de bergkoekoek
heeft met een enkel lied
de zomer ingeluid
Oshima Ryōta (1718-1787)
Ryōta was een prominent haiku-dichter die leefde in de Edo-periode. Deze periode duurde van 1603 tot 1868 en werd gekenmerkt door de invloed van zen. Ryōta begon zijn dichterschap onder begeleiding van Yosa Buson en groeide uit tot mentor, redacteur en vernieuwend haiku-dichter. Thema’s in zijn haiku’s zijn vergankelijkheid en schoonheid. En die thema’s, daar haakte ik op aan.
In de Engelse vertaling van Stephen Addis, Fumiko Yamamoto en Akira Yamamoto staat “the cuckoo”. Dat heb ik vertaald als “bergkoekoek” omdat de Japanse koekoek een heel andere vogel is dan onze westerse koekoek (zie ook: Gedachten over een haiku nr. 33. Hototogisu). Men gelooft dat het gezang van de bergkoekoek de overledenen begeleidt naar de andere wereld.
Tot zover de vergankelijkheid in Ryōta’s haiku.
Het gezang van de bergkoekoek staat bekend als welluidend. Op internet is een opname hiervan te horen. Dankzij een lezer van het Boeddhistisch Dagblad die mij hierop wees, kan ik de welluidendheid bevestigen. Dus daarmee is ook de schoonheid, een ander kenmerk van deze haiku, vastgesteld.
Het gezang van de bergkoekoek is een aankondiging van de zomer. Tegelijkertijd staat de vogel erom bekend de overledenen met zijn gezang te begeleiden naar de andere wereld. Twee totaal verschillende betekenissen. Heel verwarrend?
Ryōta heeft dit niet zomaar in de haiku benoemd. Misschien was het zijn bedoeling om met het welluidende gezang een parallel te trekken tussen het lichte, mooie van de zomer en de weg naar de andere wereld. Om de somberheid van de dood te verminderen en de weg lichter te maken door het zingen van de bergkoekoek. Ryōta kan het ons niet meer vertellen. Maar het is wel een mooie gedachte.
The cuckoo
with a single song
has established summer.
Uit: HAIKU An Anthology of Japanese Poems.
Geef een reactie