Chinese architecten zijn vorig jaar in de historische hoofdstad van Tibet, Lhasa, begonnen met de renovatie van in de jaren negentig van de vorige eeuw gebouwde woningen. Ze beschrijven de werkzaamheden aan de 2 verdiepingen tellende woning – met binnenplaats, van de familie Luosang in het oostelijke deel van het Chengguan district.
Luosang en zijn vrouw werden opgeleid aan de universiteit van het vasteland van China, nadat ze terugkwamen in Lhasa kon de oorspronkelijke indeling volgens de architecten van het ontwerpbureau hyperSity, niet voldoen aan de groei van het gezin met twee dochters. Bovendien wilde de familie Luosang, net als andere families in Lhasa, tijdens de jaarlijkse boeddhafestivals hun familieleden en vrienden verwelkomen die uit de hele Tibetaanse regio komen. In de oude woning was daar volgens de beschrijving van de architecten niet voldoende ruimte voor gereserveerd.
De familie voldoet in de ogen van de architecten aan de functionele eisen van het moderne leven en houdt ook rekening met het traditionele spirituele leven. Het creëren van de gemoderniseerde leefruimte met traditionele ruimtelijke kenmerken, werd voor de architecten het uitgangspunt van de architectonische renovatieaanpak.
De architecten: ‘Lhasa staat bekend als de stad van de zon, wat een zeer belangrijk element is in het woongedrag van een familie. Maar (het begrip) licht is niet onbeperkt. Het verwijst naar het gecontroleerde licht en het ontworpen licht. In de traditionele Tibetaanse leefruimte wordt de beheersing van het licht gereflecteerd in het Tibetaanse volkstaal, tussen de “winterkamer” waarvan het onderste raam klein is, waardoor de ruimte goed warm gehouden kan worden, en de “zomerkamer” waarvan het bovenste raam groot is, wat goed is voor ventilatie. (De woning heeft een binnenplaats.) Dus de traditionele Tibetaanse binnenplaats is vaak een introverte ruimte, en creëert een intieme, plechtige en waardige sfeer. Het dagelijkse leven en geloof van het Tibetaanse volk werden gevormd in binnenplaatshuizen, ingebouwd met traditioneel dikke muren en zuivere kleuren. Jammer genoeg, ten gevolge van een drastisch moderniseringsproces tegenwoordig, zijn ze in strijd met de behoeften van jonge Tibetaanse generaties.’
In het nieuwe ontwerp, met respect van het behoud van de privacy van het leven op een binnenplaats, is het huis volgens de architecten nog een solide interface met (van) de buitenmuur. De strategie is dat de keuken een groot raam heeft met uitzicht op de binnenplaats om zoveel mogelijk zonlicht binnen te laten. De badkamer in het midden van de binnenplaats, met driehoekige ramen aan de westzijde, zorgt voor privacy als het licht wordt. Ook in andere ruimtes worden de lichtelementen bewust aangestuurd, zoals de activiteitenruimte voor de kinderen en de ondergrondse studio aan de zuidkant. De tweede verdieping vergroot het verlichtingsoppervlak van elk raam, in lijn met de traditionele “zomerkamer” opzet.
Met behoud van de oorspronkelijke structuur van het huis werd de voorgevel van de eerste verdieping afgebroken om de zonnige kamer te verbinden met de woonkamer, waardoor een maximale lichtinval en bruikbare ruimte voor de activiteiten van “winterkamer” en “zomerruimte” mogelijk werd. Zo wordt de zonnige ruimte “seculiere” ruimte in de kern van de huidige Tibetaanse binnenplaats.
Daarnaast weken de architecten af van het gebruik van de lokale bevolking om speciale aandacht te besteden aan het gebruik van buitenmuurmaterialen bij de renovatie van hedendaagse woningen, zoals Lhasa steen. Bij de reconstructie van het gebouw gebruikten de architecten beton.
De zogenoemde boeddhistische ruimte in de woning, waar het Tibetaans boeddhisme dagelijks wordt beoefend, had volgens de architecten ander licht nodig dan in de overige ruimten. De architecten ontwierpen twee meditatieruimten. De houten rasterramen vormen het licht van de boeddhistische ruimte op de tweede verdieping. Terwijl de controle van het hemellicht een heilige en rustige sfeer creëert voor de ondergrondse boeddhistische ruimte. De ingang van de gebedsruimte in de kelder wordt verlicht door een houten structuur en puntlampje, die het dakraam van de buitenplaats weerkaatst en het (eventuele) depressieve gevoel bij het bereiken van de kelder via de blauwe trap vanaf de eerste verdieping vermindert. Een beweegbare houten schermdeur verdeelt het souterrain in twee ruimten en geeft de ingang een ritueel gevoel. Het plafond van de op de tweede verdieping gevestigde boeddhistische ruimte wordt gevormd door de structuur van de traditionele nationale knoop symbool- impliciet eindeloos gunstig.
De architecten: ‘Het Tibetaanse concept van ordelijke netheid benadrukt het “verschil tussen binnen en buiten”. Daarom is in de ruimte van de eerste verdieping waar de grootouders wonen, het toilet vlakbij de buitenmuur van de binnenplaats geplaatst. Het binnentoilet is toegevoegd op de tweede verdieping- voor de jongere generaties. Het dakterras van de nieuwe keuken en toilet wordt de belangrijkste buitenruimte. Het gezin betreedt de boeddhistische zaal op de tweede verdieping via de binnentrap en is via de binnentrap verbonden met de zonnige ruimte.’
De nieuwe leefruimte moet volgens de architecten voldoen aan alle specifieke behoeften van moderne Tibetaanse families voor het dagelijks leven, religieuze overtuiging, enz., en een rationelere indeling van de functie, ventilatie, verlichting en andere faciliteiten, die de spirituele eisen van de familie en de demonstratiewaarde van de hele binnenplaats in de gemeenschap bereiken. Ze worden beschouwd als belangrijker dan de versieringen van Tibetaanse culturele symbolen.
- Architect hyperSity architects
- Locatie Lhasa, Tibet
- Categorie renovatie
- Principal Architect Yang Shi, Shaojun Li
- Ontwerpteam Yang Lv, Lu Teng, Jiaqi Kang
- Area 320.0 m2
- Projectjaar 2018
