Later verhuisde hij naar Amerika, werd o.a. onderzoeksadviseur en lector bij verschillende Amerikaanse universiteiten en verdiepte zich in de westerse samenleving. In 1985 stichtte hij Jewel Heart, een internationale organisatie die zich wijdt aan het in stand houden van het Tibetaans boeddhisme en de Tibetaanse cultuur.”
Vlak daarna nam een van zijn Nederlandse leerlingen, Hélène van Hoorn, het initiatief om in Nijmegen een centrum op te zetten – de Nederlandse vestiging van Jewel Heart – en vanaf dat moment kwam Gelek Rimpoche vaak tweemaal per jaar voor een periode naar ons land en onderrichte dan tientallen mensen. Tijdens een van die studieweken eind jaren tachtig, was er een mogelijkheid om ‘voor toevlucht te gaan’, een ceremonie waarbij je officieel boeddhist wordt. Ik kwam in die periode regelmatig in het Nijmeegse Jewel Heart en wilde mijn ‘commitment’ graag tonen. Je kon middels een briefje aan de organisatie duidelijk maken dat je toevlucht wilde nemen. Toen het moment daar was, aan het begin van de ceremonie, zei Gelek Rimpoche: “Ik heb hier een lijstje met namen van mensen die aangegeven hebben dat ze voor toevlucht willen gaan. Die mensen weten dat en ik weet dat. Nu gaan we allemaal de ceremonie doen maar zij die weten dat ze voor toevlucht gaan, doen het met extra intentie. Ik geef geen boeddhistische namen en het wordt verder niet openbaar.” En dat was dat. We deden allemaal de ceremonie en gingen weer ons weegs. Dat moment, net zoals vele andere momenten van ‘overdracht’ zijn me altijd dierbaar gebleven. Ook omdat het zo’n typerend voorbeeld was van zijn manier van lesgeven: een combinatie van diepgang en humor/relativeringsvermogen.
Zijn wijsheid blijft toegankelijk middels de webcasts die de laatste jaren werden uitgezonden zie jewelheart en middels het bekendste boek van zijn hand Good life, good death; in het Nederlands vertaald als ‘Voor de dood niet bang’.
