Er is al veel geschreven over die rare gewoonte van ons om als enige soort ter wereld melk van een ander soort zoogdier te drinken. En veel mensen denken dat zuivel gezond is. Ik wijs dan wel eens naar een koe. Een koe produceert melk, vlees, sterke botten en kalfjes op een dieet van gras. Wij kunnen niet leven van gras alleen, maar we kunnen prima zonder melk.
De Boeddha dronk volgens de overlevering melk en at pap met room. In die tijd ging zuivel nog niet gepaard met dierenleed: kalfjes bleven bij de moeder en de boer tapte melk die over was af. Je kon melk drinken zonder te doden of toe te staan dat anderen doden. Nu ligt dat anders. Laatst was weer in het nieuws dat er veel gezonde kalfjes worden afgemaakt: “Het is een publiek geheim dat veel lichtere kalfjes uit de melkveehouderij om economische redenen worden afgemaakt.
Wie niet medeverantwoordelijk wil zijn voor het leed, of zelfs het doden, van levende wezens doet er verstandig aan melk, boter, kaas en dergelijke te laten staan. Er zijn vele alternatieven, al heb ik voor een boterham oude kaas nog geen vega-vervanger gevonden.
Plantaardige melk uit de winkel vind ik een beetje een sneu product. Alpro sojamelk biologisch bevat ruim 90% water, bijna 6% soja en 2½% suiker en is ongeveer 2x zo duur als biologische melk: hier wordt grof geld aan verdiend (en echte melk is belachelijk goedkoop). Alpro original bevat daarnaast nog tricalciumfosfaat, zuurteregelaar (monokaliumfosfaat), zeezout, aroma, stabilisator (gellan gom), vitaminen (riboflavine (B2), B12, D2). Alpro amandelmelk ongezoet spant de kroon: bevat 2% amandel en bijna 98% water. Toch is het ruim 2x zo duur als biologische melk. Rijstmelk? Bijna 90% water, rijst (12%), zonnebloemolie, tricalciumfosfaat, maltodextrine, zeezout, stabilisator (gellan gum), vitaminen (B12, D2), zuurteregelaar (dikaliumfosfaat). Havermelk? 10% haver. Overigens zijn rijstemelk, havermelk, sojamelk e.d. vrij eenvoudig zelf te maken (recepten zijn te vinden op Internet), maar waarom zou je? Tenzij je behoefte hebt aan een glas nep-melk bij de boterham of een wolkje van iets wits en romigs in je koffie lijkt het maken van iets dat voor 90-98% uit water bestaat, als ingrediënt van een recept, me verspilde moeite. Gewoon water gebruiken dus, of kookvocht van rijst/groente, met eventueel een snufje suiker en een scheutje zonnebloemolie voor wat romigheid.
Zo maak je heerlijke havermoutpap met water (½ kopje havermout op 1½ a 2 kopjes water), scheutje olie, snufje zout, en verder rozijnen (meekoken), stukjes dadel, banaan, peer en/of appel en een scheutje ahornsiroop.
Slagroom kun je prima vervangen door sojaroom of kokosroom, en in soepen en sauzen ook door tahin of cashewnotenpasta.
Kaas tenslotte kun je soms gewoon weglaten, zoals bij pesto: voeg dan wat extra zout en citroensap toe voor de juiste smaakbalans. Populair is ook het gebruik van gistvlokken in plaats van geraspte kaas, zoals in het volgende recept, een Amerikaanse klassieker, het origineel is van de groene meisjes Gistvlokken zijn gezond, ze bevatten onder meer veel B-vitaminen. Vandaag onderzocht ik of ze ook echt naar kaas smaken.
Vega-Macaroni met “kaas”-saus (Mac N’ Cheeze) voor 4 personen
450 gram pasta 1 1/4 kopje water (ca. 300 ml) 1 kopje plantaardige melk, sojaroom of ander vocht naar keuze (ca. 250 ml) 3/4 kopje edelgistvlokken 2-3 el maizena sap van ½ citroen 1/2 tl knoflookpoeder 1 tl uienpoeder 1 tl mosterd 1/2 tl paprikapoeder of gerookte paprikapoeder 1/2 tl kurkuma/geelwortel snufje cayenne peper 1-2 el tahin 1-2 tl miso (optioneel) snuf zwarte peper
Kook de pasta volgens aanwijzingen op de verpakking in water met wat zout. Terwijl de pasta kookt meng je alle andere ingrediënten in een keukenmachine of blender. Giet de pasta af, vang een kopje kookvocht op en voeg de saus bij de pasta in de pan waar de pasta in gekookt heeft. Laat dit samen nog even koken en blijf goed doorroeren. Voeg eventueel nog wat kookvocht toe. De mac ‘n cheese is klaar als er een dikke saus is ontstaan. Serveer met rauwkorst of een frisse salade. Versier eventueel met wat (gerookte) paprikapoeder en fijngehakte peterselie zoals op de foto.
De veldsla op de foto is nog van de AH moestuintjes van vorig jaar. De eerste generatie veldsla heeft zich uitgezaaid en we hebben de hele winter al veldsla in de kweekbakken. De blaadjes hebben een beetje vorstschade maar veldsla kan blijkbaar wel wat vorst hebben.
Het resultaat smaakt prima maar ik vind het niet echt naar kaas smaken. Ik denk dat echte alleseters zich niet laten foppen. Gistvlokken zijn lekker en gezond, maar als vervanger van (parmezaanse) kaas zet ik er mijn vraagtekens bij.
