Uit krantenartikelen, weblogs en documentaires komt het beeld naar voren van een vrijdenker die slaagde in veel van wat hij ondernam. Maar hij was ook een complexe persoonlijkheid die voortdurend op zoek was naar een manier om zijn onrust te bezweren. Hij schreef daarover met stijl, humor en intelligentie. De belangrijkste boodschap die het boeddhisme hem leerde was: onthechting is fijnzinnig, onverschilligheid stompzinnig.
Boekbespreking
Boeken – Scherpstellen
Aangespoord door hun schoolmeesters richtten Nederlandse scholieren een eeuw geleden hun primitieve camera’s op vogels in de vrije natuur. Vanuit hun zelfgemaakte schuilhutjes en kijktorens zagen ze meeuwen met een ei rollen, eenden met hun kop malen en aalscholvers luid gorgelen. Ze raakten er niet over uitgepraat en vroegen zich af wat al die drukdoenerij toch te betekenen had.
Boeken – vredelievend verzet
Chenoweth geeft een diepgaand en meeslepend inzicht in de methoden waarmee burgers zich kunnen verzetten tegen elke vorm van geweld en repressie, hoe vreedzaam verzet werkt en wat de langetermijneffecten ervan zijn.
Boeken – de verloren godin
In De verloren godin beschrijft Jacob Slavenburg hoe de overgang van de vrouwelijke naar de mannelijke wereld plaatsvond. Van het ontstaan van vrouwenminachting en genderongelijkheid tot de uitwassen daarvan, zoals vrouwenverachting, vervolging en hekserij. Toch kent de geschiedenis niet alleen duistere perioden. Slavenburg besteedt ook uitgebreid aandacht aan de momenten van verlichting en de kentering van het negatieve vrouwbeeld naar een vollediger mensbeeld in onze huidige cultuur.
Boeken – wat is nou waar?
Wat je denkt en gelooft, dat doet ertoe. Het bepaalt hoe je handelt, op wie je stemt, het bepaalt of je je laat vaccineren, of je gaat protesteren, of je je afkeert van Den Haag en of je de media vertrouwt. Iedereen heeft recht op een eigen mening, maar niet alle meningen zijn evenveel waard. Als goed onderbouwde meningen ooit van belang waren, dan is het nu.
Jelle Seidel – Het ‘vredelievende’ boeddhisme
Velen menen dat boeddhisten ook pacifisten behoren te zijn, waarbij pacifisme wordt opgevat als een levenshouding die elke vorm van geweld verwerpt, om welke reden dat geweld ook toegepast wordt. Hier volgt een pleidooi voor meer realisme en voor minder utopisme: erken de feiten en construeer geen zuivere leer.
Boeken – de gekleurde bastaard meer dan een biografie
Haar jeugd ontwikkelt zich voor een groot deel afwisselend en vrolijk in de jaren zestig met feestjes en verkeringen. Op haar negentiende haalt ze het HBS-diploma en gaat ze studeren in Amsterdam. Ze krijgt een relatie met John met wie ze gaat samenwonen. Ze wordt zwanger en ze trouwen. Zij en hij krijgen te maken met alledaagse diep verankerde en vaak onverholen racistische vooroordelen en bejegeningen.
Boeken – Edel Maex en Ardan Timmer – Terug naar de kern van mindfulness
Begin jaren 2000 maakte Nederland kennis met mindfulness via onder meer het werk van Edel Maex. Tegenwoordig is deze boeddhistisch geïnspireerde meditatietraining uitgegroeid tot een wereldwijde hype, met heel wat misverstanden tot gevolg.
Boeken – Rondom Dao
Otto Duintjer was hoogleraar Metafysica en Kennisleer en een vooraanstaand kenner van Kant en Heidegger. Daarnaast trok hij de aandacht met zijn eigen, hoogst opmerkelijke filosofie, die achteraf grote raakvlakken bleek te hebben met het daoïsme van Laozi en Zhuangzi.
Boeken – Hondenmolens in de Lage Landen
Medio november verscheen het boek Hondenmolens in de Lage Landen van John Verpaalen en Jan Delcour. De uitgave mag met recht een standaardwerk worden genoemd over een zeer specifiek onderwerp: het benutten van de energie die een hond kan opwekken wanneer het dier in een rad loopt, bijvoorbeeld voor het karnen van melk tot boter of voor het aandrijven van een blaasbalg of een lintzaag.
Boekbespreking – De terugkeer van de tempelpriesteres
‘De terugkeer van de tempelpriesteres’ gaat in op de spanning tussen je bewegen in de geestelijke, spirituele dimensie en het zijn in dit aardse leven met zijn verlangens en behoeften. Het blijken geen elkaar uitsluitende grootheden. Beiden zijn dimensies van één en hetzelfde kosmische spel. Een kosmisch spel dat begrepen kan worden vanuit inzicht in de gnosis, goddelijke kennis. Dat wordt volledig passend en in al zijn eenvoud in het verhaal uit de doeken gedaan: zelfkennis en godskennis vallen samen.
Boeken – ik stop met klagen
Hoe vaak heb jij vandaag al geklaagd? Over het weer? Over je baas die weer eens een dringende mail stuurt buiten werktijd? Of over de auto die nét dat ene vrije parkeerplekje voor je neus inpikt?
Boeken – gelijkheid
Sandel en Piketty onderzoeken waarom deze kloof tussen arm en rijk steeds groter wordt en welke factoren hieraan ten grondslag liggen. Met concrete voorstellen en inspirerende ideeën schetsen ze hoe we onze samenleving eerlijker en gelijker kunnen maken. Sandel en Piketty bediscussiëren daarbij elkaars oplossingen, zij denken niet over elk vraagstuk hetzelfde.
Boeken – buiten de waarheid van het leven
Wat heeft iemand nodig om bewust door het leven te gaan? Schrijfster Sheila Roberts laat op een overtuigende manier zien waarom het beter is om niet op de automatische piloot te leven in het boek ‘Buiten de waarheid van het leven’.
Boeken – stille geest, heilige geest
Lama Yeshe concentreert zich op de manieren waarop we gewoonlijk Kerstmis vieren, waarmee hij de zwakheden van onze tijd van ontkerkelijking blootlegt en hij laat zien hoe we deze kunnen overwinnen.
Auke – mogelijke motto’s 3 – Nescio
Een zeker niet onmogelijk motto zou ik ontleend kunnen hebben aan Nescio, wiens De uitvreter en Titaantjes op mijn levensweg altijd troostvol op de achtergrond aanwezig zijn geweest, als het niet al te hoogdravend klinkt. Die twee korte romans, maar ook ander werk van hem (Dichtertje!), bevatten dierbare regels.
Auke – mogelijke motto’s 2 – Lou Reed
In ‘Hello It’s Me’ bezingt Reed zijn spijt dat hij destijds geen betere verstandhouding had met Andy Warhol, en vaak twijfelde aan diens wellicht, achteraf gezien, toch wel goede bedoelingen: ‘I’m sorry if I doubted your good heart, / Things always seem to end before they start.’ De dingen lijken altijd ten einde te lopen voor ze goed en wel begonnen zijn – het is een gevoel dat ik, in verband met de verstandhouding met mijn moeder, maar al te goed herken: voor we de kans kregen een band op te bouwen, was die kans al zo ongeveer verkeken – en wat er aan kans bleef liggen werd in later jaren niet opgepakt.
Auke – Mogelijke motto’s 1 – Mary MacLane
‘Een jammerlijk mislukte hechting en alle gedichten van dien.’ Onder die vlag verscheen in oktober de dichtbundel Ander woord voor moeder van Auke Leistra, leverbaar in elke fysieke boekhandel. Hij wilde zijn gedichten niet zonder bijpassend motto wereldkundig maken. Op zoek naar een geschikt citaat kwam hij echter tot de ontdekking dat de potentiële motto’s bij de Vracht Verdriet die zijn bundel bevat allerwegen woekerden als tropenflora. In de zesdelige serie ‘Mogelijke motto’s’ belicht hij een aantal motto’s die hij uiteindelijk moest laten schieten, maar die te mooi waren om onbesproken te blijven.
Boeken – Het uur van het hart
Yaloms ontroerende verhalen vormen een even waardevolle als radicale les voor beginnende en gevorderde therapeuten, omdat hij ze uitdaagt afscheid te nemen van hun professionele afstand en hun persoonlijke geschiedenis mee te nemen in de therapie. Maar de sessies vormen vooral sprekende voorbeelden voor iedereen die wil weten hoe je echte verbinding maakt met mensen.
Dichter bij Zen – ander woord voor moeder
Auke Leistra was de veertig al gepasseerd toen hij erachter kwam dat hij in zijn eerste anderhalve levensjaar lange tijd niet bij zijn moeder had gewoond, omdat ze toen ‘psychisch labiel’ was. Hij werd ondergebracht bij een verre tante, van wie hem nooit meer was verteld dan dat ze ‘hem had leren lopen’.
Boekbespreking – Dansen met je ego
Het is een opmerkelijk helder en toegankelijk geschreven boekje. Het is ook didactisch heel goed van opzet en heel geschikt voor het middelbaar onderwijs. Het verdient een plaats in elke schooltas naast de schoolagenda.
Boeken – Gemoedsbewegingen
Tijdens de Tweede Wereldoorlog verbleef Herman van Praag eerst in gevangenschap in Barneveld, daarna werd hij overgebracht naar Kamp Westerbork en later naar Theresienstadt, waar hij het einde van de oorlog meemaakte. In de trein terug uit Theresienstadt nam hij zich voor iets van het leven te maken en daarin is hij glansrijk geslaagd. Hij groeide uit tot een van de grootste psychiaters die Nederland heeft voortgebracht en verwierf internationale faam. Na zijn emeritaat schreef hij vooral over religie. In deze autobiografie ligt de nadruk op zijn gevoelsleven.
Boeken – Je kunt er niet uit vallen
Ton Lathouwers laat als onconventionele zenleraar zien hoezeer de inzichten van zen in vele religieuze tradities aanwijsbaar zijn, ook bij denkers als Sjestov, Nietzsche, Kierkegaard en zelfs Sovjetauteurs die geen religieuze taal meer hadden.
Boeken – ‘Vaarwel, dingen’ -over minimalistisch leven-
In haar zoektocht naar een meer minimalistische levensstijl, leest Paula Kuitenbrouwer over Swedish Death Cleaning (Zweeds ontspullen) en Japans minimalisme. Kuitenbrouwer is er namelijk van doordrongen dat wat wij bezit noemen, ons vaak bezit. Bezittingen geven zorgen, kosten tijd, moeten schoongemaakt of onderhouden worden, en kosten geld.
