Vanochtend is een historische stap gezet voor internationale bosbescherming: de onderhandelingen over een EU-bossenwet zijn afgerond. Deze wet houdt in dat bedrijven die hun producten in de EU willen verkopen moeten aantonen dat zij niet aan ontbossing hebben bijgedragen. Vertegenwoordigers van het Europees Parlement en nationale regeringen hebben vanochtend de laatste hand gelegd aan deze wet. Bedrijven moeten daardoor bewijzen dat er geen bossen zijn gekapt voor hun producten en moeten de toeleveringsketen vanaf het stuk grond tot aan het supermarktschap kunnen traceren.
Greenpeace waarschuwde eerder dat de wet weliswaar de bossen zal beschermen, maar dat andere natuur zoals savannes en veengebieden niet onder de wet vallen. Ook zijn de mensenrechten niet goed verankerd in deze wet.
De wet gaat gelden voor bedrijven die soja, rundvlees, palmolie, hout, rubber, cacao en koffie verkopen en sommige afgeleide producten zoals leer, chocolade en meubels. Momenteel hebben inwoners van de EU geen garantie dat de artikelen in hun boodschappenmandje niet het product zijn van ontbossing.
Bossen expert bij Greenpeace Nederland Meike Rijksen: “Dit is een belangrijke doorbraak voor de bossen en voor de mensen die opkomen om ze te beschermen. Door deze wet zullen sommige kettingzagen stilvallen en zullen bedrijven niet langer profiteren van ontbossing. Maar de regeringen van de EU moeten zich schamen dat ze mazen in de wet creëren om de houtindustrie op een slinkse manier te beschermen. Dat gaat ten koste van de rechten van inheemse volkeren, die met hun bloed betalen om de natuur te verdedigen. In de komende jaren moet de EU haar focus verbreden om de natuur als geheel te beschermen, niet alleen de bossen, en om de bedrijven die de natuur vernietigen niet alleen de toegang tot de EU-markt te ontzeggen, maar ook om leningen van Europese banken te krijgen.”
Haken en ogen
Onder druk van de Europese bosbouwsector en de Canadese regering hebben de EU-regeringen een wel erg losse definitie van “aantasting van bossen” in de wet gezet – een maas in de wet die voortzetting van niet-duurzame kap van natuurlijke bossen mogelijk maakt.
Het Europees Parlement heeft er tevergeefs op aangedrongen dat de wet “andere beboste gebieden” gaat beschermen bovenop land dat technisch als bos wordt beschouwd, maar dit zal bij een herziening binnen een jaar opnieuw worden bekeken, en de bescherming van andere ecosystemen zoals savannen en wetlands binnen twee jaar.
Een voorstel van het Europees Parlement om Europese financiële instellingen in de nieuwe wet op te nemen heeft het uiteindelijk niet gehaald. Dit voorstel hield in dat bedrijven niet alleen moeten aantonen dat hun producten ontbossingsvrij zijn om ze op de EU-markt te verkopen, maar ook om financiering te krijgen van in de EU gevestigde banken. Dit voorstel zal echter opnieuw worden bekeken bij een herziening van de wet binnen twee jaar. Het Europees Parlement heeft ook aangedrongen op de opname van maïs in het toepassingsgebied van de wet, die eveneens verband houdt met de aanzienlijke vernietiging van bossen. De uitbreiding van de wet tot maïs en biodiesel zal worden overwogen als onderdeel van dit herzieningsproces.
Volgende stappen
Het Europees Parlement zal de nieuwe EU-wet inzake ontbossing goedkeuren tijdens een stemming in de plenaire vergadering en de nationale regeringen zullen de wet formeel goedkeuren tijdens een vergadering van ministers. Deze formaliteiten zullen waarschijnlijk begin volgend jaar plaatsvinden. Over 1,5 jaar moet de wet geïmplementeerd worden.
