Boeddhisten geloven niet in een onveranderlijk ik, dat dat een illusie is. Die filosofie wordt steeds meer ondersteund door wetenschappelijk onderzoek. ‘Boeddhisten beweren dat niets constant is, dat alles verandert door de tijd heen en er een steeds veranderende stroom van bewustzijn is,’ zegt Evan Thompson, professor en neurowetenschapper aan de University of British Columbia.
Ook vanuit een perspectief van de neurowetenschappen zijn de hersenen en het lichaam voortdurend in verandering. Er is niets dat met het gevoel overeenkomt dat er een onveranderlijk zelf zou bestaan, zegt Thompson. Neurowetenschappers en boeddhisme kwamen onafhankelijk van elkaar tot deze ideeën, maar sommige wetenschappers zijn onlangs begonnen met verwijzing naar het boeddhisme in hun werk en accepteren de theorieën die voor het eerst werden geponeerd door de Boeddha, zo’n 2600 jaar geleden.
Er is wetenschappelijk bewijs dat zelfstandige verwerking in de hersenen niet is geïnstantieerd in een bepaalde regio of netwerk, maar zich eerder uitstrekt tot een brede waaier van fluctuerende neurale processen. Thompson, wiens werk studies van de cognitieve wetenschap, fenomenologie en boeddhistische filosofie omvat, zegt dat dit niet het enige gebied is waar neurowetenschap en boeddhisme samenkomen. Sommige neurowetenschappers geloven dat cognitieve functies niet constant zijn, maar getraind kunnen worden door middel van meditatie.
In de neurowetenschappen is diepe slaap een black-out zonder bewustzijn. In de Indiase filosofie beweren sommige theoretici dat er wel degelijk een subtiel bewustzijn aanwezig is in een droomloze slaap, maar er gewoon een gebrek aan vermogen is om die in het geheugen op te slaan. Studies van slaappatronen van mediteerders suggereren dat dit inderdaad het geval zou kunnen zijn.
Maar noch het boeddhisme, noch de neurowetenschap heeft een definitief antwoord op hoe precies bewustzijn zich tot de hersenen verhoudt. Boeddhisten geloven dat er enige vorm van bewustzijn is dat niet afhankelijk is van het fysieke lichaam. Thompson en collega’s zijn het daarmee niet eens. Maar Thompson steunt de boeddhistische opvatting dat het zelf in feite bestaat. Thompson: ‘In de neurowetenschappen kom je vaak mensen tegen die zeggen dat het zelf een illusie is die gecreëerd is door de hersenen. Mijn mening is dat de hersenen en het lichaam in het kader van onze fysieke omgeving samenwerken om een gevoel van eigenwaarde te creëren. Ik vind het misplaatst om te zeggen dat het alleen een illusie is.’
Deze samenvatting is uit een oorspronkelijke publicatie in Quartz http://qz.com/506229/neuroscience-backs-up-the-buddhist-belief-that-the-self-isnt-constant-but-ever-changing/
bolletje zegt
existentie gaat vooraf aan essentie