Hoe je van je huis afkomt zonder het te verkopen; eigendom in het licht van afhankelijk bestaan (pratitya samutpada).
Een eigen huis is voor velen een droom. Een privédomein waarover je heer en meester bent. Waarin je helemaal jezelf kan zijn. Waarin je mag doen wat je wilt. Toch? Of toch niet?
1
Mag je je huis naar eigen inzicht verbouwen of heb je toestemming nodig van de plaatselijke schoonheidscommissie, van de gemeente, van het rijk? Wie bepaalt de leges? Hoelang blijft een vergunning geldig? Wat als de verbouwing uitloopt en de vergunning verloopt voordat de werkzaamheden voltooid zijn? Wat gebeurt er met je vergunning als het bestemmingsplan tussentijds wordt gewijzigd? Als je je niet helemaal aan je vergunning houdt, kan de verstrekker dan van je eisen dat je op eigen kosten de verbouwing corrigeert of ongedaan maakt?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
2
Als je een vrijstaand huis koopt kun je het hele gebouw het jouwe noemen. Wat als je een rijtjeshuis koopt, van wie zijn de dakgrenzen, de tussenmuren, de funderingen waar die op staan? Van wie zijn de gemeenschappelijke delen van een appartementencomplex – de vloeren, plafonds, daken en buitengevels, entrees, liften, trappenhuizen en stortkokers, nooduitgangen, verwarmingssystemen, airco’s en sprinklerinstallaties? Wie heeft de zeggenschap over het gebruik, beheer en onderhoud?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
3
Als er gevaarlijke stoffen in je huis zijn verwerkt, asbest, asbestcement, loodverf, loden waterleidingen, kun je dan verplicht worden die te verwijderen? Kun je verplicht worden om verontreinigde grond onder je huis te laten schoonmaken, een bouwinspectie te laten uitvoeren, je huis op te knappen, het dak te vernieuwen, de gevels te repareren, boktorren te bestrijden? Mag je uit je huis gezet worden wanneer je in gebreke blijft? Kan je huis onbewoonbaar worden verklaard, al woon je er naar volle tevredenheid?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
4
Als je huis niet op het riool is aangesloten, kan de gemeente je daar dan toe verplichten? Als er geen riool is, kun je dan verplicht worden om een septic tank te plaatsen? Als er een septic tank is, kun je dan verplicht worden om die te laten inspecteren en vernieuwen als hij niet aan de normen voldoet? Als er geen riool is en geen eigen grond voor een septic tank, moet je dan je huis uit?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
5
Van wie zijn de waterleidingen, de elektriciteitskabels, de glasvezelkabels, de telefoonkabels, de gasleidingen naar en in je huis? Moet je nutsbedrijven toegang verlenen tot je woning voor inspectie, reparatie, vervanging, het opnemen van meterstanden? Als de installaties, leidingen en bekabeling in huis verouderd zijn, kun je dan verplicht worden die voor eigen rekening te vernieuwen?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
6
Als je je huis verhuurt, mag je dan zelf de hoogte van de huur bepalen? Mag je de huur verhogen wanneer en zoveel je wilt? Mag je wanbetalers uitzetten? Mag je eenzijdig het contract beëindigen? Voor welke werkzaamheden in en om het huis heb je toestemming van je huurders nodig?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
7
Als je een hypotheek afsluit bij de bank, fungeert jouw huis dan als onderpand? Als je niet aflost, mag de bank dan het huis dat je het jouwe noemt verkopen? Als het rijk daar reden toe ziet mag het je woning en je grond dan onteigenen? Wat als je huis legaal gekraakt wordt, wat als het illegaal gekraakt wordt, wat als je ‘beschermingsgeld’ moet betalen aan de plaatselijke zware jongens? Op wie kun je een beroep doen als de rechtstaat instort of bij een krach?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
8
Mag je een vlaggenmast op je huis zetten, of meerdere? Mag je zelf bepalen hoe hoog die masten zijn en hoe groot de vlaggen? Mag je zelf bepalen op welke tijden en dagen je welke vlaggen laat wapperen? Als je je huis niet groot genoeg vindt, mag je dan een aanbouw maken of er een dakkapel op zetten, een verdieping, twee verdiepingen, tien, honderd? Mag je door de ruimte boven je huis vliegen met een drone, een helikopter, een zweefvliegtuig? Mag je een luchtballon boven je huis hangen, een geostationaire satelliet? Mag je andermans luchtballonnen, drones, helikopters, geostationaire satellieten boven je huis verbieden? Tot op welke hoogte boven je woning kun je je rechten doen gelden?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
9
Mag je in en om je huis wietplanten kweken, slaapbollen, cocaplanten? Lijkbloemen, stinkkolen, voodoolelies, doerians? Mag je Japanse duizendknoop poten, reuzenberenklauw, brandnetel, gevlekte scheerling? Mag je een hond nemen, twee honden, tien, een hondenasiel beginnen in je achtertuin? Mag je een volière voor papegaaien in je tuin maken? Mag je dieren in en om je huis vangen? Slakken, spinnen, duizendpoten, kakkerlakken? Mollen, veldmuizen, relmuizen, woelratten? Dassen, zwijnen, herten, wolven? Geiten, schapen, paarden, koeien? Mag je ze verkopen, mag je ze doden, mogen jouw huisdieren ze doden?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
(lees verder onder de afbeelding)
10
Mag je verjaardagsfeestjes geven in je huis of tuin? Houseparty’s? Mag je er fluiten en zingen zoveel en zo hard je wilt, roepen, jodelen, schreeuwen, krijsen, jammeren, dag en nacht oefenen op je mondorgel, je kerkorgel, je drumstel, je elektrische gitaar, je heavymetalband?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
11
Mag je logés in je huis ontvangen? Mag je daar een vergoeding voor vragen? Mag je ze laten schoonmaken, klussen en tuinieren in ruil voor kost en inwoning? Hoeveel mensen per nacht, hoeveel onbetaalde overnachtingen per jaar, hoeveel betaalde? Mag je mensen in je huis laten vrijen, daar vertrekken voor inrichten, er geld voor vragen, voor hun privacy de deuren en ramen blinderen, een bewaker voor de ingang zetten? Mag je kampeerders op je terrein toelaten, daar geld voor vragen, faciliteiten aanbieden, toiletten, douches, een kampwinkeltje?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
12
Als je een huis koopt zonder grond, welke rechten kan de grondeigenaar dan doen gelden en voor hoelang? Hoeveel mag hij ervoor vragen, mag hij de pacht tussentijds verhogen, heb je het recht om de erfpacht afkopen? Als de grond jouw eigendom is, mag je anderen dan verbieden die grond te betreden of hebben ze recht van overpad? Zo ja, mogen ze er alleen te voet over of ook met brommers, motoren, auto’s, tractoren en andere machines? Mogen ze er parkeren? Kunnen ze van je eisen dat je het overpad egaliseert of draineert? Als de grond van jou gepacht wordt voor een reëel of symbolisch bedrag door een buur of boer, wie is er dan verantwoordelijk voor onderhoud, afwatering en omheining?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
13
Tot op welke diepte kun je rechten doen gelden? Mag je een kelder onder je huis bouwen, een onderkelder, een onderonderkelder, een aardkrabber van tien of honderd verdiepingen? Mag je putten op je terrein slaan? Wat mag je uit die putten halen – water, warmte, gas, steenkool, aardolie, natuursteen, zand, klei? Wat mag je erin opslaan? Van wie is het grondwater onder je woning? Als jouw nieuwe put tot gevolg heeft dat die van de buren opdroogt, wiens belang gaat er dan voor? Als je hun stront of bestrijdingsmiddelen aantreft in jouw put, of zij de jouwe in de hunne, wie is er dan aansprakelijk? Kun je de staat of een bedrijf toestaan of verbieden gangen onder je huis te graven, de bodemschatten onder je huis vandaan te halen, op afstand een gasbel of oliebron te exploiteren die zich uitstrekt tot onder jouw woning?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
14
Wat mogen brandweer en verzekeraars van je eisen? Rookmelders, koolmonoxydemelders, vluchtwegen, blusapparaten, brandvertragend bouwmateriaal, brandwerende deuren? Verplichte keuringen van de binnenhuisinstallatie en het interieur? Mag je iets verbranden in of om je huis? Welke brandstoffen zijn toegestaan? Mag je je tuinafval, rommel uit de schuur, oude banden, sloopauto’s, kerstbomen, grof vuil van buurt-, wijk-, stadsgenoten verbranden? Mag je je huis in de fik steken, de brandweer de toegang ontzeggen of het blussen verbieden?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
15
Mag je een muur rond je huis zetten? Hoe hoog mag die muur zijn? Van wie is het zonlicht dat via de ruimte boven en rond jouw huis in de tuin van de buren valt, van wie het uitzicht waar de buren van genieten en dat gebaseerd is op de afwezigheid van obstakels op jouw terrein? Van wie is de boom naast je huis? Mag je hem omhakken als je hem te groot vindt of heb je daarvoor een vergunning nodig? Mag de buurman eisen dat je hem laat staan of juist verwijdert als hij te dicht op de erfgrens staat, de fundering van zijn woning ontwricht, zijn dak beschadigt? Als er een tak afbreekt die in de tuin van de buren valt, op de openbare weg, op een daar geparkeerde auto of op een voorbijganger, ben jij daar dan verantwoordelijk voor? Van wie zijn de walnoten, de hazelnoten, de beukennootjes, de appels en de peren, de kaki’s en de kiwi’s uit jouw struiken en bomen die in de tuin van de buren of op de openbare weg vallen of van hun tuin in de jouwe?
Van wie is jouw huis? Hoever reikt je gezag?
De ware eigenaar
Is jouw huis wel van jou, of is het van de bank, de verzekeraar, de grondbezitter, de mede-eigenaren? Is het van de buren, de huurders, de nutsbedrijven, de welstandscommissie, de gemeente, de provincie, het rijk, van Europa, het Waterschap, de brandweer, de maffia, de dieren? Is het van alles en iedereen, van niets of niemand? Wie of wat is de enige ware eigenaar van jouw woning?
En van wie zijn eigenlijk de banken, de verzekeraars, de nutsbedrijven enzovoort? Wat is een rechtspersoon, wat is een eigenaar, wat is eigendom? Wat is een huis – is het een materieel object, een bureaucratisch object, een juridisch object, een mentaal object, een illusie, een droom, een nachtmerrie, een woord, een recht, een plicht?
Tip: Wat is afhankelijk ontstaan? Dertien synoniemen van pratitya samutpada.
