• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Hans van Dam » Non-dualiteit als superpositie en decoherentie

Non-dualiteit als superpositie en decoherentie

20 juni 2023 door Hans van Dam

Als je eenmaal de smaak te pakken hebt is het heerlijk om in alle toestanden tegelijk te verkeren.

Ooit heb ik zes lange jaren aan de Rijksuniversiteit Utrecht gestudeerd. Daar leerde ik dat het eenvoudiger is om dingen ingewikkeld te zeggen dan omgekeerd en dat je er hogere cijfers mee haalt.

Soms steekt de academicus in mij nog de kop op, vooral ’s winters, als je toch al meer in je hoofd zit dan buiten en meer met je neus in de boeken dan in de bloemen. En ineens heb je een dwaaltekst getiteld Non-dualiteit als superpositie en decoherentie. Fantastisch.

“In de kwantummechanica kan een systeem zich in een superpositie van eigentoestanden bevinden: de verwachte meetwaarde is onbepaald en de waarnemer onbekend. Het systeem bevindt zich in meerdere toestanden tegelijk.”

(Uit het lemma Decoherentie in de Wikipedia)

Non-dualiteit in de zin van niet-weten kan je opvatten als een superpositie of nevenschikking van alle eigen begrippen, ideeën, gedachten, waarden, meningen, gevoelens. Het denksysteem bevindt zich in alle denkbare toestanden tegelijk.

In de kwantummechanica komt zo’n superpositie van toestanden tot een eind door interactie met de omgeving van het systeem, bijvoorbeeld als gevolg van een waarneming. Zolang het systeem in superpositie verkeerd, heet het kwantummechanisch coherent; het verliezen van coherentie heet decoherentie.

Spiritueel gezien is het logischer om de innerlijke toestand van superpositie incoherentie te noemen, of inconsistentie, dissonantie, non-dualiteit, niet-weten, de wijsheid voorbij.

De val uit superpositie, waarbij een begrip, idee, gedachte, mening of gevoel dominant wordt en alle andere wegdrukt, heet dan coherentie of consistentie, consonantie, dualiteit, weten, wijsheid.

Superpositie is de decoherentie van een logisch systeem; (sup)positie is (re)coherentie. Suppositie in de zin van impliciete veronderstelling, positie in de zin van stellingname, recoherentie in de zin van het elimineren van dubbelzinnigheden en tegenstrijdigheden en het herstellen van de logica.

Nou kan ik best iets geloven zonder het te weten. Zo geloof ik dat de dood het einde is, maar weten doe ik het niet en boeien doet het me niet. Dat geloof is niet van mij, zou je kunnen zeggen, ik heb er niets mee te maken, het overkomt me. Het drukt niets weg en leidt daarom niet tot coherentie. Ik kan dus best iets geloven of vinden zonder dat het een eind maakt aan mijn niet-weten. De superpositie blijft intact.

Als je eenmaal de smaak te pakken hebt is het heerlijk om in alle toestanden tegelijk te verkeren. Het geeft een ongekend gevoel van ruimte, bewegingsvrijheid en ontspanning. Ervaringsfeit: het toppunt van cognitieve dissonantie is volstrekt consonant.

Maar ook daar kan je niet op rekenen; de beleving van incoherentie is zelf incoherent. Zou het altijd hetzelfde voelen, dan verkeerde het systeem in dat opzicht niet langer in superpositie.

Nou, dat was het weer. Hopelijk kon je me niet volgen. Ik ben benieuwd welk cijfer ik hiermee haal, en welke Latijnse loftuiting. Misschien zelfs een eredoctoraat of ereprofessoraat in de niet-wetenschap aan een gerenommeerde academische instelling als de Omniversiteit van Quatsch, je weet maar nooit.

Index | vorige | volgende

Deze tekst maakt deel uit van het Witboek Advaita. Woord: Hans van Dam. Beeld: Lucienne van Dam. Alle teksten van deze serie. Het Witboek Advaita op NietWeten.nl. Alle publicaties van Hans van Dam in het Boeddhistisch Dagblad.

Categorie: Hans van Dam Tags: advaita, niet-weten, non-dualisme, non-dualiteit, Witboek Advaita

Lees ook:

  1. Tweeëntwintig vragen over advaita
  2. Non-dualisme als egotrip
  3. Wie kent het verschil tussen meesters Tss en Sst?
  4. De tussenleer van Meester Tussen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Hans van Dam

Hans van Dam is de auteur van de Agnosereeks, een serie van 13 boeken over niet-weten. Lees ze gratis op NietWeten.nl of in het BD, of als paperbacks tegen kostprijs. Disclaimer. Contact. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • 5 juni 2025
    Introductieworkshop ‘Leven vanuit Vrijheid’
  • 6 juni 2025
    Yoga en meditation
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Sodis – de virtuele denkster 530
    • RPC en Charity from the heart – Laat ons Kind zijn
    • Taigu – Zonder leven na de dood geen boeddhisme
    • B’eter – lente-frisse witte-bonensalade
    • PAN-NL – Meeste aardbeien, kropsla en druiven bevatten PFAS

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.