Tijdens het debat over de zogenoemde China notitie met ministers Blok (Buitenlandse Zaken) en Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking op 30 september in de Tweede Kamer, waarbij Nederlandse vertegenwoordigers van de International Campaign for Tibet (ICT) aanwezig waren, werd Tibet door Tweede Kamerleden van 8 politieke partijen genoemd. De Kamerleden hadden kritiek op Blok omdat de mensenrechtensituatie in Tibet in zijn China notitie vrijwel onbesproken blijft.
Martijn van Helvert (CDA) introduceerde een motie die minister Blok opriep het mensenrechten hoofdstuk van de China notitie te herschrijven. Als de minister zelf niet een serieuze mensenrechtenstrategie in de notitie opneemt, zullen de Kamerleden zelf een nieuw hoofdstuk mensenrechten schrijven, inclusief helder beleid ten aanzien van Tibet en andere mensenrechten onderwerpen die in de huidige China strategie niet voldoende aan de orde komen.
Tijdens het debat demonstreerden een paar honderd Tibetanen, Oeigoeren en Chinese mensenrechtenactivisten op het Plein voor het Tweede Kamergebouw. Zij werden toegesproken door Eduard Nazarski, directeur van Amnesty International en vier Kamerleden. Martijn van Helvert, Sadet Karabulut, Lilianne Ploumen en Bram van Ojik zegden toe het mensenrechtenhoofdstuk van de China notitie te herschrijven, inclusief beleid op Tibet en Xinjiang.
Sven Koopmans (VVD) zei dat de misstanden in Tibet bekend zijn en riep de minister op hier via de VN en de EU aandacht aan te besteden. Sjoerd Sjoerdsma (D66) vroeg de minister of hij bereid is, als Nederland lid wordt van de VN Mensenrechtenraad, voor te stellen dat de VN een onderzoeksmissie naar China stuurt om de situatie in Tibet en Xinjiang te onderzoeken. Hij stelde ook voor een mensenrechten impact toets in te stellen voor de export van surveillance software aan China. Lilianne Ploumen (PvdA) noemde de China strategie een niksige notitie en een gemiste kans die het Chinese uitgangspunt dat China eigen waarden heeft en de universaliteit van mensenrechten ontkent, legitimeert. Zij steunde de oproep van Van Helvert om het mensenrechtenhoofdstuk te herschrijven en vroeg de minister hoe Nederland omgaat met de annexatie van Tibet.
Sadet Karabulutu (SP) uitte haar zorg over het onbenoemd laten van de Tibetanen en vroeg zich af hoe het China beleid hieraan voorbij kan gaan. Werkgeversorganisaties hebben reden om blij te zijn maar mensenrechtenorganisaties niet, volgens Karabulut. Bram van Ojik (Groen Links) riep de minister op tot samenwerking met China ten aanzien van klimaatvraagstukken en vroeg de minister of zij kansen ziet, in de aanloop naar de biodiversiteitsconferentie in Kunming, om met betrokkenheid van de Tibetaanse bevolking milieubeleid te genereren. Esther Ouwehand (PvdD) zei dat mensenrechten worden doodgezwegen en verwees nar het feit dat de notitie niks zegt over Tibet en andere mensenrechten onderwerpen. Ook Joel Voordewind (CU) vond het niet noemen van de onderdrukking van de Tibetanen een gemis.
In zijn antwoorden op de vragen van de Kamerleden gaf de minister geen antwoord op herhaaldelijke vragen van verschillende Kamerleden waarom Tibet in de notitie niet wordt genoemd. Noch gaf de minister antwoord op de vraag wat het Nederlandse Tibet-beleid dan eigenlijk wel is. Tijdens de presentatie van de China notitie op 15 mei had een topambtenaar in antwoord op een vraag van ICT waarom Tibet in de China notitie niet genoemd wordt, gezegd dat het Nederlandse Tibet beleid onveranderd zou blijven.
De minister definieerde Tibet consequent als een kwestie van godsdienstvrijheid en verwees naar het noemen van Tibet in EU-kader bij de VN Mensenrechtenraad en in zijn eigen toespraken in multilaterale fora. Kamerleden drongen bij de minister aan op een antwoord op de vraag waarom de China notitie geen serieus mensenrechtenhoofdstuk bevat.
Op de vraag van Martijn van Helvert of de minister het mensenrechtenhoofdstuk opnieuw kan schrijven antwoordde minister Blok dat dat slechts huiswerk voor ambtenaren is. Meerdere Kamerleden drongen aan op serieuze behandeling van mensenrechten en gaven aan dat de huidige diplomatie van Nederland en de EU ten opzichte van China niet werkt. De mensenrechtensituatie in China gaat achteruit, en dat noopt tot een nieuwe strategie, volgens Bram van Ojik.
Minister Kaag van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking reageerde positief op het idee van Bram van Ojik te kijken naar de mogelijkheden van samenwerking met China op klimaat en milieubeleid. Zij gaf aan dat de biodiversiteitsconferentie in Kunming goed wordt voorbereid.
