De eerste directeur van de Boeddhistische Omroep (Stichting) (BOS), ir. Jean Karel Hylkema, is op 1 mei jl. in Rotterdam overleden, 84 jaar oud. De laatste jaren had hij helaas te kampen met afnemende gezondheid.
Voor het boeddhisme in ons land gaat de herinnering ruim twintig jaar terug. ‘Op zondag 28 januari 2001 om half twee in de middag werd op Nederland 1 geschiedenis geschreven, wereldwijd de eerste publieke omroep op boeddhistisch grondslag’, aldus het gedenkboek van de Boeddhistische Omroep Stichting tien jaar later.
Jean Karel Hylkema, de drijvende kracht achter de start van het boeddhisme op tv en radio, legde een sterk wisselende route af. De domineeszoon studeerde agrarische economie aan de Landbouwhogeschool in Wageningen, ging aan het werk als hoofdredacteur van het vaktijdschrift De Boerderij en verwante bladen, stapte over naar de Nederlandse Dagbladunie, werd directeur van de Het Vaderland in Den Haag en vervolgens Het Financieele Dagblad in Amsterdam, schakelde over naar interim-managementfuncties bij bedrijven en was onder meer ook voorzitter van de Koninklijke Nederlandse Wielren Unie.
Maar er was nog iets anders. In zijn tienerjaren beleefde hij spontaan een paar bijna-doodervaringen en ‘uittredingen’, toestanden waarin het lichaam zich los lijkt te maken van het stoffelijke lichaam en waarnemingen kan doen. Na verloop van tijd is er een hereniging met het stoffelijke lichaam. Deze ervaringen brachten hem naar het Tibetaanse Boek van de Dood, de Bardo Thödol, en Tibetaanse boeddhistische leraren in het Westen: Chögyam Trungpa, de Dalai Lama en later Sogyal Rinpoche.
De vraag ‘wat is de zin van mijn bestaan?’ leidde ir. Jan (later Jean) Karel Hylkema naar een zoektocht via zijn boeken Kosmos, Kennis en Samenhang (1986), Helder Sterven (1989), Denken, Bewustzijn, Beschaving (1993) en tenslotte Management vanuit compassie (1998).
In 1990 werd hij leerling van Lama Sogyal Rinpoche en de groepering RIGPA (‘natuur van de Geest’) in Amsterdam. Sogyals bestseller Het Tibetaanse boek van leven en sterven (1993) haalde meer dan 2 miljoen exemplaren. Hylkema verdiepte zich jaar na jaar meer in diens leer. In 1995 hakte hij de knoop door, brak zijn managementcarrière af en vestigde zich in het retraitecentrum Dzogchen Beara in Ierland.
Maar de Tibetaanse leraar zag een andere toekomst voor Hylkema. ‘Enkele dagen voor de retraite zou ingaan, werd mij door Lama Sogyal Rinpoche gevraagd directeur van de zakelijke kant van de organisatie (RIGPA) te worden,’ schreef hij in zijn laatste boek. Dit verzoek was voor de leerling een opdracht.
Hij werd directeur van de ZAM Group, een aantal ondernemingen die vanuit Lodève in Zuid-Frankrijk in een groot deel van de wereld werkten met als hoofdtaak ‘het onderricht van Lama Sogyal Rinpoche’ uit te dragen via lezingen, boeken en andere geschriften. (Zambhala: de godheid voor welzijn en compleetheid.) En daarnaast raakte hij in 1996 als penningmeester van de Boeddhistische Unie Nederland betrokken bij de opzet van een omroeporganisatie.
In 1999 gaf de overheid een zendmachtiging aan de Boeddhistische Omroep Stichting. Jean Karel Hylkema werd daarvan niet alleen ongeveer vijf jaar bestuurder en manager. Hij was tegelijk programma-adviseur voor de tv- en radioredactie, naast programmadirecteur Babeth VanLoo, en werkte mee aan tv-documentaires als interviewer. Maar zelf bleef hij het liefst buiten beeld.
Ujukarin zegt
Hij ruste in Vrede.
Ik heb hem zowel bij BUN als bij BOS meegemaakt, soms dichtbij en soms op afstand, en was het bepaald niet altijd met hem eens. Maar wat je ook van zijn stijl en meningen kon zeggen, hoe van-dik-hout-zaagt-men-planken op het ene moment en zacht omfloerst op het andere moment: hij was een man die principes had, en zijn best deed ernaar te leven. En is essentieel geweest voor het uitbouwen van de ‘boeddhische zuil’, waar velen hem nu nog dankbaar voor zijn!
With folded palms,