• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Monnik, non of leek: hebben we er niet te veel hokjes van gemaakt?

Monnik, non of leek: hebben we er niet te veel hokjes van gemaakt?

22 juni 2012 door Doshin Houtman

De sangha vanaf de tijd van de Boeddha.

In zijn tijd bracht Boeddha een nieuwe boodschap: iedereen, ongeacht de kaste waarin zij/hij geboren is, kan in dit leven bevrijd worden. Een veelvoud van kasten werd teruggebracht naar vier groeperingen, de viervoudige sangha: monniken (bhikkhu’s), nonnen (bhikkhuni’s), mannelijke en vrouwelijke leken. Het was waarschijnlijk een omwenteling.

Al tijdens het leven van de Boeddha werden  regels (vinaya) opgesteld voor monniken en nonnen. De regels werden steeds aangepast-  in de vijfde eeuw na de dood van Boeddha zijn ze vastgelegd.

In alle vier de groeperingen kon men tot ontwaken komen en in alle vier groeperingen had men mensen die anderen onderwezen. Huishouder of thuisloze, man of vrouw, iedereen hoorde erbij. Uit oude geschriften blijkt dat tijdens het leven van de Boeddha onderling respect belangrijk was.

In de geschiedenis van het boeddhisme, en ook nu nog, komen we hiërarchie tegen, met monniken bovenaan. Na afwezigheid van eeuwen lijkt de nonnenlijn in de theravada traditie langzaam te worden hersteld. De belangrijkste oefening van de leken werd veel al teruggebracht tot het beoefenen van dana: vrijgevigheid. In de loop van de eeuwen lijken er “hokjes ” te zijn ontstaan. Ook in het Westen wordt nog vaak de indeling gemaakt in vier groeperingen. Ik vraag me af of we nog wel in die hokjes passen.

Een theravadaklooster in Californië

In 2012 verbleef ik op Dhamma Dena (VS), het centrum van mijn vipassanaleraar Ruth Denison. Zij nodigde mij uit voor een ceremonie in een nieuw, voor monniken gesticht theravada klooster, vlakbij. We werden uitgenodigd te gaan zitten. Op een verhoging, vooraan in de zaal, zaten de monniken. De nonnen zaten lager, bijna uit het zicht, aan de zijkant. De bezoekers (leken) konden zien hoe vrouwelijke leken steeds opnieuw voedsel aanboden. De monniken namen eten in hun  grote bedelkom.  Toen begonnen de leken te chanten en de monniken te eten. We konden het gadeslaan.

Op een gegeven moment waren de monniken klaar, ze maakten hun bedelkom schoon en vertrokken. Aalles wat over was aan eten was opgesteld op grote tafels en wij, als leken, werden uitgenodigd om te eten . Toen wij daar klaar mee waren kwamen alleen de monniken ( de nonnen leken spoorloos verdwenen ) weer naar ons toe. Zij gingen ons al chantend voor naar een stupa , waar we drie keer omheen liepen. Toen bogen de leken naar de monniken en dat was het einde van de ceremonie. Er was een duidelijk onderscheid tussen monniken, nonnen en leken, de hiërarchie lag er dik bovenop. Ik vond het een vervreemdende ervaring: is dit boeddhisme? Past dit nog wel in het Westen, dacht ik?

Theravada nonnen in het Westen

Ik neem als voorbeeld maar Amerika, omdat ik de situatie daar ken. De afgelopen jaren is daar een aantal vrouwen als bikkhuni gewijd . Omdat Ruth haar centrum openstelde voor hen, heb ik een aantal van hen regelmatig ontmoet. Ze leven volgens de vinaya, dragen een robe, scheren hun hoofd kaal en hebben een bedelkom. Er blijken nonnen te zijn die redelijk soepel omgaan met de regels in het centrum, zij passen zich aan. Er zijn ook nonnen ( ook westerse ) die zich strikt aan de regels houden.

Zij verwachten dat het hele centrum zich aan hen aanpast, zij geven soms uitgebreid instructies aan de leken . Pas als alle nonnen in de eetzaal aanwezig zijn wordt het eten geserveerd. Degene die het eten serveert raakt alle potjes/schaaltjes aan als teken dat het geschonken wordt . Daarna kunnen de nonnen vrij nemen.

Totdat er ook een leek uit hetzelfde schaaltje ‘neemt’.  Dan kunnen ze het niet meer aanraken, want dan is er uit genomen, en (dus?) is het niet meer geschonken. Er is nog steeds hiërarchie. Nonnen zitten vooraan in de meditatiehal, ook degenen die pas geordineerd zijn. En dat terwijl er zeer wijze( leke)leraren in de hal aanwezig zijn. Als ik dat allemaal hoor en zie, dan denk ik opnieuw : past dit nog wel in het Westen?

Mijn spirituele reis

Een jaar geleden nodigde een theravada non mij uit om de ordineren in die traditie. Ik heb het in overweging genomen . Ik heb als zen non geleefd in het centrum van vrouwelijke meesters.  Waar het merendeel van de bewoners non/vrouw was. Er was nog wel wat hiërarchie,. maar er waren geen hokjes.

Ordineren in de theravadatraditie? De intentie was er. Ik heb de vinaya bestudeerd en me verdiept in het leven van een bukkhini in het westen. Toen ik aan mijn sanghaleden vertelde dat ik misschien bikkhuni zou worden, vroeg een aantal: mogen we je dan nog wel aanraken , ben je dan nog wel bereikbaar voor ons? Dat vond ik een interessante vraag. Als ik bikkhuni word, met alle regelgeving die er bij hoort, scheid ik me dan niet te veel af van de mensen die ik iedere dag tegenkom , waarmee ik onderweg ben?

Theravada)leken in het Westen

Er zijn in het Westen theravada kloosters waar monniken en nonnen wonen . In sommige kloosters zijn leken voor korte of langere tijd welkom . Leken kunnen zo proeven wat het is monnik of non te zijn, om misschien dan te ordineren. Er blijf een scheiding tussen monniken/nonnen en leken, en er blijft sprake van hiërarchie.

Hoelang je er ook verblijft, zolang je niet ordineert, maak je niet echt deel uit van de gemeenschap. Naast kloosters zijn er ook centra voor leken , waar je kunt verblijven en retraites doen . Hoewel er leraren verbonden zijn aan die centra, is het meestal niet zo dat men daar een gemeenschap tegen komt die, door hun dagelijkse oefening,  het centrum draagt. In de steden zijn er meditatiecentra, maar die zijn doorgaans onbewoond.

Ik zie veel mensen met een baan/werk die heel toegewijd de dharma beoefenen . Zij mediteren regelmatig of gaan vaak op retraite. Er zijn hele serieuze beoefenaren, die een baan hebben en daarnaast hun ‘vrije tijd’ aan de dharma wijden.

Zij willen zich niet terugtrekken uit de wereld om monnik of non te worden. In een lezing die ik pas geleden gegeven heb, heb ik voor de westerse boeddhisten de term ‘in between’ gebruikt. Velen bleken zich er in te herkennen: nee, ik ben geen leek er geen non/monnik , maar iets er tussenin.

Toekomstvisioen

Op reis naar mijn plaats in het boeddhisme heb in mijn plek gevonden : een ‘in between’.  Nee, ik word geen bikkhuni, want ik zou mijzelf door de regelgeving buiten de maatschappij plaatsen, in een hokje. Er zou een ‘ik en zij’ ontstaan, en dat zou de uitwisseling van de dharma in de weg staan.  Ik voel me ook geen leek, mijn leven is helemaal toegewijd aan de dharma. In een boekje van Hein Stufkens, over monniken van vandaag, vond ik de volgende regels waar in ik mij herken.

zij dragen geen pij , zijn van geen enkele orde lid, maar zij leven in de overgave aan het Leven

Ik droom/denk er over hoe we plaatsen zouden kunnen creëren voor serieuze beoefenaren in het westen, op basis van gelijkwaardigheid. Ik denk aan plaatsen/centra waar mensen wonen die hun leven wijden aan de dharma, maar zich niet terugtrekken uit de maatschappij. Er is dagelijks dharmabeoefening , die gedragen wordt door een hechte groep beoefenaren. Er zullen mensen zijn die deelnemen aan de bijeenkomsten omdat het hun goed doet. Er zullen mensen zijn voor wie het boeddhisme zo belangrijk is, dat ze toevlucht nemen en boeddhist worden.

En er zijn mensen die hun hele leven aan de dharma willen wijden. Natuurlijk zal er onderscheid zijn in de mate van beoefening. Er zullen vormen zijn van natuurlijk gezag , maar geen scheiding en geen hokjes, en geen hiërarchie . Ik denk aan een sangha centrum waar je beoefenaren tegenkomt die een vergelijkbaar pad lopen. Het is een plaats waar gereciteerd wordt, gestudeerd, gemediteerd en gedebatteerd. Een plaats van ontmoeting. Een plaats waar je tijdelijk kan terugtrekken voor een meer intensieve oefening, maar ook welkom bent voor een kop koffie. Een klooster, dat geen klooster is, midden in de wereld …

Literatuur:
J. de Breet en R. Janssen, 2004: Majjhima-Nikaya II, 73 Maha-Vacchagotta-Sutta:, de grote leerrede tot Vacchagotta (Asoka). H. Stufkens, 2005: Gelukkig zijn, de monnik als model (Ankh-Hermes). T. Mohr & Jampa Tsedroen (ed) 2010: Dignity & Discipline: reveving full ordination for Buddhist Nuns (Wisdom Publications)
www.inzichtenbevrijding.nl

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Boeddhistisch leven, Nieuws Tags: Doshin Houtman, klooster, printbatch2, theravada, wijding

Lees ook:

  1. Monnik, non of leek: hebben we er niet te veel hokjes van gemaakt?
  2. Wijding tot bhikkhuni na 2600 jaar herhaald
  3. Oud Tibetaans schrift gevonden in Lhasa
  4. Tiende Panchen Lama bleef na bezetting van Tibet in zijn land

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Annemiek Deerenberg zegt

    22 juni 2012 om 14:13

    Wat een mooi geschreven stuk. Ik kan me zeer vinden in de overwegingen van Doshin Houtman!

  2. Blinde Schildpad zegt

    22 juni 2012 om 15:55

    Zo te zien moet het webadres aan het einde van het artikel inzichtENbevrijding zijn.

  3. Jessica Hummel zegt

    22 juni 2012 om 16:00

    Blinde Schildpad, je hebt gelijk. Hartelijk dank voor je opmerkzaamheid.

    • Blinde Schildpad zegt

      22 juni 2012 om 16:12

      Dan knipoog ik slechts even richting de spelling van de auteursnaam in de labels.

      ;)

  4. Maarten Barckhof zegt

    22 juni 2012 om 17:57

    Het ‘grappige’ is, dat westerlingen soms veel strenger in de leer zijn dan zij die in de boeddhistische traditie zijn opgevoed. Ik was bij een klooster in Thailand, waar ik hoorde, dat westerse mensen die daar op retraite komen altijd gescheiden les krijgen van de oosterse mensen. Waarom? Bijvoorbeeld om het feit, dat als de regel is, dat het stil moet zijn, en de meditatieperiode is afgelopen, Thai de neiging hebben toch even met elkaar te babbelen. Dat past in hun beleving en opvatting van de regels. Veel westerlingen ergeren zich daar dan aan, en erger nog, ze gaan de Thai belerend toespreken, ook al zijn zij te gast in hun land en bij hun traditie. En dat geeft gedonder!

    Nu het omgekeerde. Ik ken Thaise monniken die rustig op gelijke hoogte van hun toehoorders gaan zitten als ze lesgeven, en samen eten met leken en niet moeilijk doen over aanraken en volgorde van eten. Maar dat doen zij alleen als hun conservatieve medebroeders niet te zien zijn. Want ook daar is het moeilijk om je anders te gedragen dan de meerderheid: ook monniken zitten vaak gevangen in hun cultuur, tradities, hun gemeenschap. Ook voor hen is het moeilijk om zich daaraan te onttrekken.

  5. Dolma/L grauls zegt

    25 juni 2012 om 09:43

    Ik ben de enige woudmonnik of grotmonnik in België. Maar daar moet je karakter voor hebben en je ana de regels houden en de mogelijkheid te vallen is er altijd. Aan sommige zaken zie je wel dat ik nin ben, maar ze houden daar gen rekening mee. Een vrouw dat kan niet. Ik zie geen evolutie in de denktrend van de mensheid. het kan zelfs erg zijn! Echt opmerkingen. Dat noiemen ze dan rassist. Da’s erg.

  6. Alluman zegt

    20 september 2012 om 09:33

    Dit verhaal doet me denken aan een citaat van Dzongsar Jamyang Khyentse Rinpoche:

    “When drinking a cup of tea, tea is what you want to drink. Not the cup.”

    Hij zei dit met het oog op hoe Westerlingen de Boeddha-Dharma belijden: we richten ons soms te veel op de vorm (de ‘cup’) en te weinig op de inhoud (de ’tea’).

    Het inzicht van het bovenstaande verhaal is analoog aan dit inzicht. Sommige perifere zaken, zoals de vierdeling van mensen, zijn misschien in onze maatschappij minder overdraagbaar. Dat mag en kan best veranderen, zolang de essentie maar overeind blijft.

Primaire Sidebar

Door:

Doshin Houtman

Studeerde bij verschillende zenmeesters en bij hart-leraar Ruth Denison, ze is als leraar vipassanameditatie verbonden aan Stichting Inzicht & Bevrijding te Tilburg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
02 apr
Medicijnboeddha ceremonie | Live en Online
2 apr 23
02 apr
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
2 apr 23
02 apr
Rotterdam - geleide meditatie (vipassana meditatie)
2 apr 23
03 apr
Dagstart met meditatie en Kum Nye yoga | Gratis proefles 3 april | Online
3 apr 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Taigu – Noem mij Jimmy

    Taigu - 30 maart 2023

    Na slechts één termijn in het Witte Huis werd de wat verlegen Democraat Jimmy Carter aan de stembus verslagen door zijn Republikeinse tegenstrever Ronald Reagan. Hij trok zich vanuit het centrum van de macht in Washington, DC terug naar Plains, in Georgia, een dorp met 700 bewoners. Daar zette hij zijn oude gebruik voort om wekelijks les te geven op de plaatselijke zondagsschool van zijn baptistische gemeente.

    Boekbespreking- De beste filosofische ideeën om je moraal te verbeteren

    Erik Hoogcarspel - 29 maart 2023

    Het begrip ‘moraal’ is niet voor iedereen even duidelijk, dus laat ik hier eerst een definitie ervan geven. In het algemeen is ethiek het nadenken over wat je hoort te doen en waarom. Moraal is het stelsel van normen (gedragsregels) en waarden (dingen waar je om geeft) dat daarmee samenhangt. Waarom zou iemand nu zijn moraal willen verbeteren? Klaas Rozemond, filosoof, jurist en universitair hoofddocent strafrecht aan de VU, is ervan overtuigd dat hier een grote behoefte aan is.

    De dingen zijn zoals ze zijn en daar dien je bij te blijven

    gastauteur - 29 maart 2023

    Femke is moeder van een zoon van 11 jaar oud, een gevoelige jongen die al vanaf zijn zesde niet meer naar school gaat. Na zes weken in groep 3 viel hij uit. Hij is hoogbegaafd en kan vanwege zijn eigen manier van leren en onderzoeken niet aarden in een schoolse omgeving. Hij zat toen hij uitviel al in een Leonardo-klas, een onderwijsvorm voor hoogbegaafde kinderen van 4 tot 12 jaar, aldus moeder Femke, maar ook dat paste helaas niet.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De virtuele denkster 415
    • Dick – Godsbeeld
    • Chinees tempeltoerisme: honderden jongeren trekken naar boeddhistische heiligdommen
    • Lezerspost, notenmelk, en echte kaas – maar dan plantaardig
    • Worden wat we zijn

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens