Alles wat gedaan, gedacht of gezegd wordt heeft invloed op anderen (en komt bij jezelf terug). Kunnen wij ons karma en de gevolgen van onze daden beïnvloeden? Kunnen wij de gevolgen van onze gedachten, woorden en daden naar anderen achteraf beïnvloeden?
Wie kent niet deze schrijversnaam van Eduard Douwes Dekker? Multatuli: ‘ik heb veel leed gedragen’. Over het leed van mijn jeugd schreef ik eerder het boek ‘Waar een wil is, is een omweg. Een ziel op zoek naar zin’. In dit verhaal sta ik stil bij en reflecteer op belangrijke levensgebeurtenissen in mijn jongste jaren en als opgroeiende jongeling. Het verhaal vertelt over een ‘ontdekkingsreis’. Een reis die leidde naar het loslaten van de hoop op een beter verleden. Het vertelt over stappen die werden gezet om de weg van vergeving te vinden, een weg om conditioneringen die liefde en mededogen in de weg staan los te laten. Het is een verhaal vanuit het perspectief van een klein joch dat geleden heeft onder het alcoholisme van een depressieve moeder. Het is een verhaal van bevrijding. Bevrijding van wrok, pijn en verwijten dat het hart blokkeerde haar stem te laten horen.
Maar wie was jouw moeder dan?
‘Waar een wil is, is een omweg’ leverde veel reacties op. Sommige mannen herkenden de pijn van een emotioneel afwezige vader. Anderen herkenden de pijn van afwijzing en verlatenheid. En er kwamen vragen. ‘Maar wie was jouw moeder dan?’ Wat weet je van haar, wat kan je over haar vertellen?’ Vanuit deze vragen rijpte de belangstelling, een hartstochtelijke belangstelling om het verhaal van het verdwaalde wezen, mijn moeder, te leren kennen. Sommige zaken wist ik op te halen in gesprekken met broers en zusters. Enkele intuïties werden bevestigd. Maar er bleef ook veel onhelder achter de sluiers van de vergetelheid.
En toen was er het inzicht: ‘Er is een verhaal van de feitelijkheden en er is een verhaal van het hart. Er is een schrijver die beide sporen kan verdichten in een roman’. En deze roman is nu verschenen. Bepaalde gebeurtenissen in de roman zijn ‘echt gebeurd’. Soms vul ik mogelijkheden literair in. Het werd zo een roman over het leven van Annigje Opdevelde (1912 – 1971).
Alles is met alles verbonden. Alles verdwijnt én alles blijft. Met het schrijven van deze roman heb ik stappen gezet in het verder vrijmaken van mijn ziel, maar ook – zo geloof ik – heb ik de geest van wijlen mijn moeder recht gedaan, naar deze geest liefde gezonden en geholpen bij verdere loutering.
Vincent Duindam over de roman
Mijn dierbare vriend, Vincent Duindam, schreef over deze roman: ‘Heb jij dat ook wel eens, dat je aan een overleden vader of moeder zou willen vragen: waarom? Waarom eigenlijk? Waarom deed je dat wel? Of juist niet? Hoe kwam je daartoe? Hoe goed ken(de) ik je? Wie was je eigenlijk? Hield jij wel genoeg van mij? Of ik van jou? En kan er na het overlijden nog iets veranderen in onze relatie? Hoe ging dat bij jouw eigen vader en moeder? Hoe had het anders kunnen lopen? Is er ook nu nog, na hun dood, verandering mogelijk? Kan ik mezelf bevrijden? Mijn relatie met hen? Annigje Opdevelde is een roman die een fictieve werkelijkheid schetst, een op feiten gebaseerde fictie. In Annigje Opdevelde heeft de schrijver zijn moeder alsnog een engel op haar pad gestuurd. Hoe zou het leven van Annigje hebben kunnen verlopen, als er een psycholoog in haar leven was opgedoken die haar hielp? Deze psycholoog, Eelco, helpt Annigje haar pijn te doorleven en te verwerken. De gesprekken met hem werken helend voor haar’. Vincent schreef: ‘Echt goede boeken gaan niet alleen over de auteur, het onderwerp/de inhoud, het leven van zijn moeder in alle rijkdom en pijn, maar ook over de ontmoeting met de lezer. Dit boek nodigt uit tot reflectie’.
