Jubilerende BUN komt voort uit de ‘Nederlands Buddhistische Vriendenkring’

Vandaag vierde de Boeddhistische Unie Nederland (BUN) tijdens een algemene ledenvergadering in het centrum van de boeddhistische organisatie Rigpa in Amsterdam, haar 25-jarig bestaan. Twee jubilarissen onder één dak: Rigpa vierde vorig jaar zijn 25-jarig bestaan.

Bij de jubileumviering waren verschillende oud-bestuursleden als genodigde aanwezig, onder wie de oprichters van de BUN, die ook het eerste bestuur vormden: Aad Verboom, Eric Soyeux en Jildi Mohamad Sjah. De voorzitter van het Nederlands Boeddhistisch Archief (NBA), drs. Fred Gales, presenteerde de audiovisuele archiefpresentatie ‘Boeddhisme in Nederland’ Daarna was het de beurt aan dr. Henk Blezer met een lezing over ‘Dietse dharma’, een verhandeling die dieper in ging op het ontstaan van het boeddhisme in de Lage Landen. Tenslotte werd er met het bestuur van het eerste uur een panel gehouden onder leiding van Paula de Wijs.

De BUN is voortgekomen uit de eerste Nederlands georganiseerde boeddhistische groepering de ‘Nederlands Buddhistische Vriendenkring’. Deze werd in 1948 in Huizen opgericht door mevrouw M.A. Spruitenburg-Dwars (1882-1976). In 1967 richtte Peter van Beek de ‘Stichting Nederlands Buddhistisch Centrum’ op, waarbij de Vriendenkringen zich aansloten. Deze SNBC werd een actief verzamelpunt van boeddhisten en sympathisanten in ons land. In 1975 ontstond in Parijs de Europese Boeddhistische Unie waarbij de SNBC gevraagd werd om lid te worden. De EBU was echter een unie van nationale boeddhistische koepelorganisaties zonder individuele leden. Dat was de SNBC niet en dat wilden zij ook niet worden, daarom werd op 25 juni 1978 een aparte Boeddhistische Unie Nederland (BUN) in het leven geroepen. Na een aantal jaren in min of meer slapende toestand te hebben doorgebracht, werd In 1990 de BUN gereactiveerd en officieel als rechtspersoon opgericht in de vorm van een vereniging.

Vriendschapsvereniging

De BUN is de vriendschapsvereniging van circa veertig boeddhistische centra in Nederland, deze aangesloten organisaties zijn grotendeels zogenoemde leken-sangha’s. Iedere boeddhistische organisatie in Nederland kan lid worden van de BUN, op voorwaarde dat ze als doelstelling het verspreiden van de Boeddhadharma in Nederland hebben, al langere tijd actief zijn met een structureel aanbod van cursussen en bijeenkomsten, en de doelstellingen en activiteiten van de BUN onderschrijven.

De BUN is door de overheid erkend als vertegenwoordiger van de boeddhistische gemeenschap in Nederland. Als verenigingsleden kiezen de aangesloten organisaties het bestuur, bepalen de agenda en activiteiten van de BUN en financieren deze. Bestuursleden zetten zich daarbij onbezoldigd voor de BUN in. Het boeddhisme kent geen centraal leergezag en dit gezag wordt dus ook niet door de BUN uitgeoefend. Voor organisatorische vraagstukken die de boeddhistische leer raken is er een adviserende lerarenraad: de DAR (Dharma Advies Raad). Uit de BUN zijn in het verleden initiatieven voorgekomen als de BOS (Boeddhistische Omroep Stichting) en de BGV (Boeddhistische Geestelijke Verzorging).

Hoeveel boeddhisten telt Nederland?

Door vergelijking van de verschillende onderzoeksrapporten en door vergelijking met de eigen gegevens van de BUN, kan op basis van een eenduidige definitie een realistische inschatting worden gemaakt. Voor het begrip ‘boeddhist’ hanteert de BUN de CBS-definitie: ‘een persoon die zich rekent tot het boeddhisme’. Dit sluit aan bij wat in internationale onderzoeken als definitie wordt gehanteerd en het zorgt voor onderling vergelijkbare cijfers. De BUN gaat uit van de CBS-definitie en van het gemiddelde van de laatste twee tellingen: een aantal van 57.500 (0,45%).

In 1999 kwam de BUN, op basis van eigen onderzoek ten behoeve van de aanvraag van zendtijd voor wat later de BOS zou gaan heten, tot een aantal van 170.000 Nederlanders die affiniteit hebben met het boeddhisme. In 2004, bij de verlengingsaanvraag, kwam de BUN uit op een aantal van 250.000. Bij de verlengingsaanvraag van 2009, voor de periode 2010-2015 baseerde de BUN zich op externe onderzoeken.

In 2002 heeft het Sociaal Cultureel Planbureau (SCP) een rapport gepubliceerd onder de titel ‘Culturele veranderingen in Nederland’. Volgens dit rapport voelde 12% van de Nederlanders sympathie voor het boeddhisme; dit komt neer op ruim 1,5 miljoen Nederlanders van 18 jaar en ouder.

In 2006 werd door het SCP een rapport gepubliceerd onder de titel ‘God in Nederland’. Volgens dit rapport voelde ruim 4% van de Nederlanders (van 17 jaar en ouder) zich (van alle religieuze en levensbeschouwelijke stromingen) het meest verwant met het boeddhisme; dit komt neer op ruim 500.000 Nederlanders.

In 2010 werd door de onderzoeksafdeling van de NPO, in opdracht van de BOS, een in eerste instantie vertrouwelijk rapport gepubliceerd onder de titel ‘Resultaten Enquête Boeddhisme in Nederland’. Volgens dit rapport ontlenen 352.000 Nederlanders in de eerste plaats inspiratie en richting aan het boeddhisme. Bovendien ontlenen nog eens 495.000 mensen, naast hun eerste keuze, op de tweede plaats inspiratie en richting aan het boeddhisme.

In 2012 kwam het bureau Kaski van de Radboud Universiteit van Nijmegen, in opdracht van de dienst Boeddhistische Geestelijke Verzorging van het ministerie van justitie, na uitgebreid onderzoek tot een (minimum-) schatting van 97.500 boeddhisten, onderverdeeld naar allochtone boeddhisten (eerste en tweede generatie-immigranten), boeddhisten die aangesloten zijn bij een boeddhistische organisatie, en individuele boeddhisten die niet aangesloten zijn bij een organisatie.

Het CBS verzamelt al jaren gegevens die betrekking hebben op religie in Nederland. Er zijn twee recente rapporten waarin het aantal boeddhisten in Nederland (als percentage) wordt aangegeven. In december 2013 verscheen het rapport ‘Het belang van religie voor sociale samenhang’. In oktober 2014 verscheen het rapport ‘De religieuze kaart van Nederland, 2010-2013’. In beide rapportages wordt gebruik gemaakt van de zogenoemde eentrapsvraag om te bepalen of iemand zich rekent tot een religieuze of levensbeschouwelijke groepering. Deze twee recente rapporten laten lagere uitkomsten zien. In december 2013 werd het aantal boeddhisten gesteld op 0,5 % (65.000 Nederlanders); in oktober 2014 kwam men uit op 0,4 % (50.000 Nederlanders).