Afgelopen weekeinde vond in Nepal de Nanhai Boeddhisme Shenzhen Rondetafel bijeenkomst plaats. Zo’n 220 Chinese boeddhistische monniken arriveerden met een gecharterde vlucht voor de door China georganiseerde boeddhistische evenementen in Kathmandu en Lumbini.
Tibet-watchers besteedden speciale aandacht aan deze delegatie na berichten vorige week dat de door China aangestelde Panchen Lama, Gyaltsen Norbu, onder hen zou zijn. Een bericht in de online krant Nepal Aaja, suggereerde dat Gyaltsen Norbu op 14 december in Nepal zou aankomen. Het artikel merkte op dat het bezoek van de Panchen Lama uit Peking ‘deel uitmaakt van de inspanningen van China om zijn invloed op boeddhistische gemeenschappen in Zuid-Azië uit te breiden’, waarbij de Chinese regering ‘culturele en religieuze diplomatie lijkt in te zetten om zijn zachte macht te versterken’.
Volgens berichten uit Nepal dit weekend heeft Gyaltsen Norbu de reis naar Nepal nooit gemaakt. Deze berichten volgen op berichten van vorige week uit Nepal dat de regering van Nepal zelf de reis heeft geblokkeerd.
Niet welkom
De Kathmandu Post meldde dat vanwege de gevoeligheid van Gyaltsen Norbu’s bezoek, de regering van Nepal de Chinese ambassade vertelde dat hij niet welkom zou zijn, onder verwijzing naar Nepals ‘neutraliteit in religieuze zaken’. De Chinese ambassade heeft sindsdien ontkend dat het ooit de bedoeling is geweest dat Gyaltsen Norbu naar Nepal zou reizen.
In Nepalese media geciteerde veiligheidsbronnen hebben zelfs de mogelijkheid geopperd dat Gyaltsen Norbu zou proberen Nepal binnen te komen met een aangenomen identiteit of vermomd, waardoor een geopolitieke crisis zou kunnen ontstaan. Daarom werden strenge controles uitgevoerd op elke passagier. Nepal ligt tussen het door China bezette Tibet en India, en Lumbini ligt dicht bij de Indiase grens. Lumbini is ook belangrijk als de geboorteplaats van Siddhartha Gautama, de Boeddha.
Afgewezen
Het artikel in de Kathmandu Post van afgelopen donderdag citeerde Lyarkal Lama, vice-voorzitter van de Lumbini Development Trust, die zei dat de Panchen Lama ‘al tien jaar probeert Nepal te bezoeken […] Hij is zo’n machtig persoon dat hij hier alleen kan komen met toestemming van onze premier.
Gyaltsen Norbu, geboren in 1990 en opgegroeid in Beijing, wordt sinds 1995 door de Chinese regering gepromote als de 11e Panchen Lama, toen hij werd getroond in het Tashilhunpo-klooster in Shigatse. Op 16-jarige leeftijd sprak hij in 2006 het Wereld Boeddhistisch Forum toe, de eerste grote internationale religieuze conferentie in de Volksrepubliek China sinds de oprichting in 1949. Tien jaar later keerde hij terug naar Shigatse, de historische zetel van de Panchen Lama, om de Kalachakra, een belangrijk religieus onderricht, uit te voeren. Het was de eerste keer in een halve eeuw dat de Kalachakra initiatie werd gehouden in bezet Tibet. Peking heeft geprobeerd Gyaltsen Norbu te promoten, maar hij wordt nog steeds op grote schaal afgewezen door de Tibetanen, die in plaats daarvan informatie blijven eisen over Gedhun Choekyi Nyima.
Arrestatie
Gedhun Choekyi Nyima werd in 1995 door de 14e Dalai Lama geïdentificeerd als de Panchen Lama, maar werd dagen later door de Chinese autoriteiten gearresteerd en is sindsdien niet meer gezien. Hij was pas zes jaar oud geworden en was daarmee de jongste politieke gevangene ter wereld.
De gedwongen verdwijning van de Panchen Lama en Pekings benoeming van zijn eigen Panchen Lama maken deel uit van een bredere strategie van de Chinese regering om controle uit te oefenen over het Tibetaanse boeddhisme, dat centraal staat in de identiteit van Tibet en nauw verweven is met de strijd tegen de bezetting.
Monniken en nonnen hebben het voortouw genomen bij protesten tegen de bezetting en schendingen van de mensenrechten, met name tijdens de Tibetaanse opstand van 2008, waarbij een van de belangrijkste katalysatoren een mars was van 200 monniken uit het Labrang klooster.
De Chinese regering houdt Tibetaanse kloosters nauwlettend in de gaten, omdat ze loyaal moeten zijn aan de Chinese staat en de Chinese Communistische Partij. CCP-leden hebben bij talloze gelegenheden verklaard dat de Chinese regering de uiteindelijke autoriteit is over aspecten van het Tibetaans boeddhisme, zoals reïncarnatie en de identificatie en certificering van Tibetaanse lama’s en religieuze leraren. Dit omvat de Panchen Lama en ook de afstamming van de Dalai Lama.
Controle Peking
Chinese functionarissen hebben duidelijk verklaard dat de controle van Peking over de reïncarnatie van de Dalai Lama van strategisch belang is. In 2015 schreef Zhu Weiqun, de toenmalige voorzitter van China’s Comité voor Etnische en Religieuze Zaken, in de door de staat uitgegeven Global Times dat de opvolging ‘in de eerste plaats een belangrijke politieke kwestie is’ en voegde eraan toe dat ‘wie de naam Dalai Lama heeft, de politieke macht in Tibet zal controleren. Om deze reden,’ concludeerde Zhu, ‘heeft de centrale regering sinds historische tijden nooit afstand gedaan van het recht om te beslissen over de reïncarnatiezaken van de Dalai Lama en zal dat ook nooit doen.
Ondanks de publieke afwijzing huldigde de Nepalese premier KP Sharma Oli vrijdag het door China georganiseerde evenement in en was hij onlangs in China om een kaderovereenkomst voor het Belt and Road Initiative te ondertekenen.
Geen concessies
De regering van Nepal blijft ook elk bezoek van de 14e Dalai Lama tegenhouden, een punt dat werd herhaald door een hoge veiligheidsfunctionaris in Nepal: ‘We hebben de Dalai Lama geen toestemming gegeven om naar Nepal te komen. Zo kunnen we ook niet toestaan dat een soortgelijke door China gesteunde religieuze figuur Nepal bezoekt.’
Nepal zal waarschijnlijk onder druk blijven staan van zijn grotere buurlanden. Rishi Gupta, assistent-directeur van het Asia Society Policy Institute, schreef vrijdag: ‘De regering van Nepal heeft de Panchen Lama deze keer weliswaar de toegang geweigerd […], maar deze beslissing is allesbehalve een permanente waarborg’. Hij concludeerde dat ‘het risico dat Nepal een halteplaats wordt voor Pekings pogingen tot sinisering alarmerend reëel blijft’.
Naar aanleiding van de berichten dat Gyaltsen Norbu Nepal zou bezoeken, heeft Free Tibet samen met haar partners in de Tibetbeweging een brief opgesteld aan premier KP Sharma Oli, waarin er bij hem op wordt aangedrongen hem niet uit te nodigen. De brief werd ook door Tibetanen ingediend bij Nepalese ambassades over de hele wereld, waaronder de Britse ambassade in Londen.
