Hoe je van je lichaam afkomt zonder het te doden; incarnatie in het licht van afhankelijk bestaan (pratitya samutpada).
Er is weinig of niets in dit leven dat je helemaal het jouwe kunt noemen, behalve je lichaam. Dat is privédomein, jij bent de kapitein, soeverein. Je bepaalt zelf wanneer je opstaat en naar bed gaat. Je bepaalt zelf wie jou op welke wijze mag aanraken en wie niet. Je bepaalt zelf of je linksaf slaat of rechtsaf, nu naar de wc gaat of later, nog een sigaret opsteekt of stopt met roken, je volvreet of uithongert, traint of luiert, leeft of sterft. Je bepaalt het helemaal zelf, toch? Of toch niet?
1
Weet jij hoe je lichaam begonnen is? Heb je zelf gekozen voor een lichamelijk bestaan? Wat was er eerder, jij of je lichaam? Heb je je lichaam persoonlijk ontworpen of tenminste uitgekozen, heb je het zelf gemaakt of laten maken, of heeft iets of iemand anders dat gedaan, heeft het lichaam zichzelf gemaakt en jou erbij, is het afhankelijk ontstaan in samenspel met de rest van de wereld of wat?
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
2
Je bent lang of kort, zwaargebouwd of tenger, handig of onhandig, sterk of zwak, man, vrouw of iets ertussenin, gezond, gehandicapt of ziek, zwart of rood, geel, blank of gevlekt. Is dat wat je wilt of zou je liever een ander lichaam hebben, tot een andere soort behoren, kunnen wisselen van lichaam wanneer het je behaagt, een robot zijn, als apparaat door het leven gaan? Zo ja, wat let je?
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
3
Ben je content met dit ene lichaam of had je er liever twee gehad, tien of honderd? Of was je liever lichaamsloos geweest, onstoffelijk, zuivere energie of geest? Waarom ben je dat dan niet, waarom probeer je niet eens wat anders?
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
4
Weet jij hoe je er vanbinnen uitziet, wat daar allemaal gebeurt? Kun jij je lichaamstemperatuur meten en regelen, je bloed zuiveren, je huid herstellen, je hart laten kloppen, je hormoonhuishouding beïnvloeden, je potentie verhogen of verlagen, zaad of eitjes maken?
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
5
Als je goed oefent kun je misschien een paar minuten je adem inhouden, daarna neemt je lichaam de regie over en haalt adem voor je, of je wilt of niet. Een bezoekje aan de wc kun je uren uitstellen, tot je kringspieren ongevraagd ontspannen en je in je broek plast of poept. Hoezeer je ook je best doet om wakker te blijven, uiteindelijk val je zelfs staande in slaap. Al doe je driemaal daags yoga- en ademhalingsoefeningen om jong te blijven, je lichaam wordt steeds ouder. Wat je ook doet om je leven te rekken, uiteindelijk ga je dood.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
6
Iemand kan zonder overleg jouw sperma opvangen en gebruiken voor zelfinseminatie, verkopen aan een spermabank, door een sequencer halen om er een genetische blauwdruk van te maken en die op het internet te zetten. Hij kan zomaar een kloon van jou produceren en die zelf houden of verkopen aan jou of aan wie dan ook, om te gebruiken als slaaf, onvrijwillige orgaandonateur of wat dan ook.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
7
Op een dag word je zwanger, je begint over te geven, je gewicht neemt toe, je gevoelens worden intenser of juist vlakker, je smaak verandert, je borsten zwellen op, je slaapt slecht, overal doet het zeer alsof je weer groeipijnen hebt. Je weet niet wat je overkomt, wist niet dat het zo ingrijpend zou zijn, hebt veel te licht over je zwangerschap gedacht, maar je kunt er geen eind aan maken door eventjes met je vingers te knippen of de vrucht weg te denken, daarvoor moet je naar een abortuskliniek, als de wet het al toestaat.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
8
Tijdens je zwangerschap woont er een vreemde in je lijf, eerst als een amorf klompje cellen, nauwelijks opgemerkt, dat geleidelijk zijn vorm vindt en dan begint te groeien, steeds sneller, je buikwand naar buiten duwt tot je huid begint te scheuren, je bekkenbodem omlaag drukt tot je blaas begint te lekken, je maag omhoog duwt tot je zure oprispingen krijgt, je wervelkolom naar voren trekt tot je mank loopt van de pijn. De foetus begint zich te roeren, draait om zijn as, trapt tegen je buikwand, reageert op licht, muziek, lawaai, seks, ruzie en begint zo ongewild nog voor zijn geboorte zijn wil uit te oefenen.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
9
Van voor je geboorte tot na je dood zit je van binnen en van buiten vol virussen, bacteriën, schimmels, prionen – ziekmakend, neutraal of vitaliserend. Je leven lang word je belaagd door wormen, vlooien, luizen, teken, mijten, vliegen, muggen, wespen en ander gespuis. De ongenode gasten vragen nooit toestemming, maken zich zelden bekend, overschrijden alle grenzen en houden zich aan geen enkele wet.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
10
Behalve door micro-organismen wordt je lichaam bedreigd door talloze dieren te land, ter zee en in de lucht: slangen, padden, ratten, honden, katten, beren, stieren, leeuwen, olifanten, kraaien, buizerds, haviken, meeuwen, uilen, kwallen, haaien, orka’s. Sommige vallen alleen aan als ze honger of jongen hebben, andere omdat ze zich bedreigd voelen of zomaar, zonder duidelijke aanleiding. Soms blijft het bij een grauw of een haal met een klauw, soms komt het tot spugen, bijten, trappen, vertrappen, verscheuren, opvreten. Van jouw ideeën over eerlijk spel hebben dieren geen weet, ze doen met je wat er in ze opkomt.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
11
Het grootste roofdier op aarde is de mens. In huis, op straat, op het schoolplein, op de markt, op het slagveld – nergens ben je veilig. Mensen slaan je tanden uit je mond, stropen je vel af, steken je ogen uit, planten een mes tussen je ribben, snijden je borsten of je ballen eraf, boren gaten in je knieën, jagen kogels door je nek, breken je botten met een honkbalknuppel of een ijzeren staaf, gooien accuzuur, hete pek of kokend water over je heen, zetten je onder stroom, hangen je rechtop of ondersteboven aan een kruis, vergiftigen je, binden je vast met prikkeldraad, sluiten je op, metselen je in – je kunt het zo gek niet bedenken. Aan jouw ideeën over eerlijk spel hebben ze geen boodschap, ze doen met je wat er in ze opkomt.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
12
Verminken soortgenoten je niet opzettelijk, dan verminken ze je wel per ongeluk met een van hun miljarden machines, en jij hen. Alleen al in het verkeer vallen er meer dan vijftig miljoen gewonden per jaar en meer dan een miljoen doden.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
13
Mensen zijn gevaarlijk, je kunt ze moeilijk ontlopen, ze zijn overal, maar de gevaarlijkste mens op aarde kun je helemaal niet ontlopen: dat ben je zelf. Er zijn eindeloos veel mogelijkheden en gelegenheden om je lichaam en geest te mishandelen en het is moeilijk of onmogelijk om jezelf ervan te weerhouden. Vraatzucht, hongerzucht, drankzucht, nieuwsverslaving, sociale-mediaverslaving, sportverslaving, adrenalineverslaving, drugsverslaving, rookverslaving, medicijnverslaving, zelfkastijding, automutilatie, alpinisme en andere risicosporten, masochisme, tatoeage, piercing, zonnebaden, brandmerken, scarificatie, cosmetische chirurgie, Russische roulette, sekswerk, zware lichamelijke arbeid, zelfdoding, noem maar op.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
14
Artsen kunnen je laten opnemen, vastbinden, isoleren, tegen jouw wens en die van je familie in. Ze kunnen levensverlengende maatregelen nemen, aborteren, euthanasie plegen, een orgaan uitnemen, elektroshocks toedienen, sederen, opereren, amputeren, castreren, lobotomiseren. Ze kunnen diezelfde handelingen weigeren en je uitbehandeld verklaren, of je het ermee eens bent of niet.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
15
De politie mag jou in naam der wet opjagen, slaan, met waterkanonnen bestoken, fixeren, fouilleren, boeien, vervoeren, opsluiten, neerschieten, doodschieten. Ze mag pogingen tot zelfverminking, zelfdoding en onwettige euthanasie met ‘gepast geweld’ verijdelen. Waar de politie machteloos staat, wordt het leger ingezet met een wapenarsenaal waar zelfs de goden niet van konden dromen.
Van wie is jouw lijf? Wie is de baas?
De ware eigenaar
Is jouw lijf wel van jou? Is het van God? Is het van je DNA, je genen, je chromosomen? Is het (tenminste tot je achttiende) van je ouders? Is het van je broertjes en zusjes, van de pestkoppen op school, van je verkrachters, van je medeweggebruikers? Is het van je geliefde, van de foetus in je buik, van je kinderen?
Is je lichaam van je werkgever, van de gemeente, de staat, het leger, de politie? Is het van de artsen, de psychiaters, de paramedici? Is het van de virussen, de schimmels, de bacteriën, de vlooien, de teken, de muggen, de dieren? Is het van alles en iedereen? Van niets of niemand? Wie of wat is de enige ware eigenaar van jouw lichaam?
Tip: Wat is afhankelijk ontstaan? Dertien synoniemen van pratitya samutpada.
