In 2015 berichtte het Boeddhistisch Dagblad over verwoestende aardbevingen in Nepal en de inspanningen voor noodhulp van de Nederlandse zenmonnik en ecoloog Maarten Olthof en zijn Stichting Vajra. Om geld voor wederopbouw in te zamelen, maakte Maarten een 2500 km lange voettocht van Utrecht naar Assisi ‘met de Boeddha in het voetspoor van Franciscus’. Hij gaf onderweg lezingen, hield een online verslag bij en schreef dagelijks een haiku (In 108 haiku’s van Utrecht naar Assisi).
De wederopbouw van Nepal wordt helaas met regelmaat omgeven door berichten over stroperige bureaucratie en kleverige strijkstokken. Is er ook goed nieuws te melden? Wat hebben Maarten en Stichting Vajra kunnen bijdragen?
Met Lumbini, de geboorteplaats van de Boeddha, en Mount Everest, ’s werelds hoogste berg, is Nepal een belangrijke bestemming voor reizigers en pelgrims. Zij vormen een van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor Nepal. Na de aardbevingen waren deze inkomsten hard nodig, maar juist toen bleven bezoekers weg. Om Nepal als reisbestemming opnieuw op de kaart te zetten is Maarten in 2016 met een groep naar Nepal afgereisd. Bezocht werden Lumbini en andere ongeschonden plaatsen en voorts wederopbouwprojecten van Stichting Vajra. Dankzij Maartens ‘pelgrimsbedeltocht’ in 2015 kon een dorpsschool volledig worden herbouwd en zijn twee scholen hersteld.
Verder is de Vajra Academy, de eerste ecologische school in Nepal, met een extra gebouw uitgebreid. Deze school in Kathmandu, opgericht door Stichting Vajra, is in 2017 door de wereldwijd actieve Ashoka Foundation uitgeroepen tot ‘Changemaker School’, een predicaat dat wereldwijd tot op heden slechts 260 scholen hebben ontvangen. De Ashoka Foundation richt zich op scholen die het begrip ‘compassie’ aantoonbaar hebben verweven in het curriculum, de lessen en de omgang tussen leerkrachten en leerlingen. Zen Peacemakers Dorine Esser was op de school en schreef er in 2017 een artikel over.
Maarten Olthof leerde als ecoloog het boeddhisme eind jaren ’80 kennen in Nepal en India, daar waar het ontstaan is. De vonk sloeg over toen hij ontdekte dat de Boeddha had ingezien hoe alles samenhangt in een wederkerige afhankelijkheid, iets wat 2500 jaar later door de ‘moderne’ ecologie verkondigd zou worden. Hij bestudeerde het boeddhisme in verschillende tradities: o.m. in het Tibetaans boeddhisme, in de Theravada-traditie, in ch’an en in zen.
Met slechts een rugzak en zonder een cent op zak vertrok de Utrechtse zenmonnik Olthof (58) op 9 mei 2015 te voet richting de Italiaanse stad Assisi. Met zijn tocht hoopte de Utrechter geld in te zamelen voor de slachtoffers van de aardbeving in Nepal. Tijdens zijn reis stopte de zen peacemaker boeddhist honderd keer om lezingen te houden over Nepal en het werk dat zijn Stichting Vajra er verricht. Op die manier hoopte Olthof mensen te overtuigen om te doneren.
Maarten heeft op zijn lange tocht veel ontberingen moeten verduren, zoals temperaturen van veertig graden, steekvliegen en muggen en ook nog eens twee weken voor de eindstreep een ontstoken heup. Maar tegelijk ook ontmoette hij de goedheid en gastvrijheid van mensen en maakte vele vrienden. De Stichting Vajra is al twintig jaar actief in Nepal.
Olthof: ‘Het was voor Nepal in meerdere opzichten een tragische tijd. Nepal schudde op zijn grondvesten. Terwijl het tellen van het aantal slachtoffers doorging, was al snel duidelijk dat wellicht zo’n 10.000 mensen door deze natuurramp de dood hebben gevonden. De hoofdstad Kathmandu en omstreken zijn zwaar getroffen. Meer dan vijftig naschokken hebben vervolgens een ravage aangericht in de dorpen in Sindhupalchowk, het gebied waar Stichting Vajra in hoofdzaak haar projecten heeft. De hoofdweg er doorheen naar Tibet is op veel plaatsen door aardverschuivingen verwoest.
Stichting Vajra was niet toegerust om grootschalige noodhulp te kunnen verstrekken. Maar Vajra is wel specialist in opbouwwerk. De stichting zamelde geld in om aan de wederopbouw van Nepal te kunnen bijdragen. Ook ging Vajra door met het zoeken van sponsors voor uitbreiding van de Vajra Academy, een belangrijk project voor de lange termijnontwikkeling van Nepal. Doordat Vajra deze school aardbevingsbestendig heeft gebouwd, hebben de leerlingen die in de school verbleven de aardbeving overleefd en staat het gebouw nog overeind – al hebben de slaapzalen wel schade opgelopen.
Maarten begeleidt met regelmaat groepsreizen naar Lumbini en overige boeddhistische pelgrimsplaatsen in Nepal en India. Daarbij staat ook een bezoek aan de Vajra Academy op het programma. De eerstvolgende reis is in februari 2019.
