De Thaise autoriteiten zouden onmiddellijk moeten ophouden met het gebruik van “anti-fake nieuws” wetten om mensen te vervolgen die kritiek hebben op de reactie van de regering op de COVID-19 pandemie, zegt Human Rights Watch vandaag. Een noodtoestand, die op 26 maart 2020 van kracht werd, verhoogt de bezorgdheid over een grotere onderdrukking van de vrije meningsuiting.

“De Thaise autoriteiten lijken de intentie te hebben om de kritische meningen van de media en het grote publiek over hun reactie op de COVID-19-crisis te stoppen,” zegt Brad Adams, directeur Azië bij Human Rights Watch. “Het nooddecreet geeft de regering de vrije hand om de vrije meningsuiting te censureren.”

Op 23 maart arresteerde de politie Danai Ussama in zijn kunstgalerie in Phuket en bracht hem naar de Crime Suppression Division in Bangkok. Hij werd beschuldigd van het schenden van artikel 14(2) van de Computer-Related Crime Act voor het “in een computersysteem plaatsen van valse computergegevens op een manier die waarschijnlijk paniek zal veroorzaken bij het publiek”. Als hij schuldig wordt bevonden, krijgt hij vijf jaar gevangenisstraf en een boete tot THB100.000 (US$3.050).

De aanklacht is gebaseerd op een klacht die Airports of Thailand PCL, de nationale luchthavenexploitant, tegen Danai indiende voor een bericht van 16 maart op Facebook. Met behulp van de alias “Zen Wide,” schreef Danai dat hij en andere passagiers op zijn vlucht bij terugkeer uit Barcelona geen COVID-19 screening tegenkwamen op de luchthaven van Suvarnabhumi in Bangkok. De Luchthavens van Thailand PCL beweerden dat zijn post niet feitelijk is en publieke paniek veroorzaakte, en mensen misleidden in hun oordeel dat Suvarnabhumi Airport er niet in was geslaagd om COVID-19 screening effectief in te zetten.

In het rapport “Human Rights Dimensions of the COVID-19 Response,” drukte Human Rights Watch zijn bezorgdheid uit over het feit dat Thailand de vrijheid van meningsuiting in het kader van de COVID-19-crisis aan banden legde. Klokkenluiders in de volksgezondheidssector en online journalisten hebben te maken gehad met vergeldingsacties en intimidatie door de autoriteiten nadat zij de reactie van de regering op de uitbraak bekritiseerden en melding maakten van vermeende corruptie in verband met het hamsteren van chirurgische maskers en andere benodigdheden en het profiteren van de zwarte markt. De Thaise autoriteiten hebben ook een aantal medische medewerkers bedreigd met disciplinaire maatregelen, waaronder de beëindiging van arbeidscontracten en de intrekking van hun vergunningen, omdat zij zich hebben uitgesproken over het ernstige tekort aan essentiële benodigdheden in ziekenhuizen in het hele land.

De bezorgdheid over de beperkingen van de overheid op de vrije meningsuiting nam aanzienlijk toe toen premier Gen. Prayut Chan-ocha op 24 maart de noodtoestand afkondigde. Tijdens een persconferentie zei hij: “Nadat de noodtoestand is afgekondigd, moet iedereen voorzichtig zijn met verkeerde informatie in de sociale media… de media en iedereen die de sociale media gebruikt om informatie te verdraaien, zal onder de loep worden genomen”.

Op 25 maart publiceerde premier Prayut een lijst van verboden onder de noodtoestand, waaronder vage en overmatige beperkingen van de vrijheid van meningsuiting en de vrijheid van de media:

“Het rapporteren of verspreiden van informatie over COVID-19 die niet waar is en angst bij het publiek kan veroorzaken, evenals het opzettelijk vervalsen van informatie die misverstanden veroorzaakt en daardoor de vrede en orde, of de goede moraal van de mensen aantast, zijn verboden. In dat geval zullen de ambtenaren dergelijke berichten opschorten of bewerken. Als de zaak ernstige gevolgen heeft, zal de wet op de computercriminaliteit of het nooddecreet inzake het openbaar bestuur in noodsituaties worden gehandhaafd voor vervolging.

Het nooddecreet van Thailand over het openbaar bestuur in noodsituaties geeft de autoriteiten ruime bevoegdheden om de mensenrechten te schenden, waaronder het censureren van nieuws, informatie en persoonlijke correspondentie. Sinds de wet in 2005 werd ingevoerd, hebben de autoriteiten deze gebruikt om de basisrechten te schenden en de fundamentele vrijheden straffeloos te onderdrukken.

’Toegang tot informatie omvat het recht om informatie te zoeken, te ontvangen en te delen, wat vooral relevant is bij de uitbraak van COVID-19 om ervoor te zorgen dat iedereen op de hoogte is van de ziekte en van de reactie van de regering, aldus Human Rights Watch.

Op 16 maart zei een groep mensenrechtendeskundigen van de Verenigde Naties dat “noodverklaringen op basis van de COVID-19-uitbraak niet mogen worden gebruikt als basis om zich te richten op bepaalde groepen, minderheden of individuen. Het mag niet fungeren als een dekmantel voor repressieve actie onder het mom van de bescherming van de gezondheid … en mag niet alleen worden gebruikt om meningsverschillen te onderdrukken”.

“Terwijl de Thaise regering de verantwoordelijkheid heeft om maatregelen te nemen die de Thaise bevolking beschermen tegen de uitbraak, is het aangekondigde nooddecreet een gevaarlijke waarschuwing aan de pers en de gebruikers van de sociale media om kritiek op zichzelf te censureren of om te worden vervolgd,” zei Adams. “De militaire en civiele regeringen van premier Prayut hebben een lange staat van dienst als het gaat om het onderdrukken van tegengestelde meningen, het arresteren van critici en het vervolgen van klokkenluiders. De regering heeft zichzelf vrijwel onbeperkte bevoegdheden gegeven onder het mom van de COVID-19-crisis, die onmiddellijk zouden moeten worden ingetrokken”.