Irène Kaigetsu Kyojo Bakker sensei is sinds eind 2016 een van de twee spirit holders van de Zen Peacemakers Lage Landen. Zij is de leraar van de Zen Spirit Sangha en kreeg dharmatransmissie van Roshi Joan Halifax.
“Zenbeoefening gaat over meer dan meditatie, het gaat over hoe je je verhoudt tot het lijden in de wereld. Mijn voornaam is Irène, wat vrede betekent. Hoe meer innerlijke vrede, hoe meer het doorwerkt in je omgeving. Ik wil vanuit innerlijke vrede bijdragen aan meer vrede in de wereld, niet vanuit het idee dat ik de wereld ga verbeteren. Hoe kunnen we verbinden in plaats van polariseren? Het is belangrijk niet in wij tegenover zij te schieten. Dat proberen we in zen te beoefenen in het dagelijkse leven, door meer inzicht in onze onderlinge verbondenheid en eenheid en ons hart steeds weer te openen. Maatschappelijke betrokkenheid komt dan op een natuurlijke manier uit deze beoefening voort. En dat hoeft zich niet altijd te uiten in grootse daden.
In de sangha van Zen Spirit stimuleer ik de mensen om betrokken in de maatschappij te staan, de beoefening breder maken dan de eigen meditatiepraktijk, groter te zien en te denken. Doen wat je kan – op ieders eigen unieke manier – om lijden te verlichten. Er zijn mensen die als vrijwilliger in de gevangenis of bij een hospice werken. Anderen leiden op hun werk een zengroep of geven trainingen aan mantelzorgers.
Ik ben heel enthousiast over het gedachtegoed en het werk van Bernie Glassman Roshi, mijn dharma grootvader en ben al vanaf het begin lid van de internationale Zen Peacemakers. In 1997 heb ik deelgenomen aan de 2e vijfdaagse Bearing Witness retreat in Auschwitz, maar ik ben zelf niet actief in het organiseren van bijvoorbeeld straatretraites. Mijn engagement zit vooral in het mijn leerlingen inspireren tot compassie en betrokkenheid op de wereld. Ik geef trainingen rond stervensbegeleiding en geef de drie intenties door in de council cirkel. En ik doe mee aan de goede gewoonte van de Zen Peacemakers om elke dag om 12.00 uur (m.b.v. de piep op mijn telefoon) te stoppen met wat ik doe om de wereld metta en vrede toe te wensen.
strong back, soft front
Door het bestuur van de Zen Peacemakers Lage Landen ben ik gevraagd om spirit holder te worden. Dat wil zeggen dat ik samen met Frank De Waele de spirit van de Peacemakers Lage Landen bewaak. We denken mee over het beleid en de toekomst of over het omgaan met ontstane problemen. Daarnaast geef ik counciltrainingen. Ik was kort actief in een vluchtelingenkring, maar het was lastig om vrijwilligers die met vluchtelingen werken bijeen te krijgen in onze context. Verbeteren van het omgaan met sterven, dat is meer mijn ding. Ik geef verschillende trainingen Leven met Sterven. De drie intenties van de Peacemakers – niet weten (not knowing), erkennen wat is (bearing witness) en actie die daaruit voorkomt (loving action) – zijn de uitgangspunten bij al deze trainingen. We besteden allereerst aandacht aan onze eigen verhouding tot vergankelijkheid, dood en sterven. Als je daar niet mee bezig bent geweest, kun je ook niet werkelijk aanwezig zijn bij groot lijden van anderen. Daarnaast geef ik trainingen stervensbegeleiding voor verpleegkundigen en vrijwilligers in hospices en geef ik trainingen aan wie beroepsmatig met mensen met kanker werken zoals artsen, verpleegkundigen, geestelijk verzorgers en maatschappelijk werkenden. Dit is grotendeels gebaseerd op de intensieve training Being with Dying van mijn leraar Roshi Joan Halifax in Upaya Zen Center in de VS. Daarnaast benut ik mijn eigen ervaring en wat ik in mijn werk als therapeut in een psycho-oncologisch centrum van mijn cliënten heb geleerd. Ook volgde ik trainingen bij anderen zoals Christine Longaker, Tenzin Wangyal Rinpochee en Frank Ostaseski.
Wat ik het bijzonder van de Zen Peacemakers vind is dat de benadering van maatschappelijke betrokkenheid radicaal anders is. Wij doen geen liefdadigheidswerk. Wij leren in situaties lijden te herkennen en daar echt bij aanwezig te zijn vanuit openheid (niet weten) werkelijk te luisteren en getuige te zijn (erkennen wat is). Strong back, soft front – die aanwijzing van Roshi Joan Halifax is de basis. Niet alleen het ontwikkelen van compassie, maar ook onze gelijkmoedigheid vergroten, met innerlijke kracht en flexibiliteit! Meditatie beoefening draagt daar enorm aan bij.
broedplaats
De Zen Peacemakers Lage Landen zijn nu vier jaar actief. Waar staan we voor, wat willen we bereiken en wat onderscheidt ons van andere maatschappelijk betrokken organisaties? Wat betekent het woord ‘Zen’ in de naam Zen Peacemakers Lage Landen? Het is zoeken.
Wat maakt nu dat iets of iemand hoort tot de Zen Peacemakersbeweging? Is de beweging een broedplaats voor activiteiten? Of hebben we mensen nodig die geïnspireerd zijn, hun eigen dingen doen en dat delen met elkaar. Historisch gezien is de Zen Peacemakersbeweging gegroeid uit de projecten van Bernie Glassman. Vooral zijn uitgangspunt dat niemand buitengesloten mag worden inspireert velen. Of zoals zijn leraar Maezumi Roshi het zei: “Zen is life. All of it. Nothing excluded!”. De Zen Peacemakersbeweging is uniek in het organiseren van “bearing witness retreats”, waar we getuige zijn bij de verschrikkingen die plaats vinden of gevonden hebben op de plaatsen waar we samenkomen. Het gaat om verbroedering en je willen verplaatsen in anderen. Kijk naar de bijeenkomsten in Auschwitz, Griekenland, Ruanda: dat zijn levensveranderende ervaringen voor de deelnemers. Op straat slapen is in Nederland bij wet verboden en Frank De Waele organiseert onze straatretraites dan ook altijd elders. Ook onze retraites naar het vluchtelingenkampen in Griekenland en Calais organiseerden wij in de kampen zelf.
De huiskamerbijeenkomsten die wij nu in Nederland en Vlaanderen opzetten kunnen een voedingsbron worden voor gezamenlijke initiatieven. In gemeenschappelijke beoefening kun je elkaar vinden om nieuwe initiatieven op te zetten. Dat kunnen we dan als Zen Peacemakers doen, of als privé personen. Maar ook zonder samen iets op te zetten kunnen we onze betrokkenheid op de wereld delen in de huiskamerbijeenkomsten en in ons gewone dagelijkse leven.
Hoe kunnen alle betrokkenen de passie en actie in onze beweging verder laten groeien? Hoe geven we invulling aan een Peacemaker te willen zijn, voor het welzijn van alles wat is?”
Dit interview verscheen eerder in nieuwbrief 50 –december 2017- van de Zen Peacemakers Lage Landen www.zenpeacemakers.nl
