Voor het laten stikken van 900 varkens door tot driemaal toe het alarm van de falende ventilatie te negeren, wordt een varkensboer uit het Achterhoekse Meddo niet alleen niet bestraft, de Nederlandse voedsel- en warenautoriteit NVWA liet zelfs geen strafrechtelijk onderzoek uitvoeren. Dit blijkt uit het rapport dat Animal Rights na een jaar lang aandringen via een WOB-verzoek boven tafel kreeg.

Donderdagochtend 20 juni 2019 vond de politie na een melding ruim 900 dode varkens op verschillende stapels buiten een schuur aan de Goorweg in Winterswijk. Als blijkt dat de dieren hoogstwaarschijnlijk zijn gestikt als gevolg van het uitvallen van de luchtinstallatie in de stal trekt de politie zich terug en neemt de NVWA het onderzoek over. De dieren werden later die dag geruimd nog voordat de NVWA-inspecteur arriveert. ‘Een rare gang van zaken,’ zegt Animal Rights campagneleider Erwin Vermeulen. ‘De slachtoffers van de ramp waren al vernietigd voordat het ‘onderzoek’ begon.’

Dit blijkt uit het rapport dat de NVWA-inspecteur opstelde en Animal Rights via een informatieverzoek op grond van de Wet openbaarheid van bestuur (WOB) deze maand eindelijk in bezit kreeg na ruim een jaar aan vertragingen door de NVWA.

Uit de verklaring van de varkensboer valt ook op te maken dat hij de ramp alleen heeft gemeld bij afvalverwerker Rendac zodat de dode dieren zo snel mogelijk afgevoerd konden worden. Berichtgeving in het dagblad De Gelderlander ondersteunt dit: ‘…de kadavers lagen al minstens een dag op het erf. De politie werd hierover ingeseind door een voorbijganger.’

Alarm tot driemaal toe genegeerd

Uit het rapport blijkt verder dat er wel degelijk een alarm is afgegaan, maar dat de varkensboer, die zelf in Vragender woont, zo’n 7 km van de stal, tot driemaal toe het alarm genegeerd heeft. Hij verklaarde tegenover de NVWA-inspecteur:

‘We hebben dinsdagmiddag 2 maal en ’s avonds om ca. 18:30 uur 1 maal een signaal gehad en daarna niet meer. We zijn er vanuit gegaan dat het weer een loos alarmsignaal was. Toen wij woensdagmorgen bij de stallen aankwamen wisten we gelijk dat het mis was.’

Geen strafrechtelijk onderzoek, geen boete

Op 26 juni bericht De Gelderlander: ‘Boer krijgt boete voor 900 dode varkens vanwege ‘verwijtbaar handelen’.’ Volgens een NVWA-woordvoerder was er ‘niet adequaat gereageerd op ontvangen alarmmeldingen’.

De NVWA meldt echter aan Animal Rights: ‘Er is uiteindelijk geen bestuurlijke boete opgelegd of een strafrechtelijk onderzoek begonnen.’ De inspecteur van de NVWA heeft achteraf op het rapport van bevindingen het ‘verwijtbaar handelen’, hetgeen strafrechtelijk wordt behandeld, veranderd in ‘het onthouden van de nodige zorg’, hetgeen op grond van het bestuursrecht wordt afgehandeld.

Het hoofd van de Divisie Juridische Zaken van de NVWA zegt hierover: ‘In het onderhavige geval was de betrokken ondernemer niet alleen emotioneel, maar ook financieel reeds zwaar getroffen door dit betreurenswaardige incident. Het opleggen van een bestuurlijke boete werd in dit geval dan ook niet evenredig, noch doelmatig geacht.’

Het rapport van bevindingen is volgens Animal Rights pas op 5 augustus 2019 opgemaakt, ruim 6 weken na de ramp. Het volledige ‘onderzoek’ van de NVWA-inspecteur naar het stikken van 900 varkens bestond uit het afnemen van deze ene verklaring.

Animal Rights zegt woedend te zijn over deze gang van zaken. De NVWA portretteert de varkensboer als enige slachtoffer en reduceert het stikken van 900 varkens tot een ‘betreurenswaardige incident’. ‘Er is op deze locatie een vergunning voor ruim 7000 varkens in 4 stallen,’ zegt Vermeulen. ‘Er is geen woonhuis. Deze dieren worden aan hun lot en de grillen van automatische systemen overgelaten in stallen waarin ze zonder ventilatie niet kunnen overleven. En dan negeert zo’n veeboer ook nog eens tot drie keer toe het alarm.’

Animal Rights overweegt juridische stappen tegen de varkensboer. ‘Wij willen gerechtigheid voor de werkelijke slachtoffers in dit drama: de 900 varkens die crepeerden door de laksheid van de veehouder,’ verklaart Vermeulen. Ook wil Animal Rights dat er opnieuw gekeken wordt naar de wenselijkheid van deze volledig geautomatiseerde stallen, want dit staldrama in Meddo staat volgens de organisatie niet op zichzelf. In de zomer van 2019 stikten eveneens 2100 varkens in Maarheeze en ook nog eens ‘honderden’ in Middelharnis. Animal Rights zal ook deze twee zaken via een WOB-verzoek onderzoeken.