Onze omgeving maakt ons, en wij maken onze omgeving. Wat we mooi vinden, is wat ons bestaan bevestigt. In De kloof onderzoekt Rob Van Aerschot de intense wisselwerking tussen mens en landschap. Met de inzichten die dat oplevert vertelt hij over de beleving van het landschap in tribale, Chinese, Japanse, islamitische en westerse culturen. Tot op de dag van vandaag.
Boekbespreking
Boeken – iedereen ziet anders
Mick Matthys laat in zijn boek Iedereen ziet anders een grote gevarieerdheid aan stemmen horen: van vurige gelovigen tot uitgesproken atheïsten. In openhartige en persoonlijke gesprekken met onder andere Antoine Bodar, Mohammed Benzakour en Kristof Smeyers, ontdekt Matthys waar zij hun inspiratie uit halen en waar ze aan twijfelen.
Boeken – Hoe praat je met een populist?
Met de verkiezingen in aantocht maar ook met de feestdagen in het vooruitzicht, doemt het beeld van gespannen familiediners al op. Hoe praat je met die oom die lijnrecht tegenover je staat? Ben jij de overtuigen van zijn standpunten? Heeft je schoonbroer gelijk of heeft hij gewoon dezelfde normen en waarden als jij? En: kunnen links en rechts elkaar ooit begrijpen?
Over vrijheid
Er zijn twee opvattingen van vrijheid: een negatieve en een positieve. Negatieve vrijheid betekent de afwezigheid van belemmeringen. Iedere burger is vrij om minister president te worden. Er zijn geen wetten die dit verbieden. Positieve vrijheid heb je als je niet alleen niet belemmerd wordt iets te doen, maar bovendien daartoe in staat wordt gesteld, dus als je de opleiding kunt krijgen en jezelf verkiesbaar kunt stellen. Het onderscheid tussen beide opvattingen heeft ingrijpende politieke consequenties. Rechtse partijen leggen de nadruk op negatieve vrijheid, want ze willen dat de overheid zich zo min mogelijk met het leven van de burgers bemoeit. Het gevolg is dat niet alle burgers gelijke toegang hebben tot onderwijs. Als je het niet kunt betalen, heb je gewoon pech, of je moet maar veel bijbaantjes nemen. Linkse partijen voelen zich verantwoordelijk voor het scheppen van gelijke kansen voor elke burger. Zij willen graag dat de overheid zich hiervoor inzet.
Als angst regeert, lacht de wapenindustrie
Drewermann beschrijft in zijn recente boek ‘Alleen door vrede’ hoe de oorlogsindustrie en politieke krachten angst exploiteren. Ze wakkeren angst aan voor het andere, angst voor het vreemde, angst voor het ‘kwaad’. Een ‘kwaad’ dat zich niet aan onze kant, maar altijd aan gene zijde bevindt. Een ‘kwaad’ dat via manipulatie, agitatie en desinformatie wordt gecreëerd. De beschouwingen van Drewermann laten het verband zien tussen de angstdynamiek in de menselijke psyche, het perfectioneren van het militaire vernietigingsvermogen en de omvorming van het persoonlijk geweten naar een killersmentaliteit. Met iedere oorlog verliezen we meer en meer van onze menselijkheid, zo stelt hij.
Boeken – anders kijken
De natuurlijke wereld staat onder druk en dat roept existentiële vragen op. Natuurfilosoof Matthijs Schouten ziet dat onze relatie met de natuur snel en wezenlijk verandert. In Anders kijken inspireert hij ons om met een open blik naar de wereld te kijken en geeft hij een doordacht en hoopvol perspectief op de toekomst voor mens én natuur. We zijn niet zo machteloos als we vaak denken, benadrukt hij. Maar met alleen de rede komen we er niet.
Boeken – Verbinden met je essentie
Aan de hand van voorbeelden uit het dagelijks leven leer je talloze uitingen van levensenergie opmerken in de natuur, in je lichaam – dat ook natuur is – en in de kosmos. Dat geeft wegwijzers om je bewustzijn te verruimen, van wat duidelijk waarneembaar is naar subtielere levensprocessen. Door vanuit je essentie aanwezig te zijn bij jezelf en bij anderen, nodig je transformatie en heling uit en kun je het volle potentieel van menszijn ontwikkelen.
Boeken – Wat telt echt?
Gebed, stilte en rituelen, maar ook thema’s als empathie, verantwoordelijkheid en dankbaarheid bieden houvast in een tijd van versnelling en onrust. In een tijd waarin het debat over een interlevensbeschouwelijk dialoog leeft, biedt Wat telt echt? een praktische en inspirerende kapstok. Daarnaast is het een gids voor iedereen die verlangt naar diepgang en zich afvraagt wat een goed en zinvol leven vandaag kan zijn.
Boeken – Bodhicaryavatara
De Bodhicaryavatara beschrijft de manier waarop we een warm hart en een helder hoofd kunnen ontwikkelen. Hoe moet je je trainen om verlichting te bereiken ten behoeve van jezelf en alle anderen? Shantideva beschrijft in deze poëtisch tekst het verloop van zijn eigen proces en welke contemplaties oefeningen en meditaties hij behulpzaam vond.
Bespreking – De Feministische Dominee. En haar liefde voor Moeder Aarde
Na het lezen van het verhaal ging mijn aandacht uit naar hoe we op collectief niveau het contact met onze Ziel kunnen herstellen, een contact dat we verloren zijn, de ziel die er niet meer mocht zijn. De ziel die ons de weg kan wijzen naar een Nieuwe Wereld waarin dualiteiten er mogen zijn, maar niet meer ons lot bepalen. Een wereld waarin spanningen als vormen van spel worden geleefd en waar onder trauma’s de vrijheid van de Wil wordt ontdekt.
Boeken – het paradijs herwonnen
Milton wijkt af van epische grandeur en kiest voor een ingetogen stijl, die des te krachtiger is in haar eenvoud. Het paradijs herwonnen is een bezinning op ware macht, vrijheid en gehoorzaamheid – thema’s die in elke tijd weer urgent blijken. Deze vertaling opent de deur naar een theologisch en literair meesterwerk dat ten onrechte lang onderbelicht bleef.
Boeken – het woord dat de dood verslaat
Primo Levi, Auschwitz-overlevende, heeft geschreven dat sommige verzen van Dante voor hem levensreddende woorden waren, die de dood hadden verslagen.
Boeken – Amerika en wij
Geen enkele Amerikaanse president heeft zijn Europese bondgenoten zo verraden als Trump. Dat schrijft Rob de Wijk in zijn nieuwste boek, Amerika en wij. ‘In één klap kwam de liberale wereldorde, die Amerika tachtig jaar geleden zelf had opgericht, ten einde. Daardoor vielen voor Europa de pijlers weg onder de welvaart en veiligheid van die periode en ontstond een historisch unieke situatie.’
Boeken – de derde hypothese
Nieuwe roman van gedragsanalist Marjon Kuipers over trauma, liefde en de dunne lijn tussen herinnering en verbeelding.
Boeken – Hoe ondanks tegenslagen toch gelukkig worden?
Met de vele conflicten in de wereld worden veel mensen angstig. Ieder jaar stijgt het aantal burn-outs, depressies en andere mentale problemen. Onze sociale zekerheid staat onder druk. Ziekte of het overlijden van een naaste kan je treffen. Daar tegenover hebben sommigen alles om gelukkig te zijn maar voelen ze zich toch niet gelukkig.
Boeken – Vier namen
Toen Kees Sietsma in maart 1945 werd geboren, waren drie van zijn broers, die in het verzet hadden gezeten, opgepakt door de Duitsers. Ze hadden gestaakt en joden en piloten geholpen. Niemand wist hoe het met ze ging en of ze nog leefden. Zijn ouders besloten hun jongste kind te vernoemen naar zijn broers, in volgorde van hun arrestaties. En naar zijn oom Kees, een predikant die zich tegen het nationaalsocialisme had uitgesproken en van wie toen al bekend was dat hij was bezweken in het concentratiekamp Dachau.
Waarom oorlog?
Waarom voeren mensen oorlog? Er is geen lol aan, het geeft een hoop rommel en het is erg ongezond. In een recent verschenen boek – Waarom we vrede willen maar oorlog voeren – proberen een archeoloog, een historicus en een evolutiebioloog een antwoord te vinden op deze zeer actuele vraag. Er zijn in het verleden trouwens wel eens eerder suggesties gedaan voor een antwoord. Zo zou oorlog in de menselijke genen zitten of een manier zijn van de evolutie om de zwakkeren geen nakomelingen te laten krijgen, of een soort straf van God. Al deze suggesties zijn echter niet gebaseerd op feiten en dus vonden de schrijvers het hoog tijd voor een wetenschappelijk onderzoek.
Boeken – niet moeder
Wat betekent het om vrouw te zijn zonder kinderen, in een samenleving waar moederschap de norm is? In het boek Niet moeder laat Fiona Fortuin zien hoe diep die norm verankerd is – in taal, beleid en het alledaagse leven – en wat dit betekent voor wie niet in dat plaatje past.
Boeken – Liever moe dan lui
Artificiële Intelligentie (AI) is een wereldwijde hype. Maar is het goed voor je hersenen? En voor je lijf? Nee! Erik Scherder noemt AI daarom Afnemende Intelligentie. We zitten massaal voor een scherm, worden mentaal en fysiek steeds minder uitgedaagd – en we genieten ervan! We zijn liever lui dan moe. Moet dat niet andersom? Moeten we niet juist moeite blijven doen? Het antwoord is volmondig ja! Is het tij nog te keren?
Boeken – Gedoemannen – Afrekenen met foute mannen!
‘Het gaat me niet alleen om een spannend verhaal,’ zegt Jeurgens. ‘Ik hoop vrouwen die te maken krijgen met leugens, smoesjes, en grensoverschrijdend gedrag door mannen, te inspireren. Als je twijfelt over de intenties van mannen, vertrouw op je gevoel. Zelf ben ik inmiddels de schaamte en verlegenheid voorbij. Een gedoeman hoeft het bij mij niet meer te proberen.’
Boeken – tegen de stroom in
Merijn Tinga is bioloog, surfer en activist. Met zijn acties vraagt hij aandacht voor de problemen die veroorzaakt worden door plasticvervuiling in Nederland en daarbuiten. Door zijn inspanningen werd statiegeld op kleine plastic flesjes en blikjes in Nederland ingevoerd. Middels publiekscampagnes, lobbywerk en surfexpedities blijft hij zich onvermoeibaar inzetten voor een betere wereld.
Boeken – Veroordeeld – Een filosofisch perspectief op het straffen van jongeren
Sabine Wassenberg filosofeert met mensen die gedetineerd zijn geweest en creëert zo een uniek portret – niet op basis van statistieken, maar door te luisteren naar hun gedachten. Wassenberg werpt een kritische blik op vrije wil en daderschap, de wreedheid van macht, de illusie van vergelding en het vernederende van straf. Veroordeeld pleit voor een samenleving met meer compassie, ook voor daders.
Een handleiding tot wereldburgerschap
Marc Van den Bossche (1960), hoogleraar cultuurfilosofie aan de Vrije Universiteit Brussel, bezocht enkele jaren geleden een filosofisch congres in het Zuid-Afrikaanse Bloemfontein. Daar hoorde hij namen van auteurs waar hij nog nooit eerder van had gehoord. Met een schrik realiseerde hij zich dat hij de afgelopen 45 jaar, waarvan hij 35 jaar aan de universiteit werkte, geen enkel boek van deze auteurs was tegengekomen. Hij had het gevoel dat hij in een soort koker had geleefd en zich dus geen wereldburger kon noemen.
Boeken – De Zinzoeker
Uit onderzoek van Ipsos I&O blijkt dat 73% van alle Nederlanders op zoek is naar zingeving. In De Zinzoeker geeft Trouw-journalist Peter Henk Steenhuis lezers adviezen over grote en kleine levensvragen: Hoe kom ik aan het lef te zeggen wat ik denk? Onze dochter heeft geen zin in school. Wat nu? Hoe geef ik zin aan mijn bestaan nu ik met pensioen ben?
