Kort door de bocht is dana een vrijwillige bijdrage, maar het begrip dana omvat veel meer dan een bedrag aan geld, goederen of diensten, het is een menselijke gesteldheid wat met mededogen te maken heeft.
Voor diegenen die in het klooster Bukkoku-Ji (Japan) zijn geweest is ónly giving’ geen onbekende term. De Japanse teisho’s (toespraken) van Harada Tangen Roshi waren doorspekt met Engelse kreten zoals: Only doing, nothing grasp, one step, only giving, enz.
Als je zijn teisho’s hebt bijgewoond vergeet je deze termen de rest van je leven niet meer. Maar wat houdt ‘alleen geven’ in? Alleen geven betekent ‘jezelf’ – het idee dat je over jezelf hebt, diegene die je denkt te zijn vergeten. Niet jij geeft, er is alleen ‘geven’, dat is een inzicht wat zenbeoefening teweeg brengt. Tijdens zazen (zenmeditatie) je gedachten laten voor wat ze zijn, je ademhaling tellen en al je energie omlaag richten.
Je denkt misschien: ja maar, ik beoefen zen juist om tot mezelf te komen. Dan heb ik de volgende vraag voor je: Wat is dat: ‘jezelf’? En wat zou je met een zelf willen? Juist, je beoefent meditatie om tot jezelf te komen. Dat wil zeggen dat je nog niet jezelf bent, of nog niet tot jezelf gekomen bent. De oefening die daarvoor nodig is, is ‘only giving’. Dat is het enige waar je je druk over hoeft te maken. Voor de rest is Kannon Sama (Avalokitesvara) je verzorger. Kannon Sama, de godheid van mededogen, schenkt met haar duizenden armen alles wat je nodig hebt om tot boeddhaschap te komen. Zij is het werkelijke concept van dana. Zij staat symbool voor jouw totale buitenwereld. Ze schenkt je een moeder die je te eten geeft; een juf of meester die je leert lezen en schrijven, een vrouw die je kinderen schenkt, een man die je kinderen schenkt, alleen maar geven.
Kannon Sama schenkt je ook alle duivels die alles weer van je afnemen om je te inspireren en op zoek te gaan naar dat wat werkelijk van jou is, ze is de weg naar inzicht en bewustzijn. Wat je afgenomen wordt was in de eerste plaats al niet van jou. Je bent niet meer dan een beheerder. Als je denkt iets te bezitten, ben je als een dief die zijn diefstal ontkent, terwijl hij de gestolen spullen nog in zijn handen heeft. Boeddha gaf bij voorbaat alles al weg voor dat het hem afgenomen zou worden. Wat denk je te bezitten? Dit is de tragedie en de mogelijkheid die samsara, dit aardse tranendal je biedt.
Een tijdje terug kreeg een vriend, die me na aan het hart ligt, te horen dat hij kanker heeft en niet lang meer te leven. Hij is continu moe, heeft last van epilepsie, slikt medicijnen van het soort ‘erger dan de kwaal’ en heeft last van taalstoornissen. Waar maakt hij zich zorgen over? Over hoe het met zijn kinderen en zijn vrouw moet als hij er niet meer is. Hij is verdrietig dat hij niet meer voor ze kan zorgen. Maar wat het nog verdrietiger maakt, is dat ook zijn 3 pleegkinderen dit nog eens door moeten maken. Dat zijn zijn zorgen. Wat hemzelf betreft, hij neemt de zaken zoals ze aan hem verschijnen, only giving. Zichzelf vergeten in een totale overgave aan dat wat verschijnt: verdriet, vergeetachtigheid, vermoeidheid. ‘Only giving’.
Dit is precies het tegenovergestelde van wat veel mensen voor ogen hebben ten aanzien van het idee of begrip ‘zelf’. Het is tegenwoordig in om aan spiritualiteit te doen, dan tel je mee. Als het kan 3 of 4 richtingen tegelijk. Ik neem het niemand kwalijk dat hij of zij uit onvrede zijn of haar levenssituatie via een spirituele cursus probeert te veranderen. Maar dan hoop ik dat je een leraar treft die alle houvast onder je voeten weg slaat. Mijn vriend is maar 66 jaar geworden. Een andere vriend van mij is niet ouder dan 43 geworden, en gisteren ontving ik een rouwkaart van een sanghalid die maar 65 is geworden. Als je denkt je leven te bezitten… Mijn vader is recent overleden en mijn moeder niet lang erna. Ze had het heel moeilijk na de dood van mijn vader. In alles wat ik kon stond ik haar bij en gelukkig bloeide ze weer een beetje op.
Het is te makkelijk om pijn en lijden als de tragedie van het leven af te doen en begrip te eisen, wat kun je doen? Je kunt de pijn van een ander niet dragen, je kun niet meer dan bij iemand blijven, je zelf vergeten, only giving. Om mijn moeders pijn een plekje te geven heb ik uit naam van mijn vader een gedichtje voor haar gemaakt.
Stil
Het is stil in huis de gordijnen dicht om de wereld buiten te sluiten, maar de vier muren om je heen en je rusteloze hart drijven je naar buiten.
Waar de wereld je omarmt in een tomeloze vaart, alleen maar onrust baart en je noodlot niet lijkt te stuiten.
Wees stil mijn lief schreeuw niet over mij heen
Wees stil zo dat ik met je kan praten
Wees stil, wees stil, wees stil mijn lief ik heb je nooit verlaten.
Al klopt mijn hart niet meer in mijn borst
Maar in de velden en straten.
In elke vogel, elke boom de zee en de lucht kun je mij horen praten.
Wees stil mijn lief, zoek in je hart daar waar alles wordt geboren, daar droog ik je tranen, daar hou ik je vast daar kan ik mijn Jannetje horen.
Zoek dat wat werkelijk van jou is, dat wat niets of niemand af kan nemen. Een mens heeft hooguit 100 jaar de tijd om tot realisatie te komen. Tot de realisatie dat hij/zij hier nu, in alles wat zich aan hem of haar aandient, eeuwigdurend is. Om op dit hier nu te landen moet je alles opgeven, only giving is de enige manier, lichaam en geest, verleden en toekomst laten vallen. Misschien vind je dit een angstig idee, maar kijk eens goed naar wat je eigenlijk opgeeft. Om op het moment hier nu te belanden hoef je alleen maar het verleden en de toekomst los te laten. Je hoeft alleen maar een illusie los te laten, er is alleen maar nu. Het alles omvattende nu van voor je ouders geboren waren, het onmetelijke nu van altijd, zonder begin of eind.
Johannes van het Kruis, een middeleeuwse monnik uit Spanje omschreef het zo:
Om te komen tot wat ge niet weet, moet ge gaan langs waar ge niet weet.
Om te komen tot wat ge niet geniet, moet ge gaan langs waar men niet geniet. Om te komen tot wat men niet bezit, moet ge gaan langs waar men niets bezit Om te komen tot wat ge niet zijt, moet ge gaan langs waar men niet zijt. Wilt ge er toe komen om alles te weten, wens dan niet iets te weten.
Hij schreef nog veel meer, maar ik denk dat de bedoeling zo wel duidelijk is. Alles wat je bezit kun je kwijtraken. Het idee iets te bezitten, de gedachte ‘dit is van mij’ breekt je op zodra je het verliest. Dat wat je werkelijk bezit is niet te verliezen. Wat je werkelijk bezit is only giving, alles totaal, dat is je werkelijke schat.
