Vier boeddhistisch beeldende kunstenaars, Leen Kaldenberg, Airco Caravan, Raoul Deleo en Mark Schalken, namen in de maanden maart en april van 2014 deel aan het project Boeddha in de Linie en werkten en woonden ieder twee weken in een atelier en bomvrije ruimte op het terrein van Werk aan het Spoel bij Everdingen. Hoe brachten ze het er vanaf?
In deze video van Joop Hoek is te zien hoe de Amsterdamse beeldende kunstenaar Airco Caravan bij de bunker aan de Lek arriveert en zich installeert in het nabijgelegen atelier. Dat brengt roering in de stille polder waar nog nooit een vrouw in een bhurka is gesignaleerd. In de tweede video is te zien en horen hoe Airco Caravan haar verblijf langs de Lek beleefde en maken kunstenaars contact met elkaar in Fort Asperen waar na afloop van het totale project een expositie van de gemaakte werken zou plaatsvinden.
Het werk van Airco Caravan (Amsterdam/New York) kenmerkt zich door een conceptuele en vaak kleurrijke benadering. Dit kunnen schilderijen zijn in olie of acryl, maar ook collage, installatie en zeefdruk. Het brede spectrum van Caravan is een weerslag van onze zapcultuur. Alles is mogelijk, er zijn geen grenzen in stijl of thema. Toch ziet de liefhebber van haar werk altijd een duidelijk handschrift in de werken waarbij de grens wordt onderzocht tussen taboe en triviaal, haat en liefde, leven en dood. Humor wordt daarbij niet geschuwd; lichtvoetig, soms wat scherper. De frisse kleuren en ogenschijnlijk onschuldige beelden hebben een twist of diepere betekenis die niet altijd direct aan de toeschouwer wordt getoond.
Airco bezocht Tibet. Het bezoek aan de historische hoofdstad Lhasa was voor haar verwarrend en inspirerend. Op elke straathoek een bewapende soldaat en rondmarcherende pelotons militairen. Hoe valt dat te rijmen met de vredelievendheid van de Tibetanen en de boeddhistische cultuur? Waarom wordt een volk dat de wapenen niet zal oppakken zo onderdrukt? Waarom leeft de Dalai Lama al sinds 1959 in ballingschap in India en mag hij zijn volk niet bezoeken en terugkomen in zijn thuisland?
Dit bezoek aan Tibet leidde jaren later tot het kunstproject Made in China. Zonder het te weten hebben zestien kunstenaars in China in haar opdracht een deel van het gezicht van de Dalai Lama geschilderd. Ze kregen de opdracht om een ‘abstract’ impressionistisch schilderij te maken dat was gebaseerd op foto’s die op hun websites werden geüploaded. Alle foto’s waren onderdeel van het portret van de Dalai Lama, maar werden geroteerd en kregen namen als ‘Love’, ‘More’, en ‘Fearless’.
Samen hebben deze zestien Chinese schilders een illegaal en iconisch portret gecreëerd, dat op vele niveaus vrede en eenheid symboliseert. De zestien schijnbaar willekeurige titels vormen samen een uitspraak van de 14e Dalai Lama: ‚The more you are motivated by love, the more fearless and free your action will be’. Deze tekst is op de achterkant van de schilderijen gezet, zoals dat ook vaak bij oude Tibetaanse tanghka’s werd gedaan. Daarmee wordt de intensiteit van de boodschap versterkt en voegt deze ‘moderne Boeddha’ zich naadloos in de Tibetaanse traditie. Made in China is een vriendelijk commentaar op de Chinese bemoeienis in Tibet. Caravan toont hiermee aan dat juist ook Chinezen gezamenlijk vrede en eenheid kunnen creëren.
Het boeddhisme is voor Airco een inspirerende zoektocht, een route naar vriendelijkheid, compassie, liefde en geweldloosheid. Ze staat als een soort doe-het-zelf boeddhist zonder religieuze aspiraties in het leven, laat het komen zoals het komt en accepteert het zoals het is. De dingen die op haar pad komen worden omarmd en geheel onbevooroordeeld enthousiast ontvangen.
Airco Caravan noemt zichzelf geen hardcore boeddhist. Vaker een belangstellende observant van deze eeuwenoude religie dan een strakke beoefenaar. Al veranderde die houding ten opzichte van het boeddhisme toen zij dit voorjaar als beeldend kunstenaar in het kader van het vriendelijk boeddhistisch project Boeddha in de Linie veertien dagen in een atelier en bomvrije bunker in Culemborg, langs de rivier de Lek doorbracht. Airco komt oorspronkelijk uit het landelijke rivierengebied. Zij vond het een eer om daar als kunstenaar te mogen werken, een kunstzinnige retraite in de uiterwaarden, een spannende hernieuwde kennismaking met de natuur en de stilte. Korte tijd later werd zij in Rotterdam door de Dalai Lama- voor een aantal teachings in Nederland, ontvangen en bood zij een miniatuur van Made in China aan de Tibetaanse geestelijk leider aan. Beide gebeurtenissen maakten diepe indruk op haar. In Fort Asperen, waar het werk van de vier deelnemende kunstenaars aan het experiment Boeddha in de Linie werd geëxposeerd, nam Made in China een prominente plaats in.
