Masja Knops: ‘Het applaus wil altijd meer’

‘Ik heb het vreselijk druk met niet-te-werken. Ik was, tot een fysieke en mentale crisis mij achttien jaar geleden trof, oorspronkelijk dramadocente. Door die crisis kon ik mijn werk niet meer kon doen. Ik had behoefte aan stilte en kwam in 2000 bij zen terecht. In de gedichten die ik schrijf sijpelen die zen-ervaringen door. Het schrijven heeft nu de plaats ingenomen van mijn vroegere theaterwerk. Zo nu en dan draag ik voor uit eigen werk.’

Overgang

De planken van het doen alsof
zijn kromgetrokken en gebogen
de spots zijn uit
het vuur gedoofd.
Mijn hoofdhuid is te dun en teer
om het klappen te verdragen.
het applaus wil altijd meer.
Liever nu een schaduw
een seculiere cel van stilte
ik tel de tijd niet meer
totdat geen stem,
maar meer een weten
mij zijn laat
zo laat zijn,
dat ik een fluistering kan horen
van wat waar is
en een berg word
van met mos begroeide steen.

Masja Knops (64) werkte een groot deel van haar werkzame leven als dramadocente en regisseuse op de H.K.U. in Utrecht. De crisis die haar overkwam duurde zeker zo’n zeven jaar. Zij raakte haar baan kwijt, maar de omstandigheden waarin ze daarna verkeerde brachten haar ertoe te gaan mediteren bij de open en laagdrempelige zengroep Oshida in Nijmegen.

Mensen van alle gezindten en ook van aanverwante meditatierichtingen, zoals vipassana en mindfulness, zijn daar van harte welkom. De groep is in 1970 begonnen met samen zitten. In 1995 werd Oshida een stichting die geheel gedragen  wordt door vrijwilligers. De naam verwijst naar pater Vincent Shigeto Oshida, een Japanse dominicaan die een grote inspiratiebron is geweest.

‘Oshida ontvangt veel zenleraren als gast. Sinds 2,5 jaar heb ik Dick Verstegen als leraar gekozen. Ik kwam bij zen terecht nadat mijn behandelaar mij destijds er op wees dat ik meer ontspanningsoefeningen moest gaan doen. Degene die deze oefeningen gaf deed ook aan geleide meditatie. En via die geleide meditatie kreeg ik op een gegeven moment behoefte aan stilte. Toen ontmoette ik zen. Dagelijks twee keer mediteren vind ik prima, zelfs heilzaam. Omdat ik gevoelig ben voor psychoses zijn sesshins moeilijk, zo niet onmogelijk voor me. Meditatie leert me te kijken naar gevoelens en gedachten in plaats van erin te verdrinken.

Ik gaf vroeger met veel plezier les aan de docentenopleiding drama van de H.K.U. in Utrecht. In Nijmegen en Arnhem deed ik regies van professioneel kinder- en amateurtheater van eigen producties op basis van improvisaties. Het enige dat ik nu nog met drama doe is al tien jaar samen met een collega trainingen geven aan vrijwillige maatjes van psychiatrische patiënten, waarbij ik allerlei patiënten speel!

Ik schrijf graag over dagelijkse dingen die vaak zoveel te zeggen hebben. Voor mij is en blijft dat een voortdurend leerproces omdat ik eigenlijk altijd groots en meeslepend heb willen leven. Interessante mensen ontmoeten, zelf boeiend en sprankelend zijn, applaus krijgen, en vooral voortdurend bevestiging zoeken. Heel vermoeiend allemaal. Het voerde mij over de hele wereld, met buitenlandse uitwisselingen in het Engels, waarbij ik behoorlijk op mijn tenen liep tot ik in elkaar klapte. In die tijd maakte ik dit gedicht.

 ‘Ik draag de leegte in mijn handen
mijn rode haar is bijna wit
altijd gezocht naar wat er meer is
daarom zag ik nimmer dit’

Aangezien mijn zenmeditatie niet beperkt blijft tot het zitten maar door druppelt in mijn dagelijks leven, mag ik hopen, sijpelt die ook door in mijn poëzie, ex- of impliciet. Februari volgend jaar word ik 65 jaar en breng ik ter gelegenheid daarvan mijn eerste bundel uit.’

Masja woont met haar man in Nijmegen, zij heeft twee kinderen en twee hele kleine kleinkinderen. Haar werk is te lezen op haar weblog.

Dit is aflevering vier in onze serie De Werkplaats waarin boeddhistische kunstenaars een inkijk geven in hun motivatie om te scheppen.