In het Japanse klooster is mij bijna niets verteld. Toen ik na een maand op privéonderhoud bij mijn meester zat vroeg hij mij: ‘Wat voor meditatie doe je?’. Mijn antwoord was ‘zenmeditatie’. Maar dat was niet goed genoeg, ik moest mijn ademhaling tellen van 1 t/m 10 en dan weer bij 1 beginnen. Daarbij moest ik mij op mijn ‘tanden’, concentreren. Nu zijn er sinds 1600 veel Nederlandse woorden in de Japanse taal terecht gekomen, maar dat ik mij op mijn tanden moest concentreren leek mij wat onwaarschijnlijk. Dus ik maakte hem duidelijk dat ik niet begreep wat hij met ‘tanden’ bedoelde. Zijn ogen begonnen te flikkeren, hij sloeg keihard op zijn buik en riep: ‘Point here’.
Je zou verwachten dat je de eerste dag dat je in het klooster bent uitleg zou krijgen over het doen en laten. Maar zeker in de begintijd werd ik volledig aan mijn lot overgelaten en alle afleiding werd afgepakt. Mijn Japanse lesboeken werden in beslag genomen met de mededeling: ‘Je komt hier om zen te beoefenen, niet om Japans te leren’. Toen ik een keer een intelligente vraag probeerde te stellen om mijn inzicht te laten blijken, brulde hij; ‘truth yourself’. Om kort te gaan, ik liep behoorlijk tegen mijzelf op, zo erg dat ik het na een halfjaar wel welletjes vond en weer naar Holland ging. Verbijsterd zei mijn kamergenoot: ‘ But you have to stay for three years’. Nou dat maakte ik zelf wel uit, dus ik ging naar Holland. Wist ik veel dat ik aan een driejarige training voor monnik was begonnen, niemand had me dat ooit verteld. Ja, voor Japanners was dat duidelijk, maar voor zo’n Hollandse barbaar, hoe moest ik dat weten? Maar…, die halfjaarlijkse training had zoveel impact op mijn leven gehad dat ik na een maand alweer in het klooster zat.
De praktijk is de beste leermeester, in een kookboek staat meestal niet dat je je handen aan de hete pannen kunt branden. Ook gaat je honger niet over door een kookboek te lezen. Werkelijk inzicht is pas mogelijk als je overtuiging door je gevoelens wordt gedragen. Daarmee bedoel ik ‘ervaring’, als je je een keer aan een hete pan hebt gebrand, ga dat maar eens uitleggen aan iemand die nog nooit een keuken heeft gezien. De potentie tot inzicht draagt elk mens in zich, ervaring is de sleutel tot inzicht. Niemand anders kan voor jou ervaren, je kunt alle boeken in de wereld over zwemmen lezen, maar redt die geleerdheid je als je in het water valt? Wedden dat als je het overleeft dat je op zwemles gaat.
Al dat gegraai naar informatie, kennis, ‘de Boeddha dit, de Boeddha dat’ raak je er door verlicht?
Het scheid je juist af van wat je zoekt, het scheid je af van direct inzicht, er zit altijd een ‘ik’ tussen jou en wereld, tussen jou en je inzicht. Een soort filter wat je af scheidt van elke directe beleving.
Tot je in het water valt, tot je je vingers brandt aan een hete pan.
Een boom is een boom, een rivier een rivier, een berg een berg. Maar de rivier is nooit meer het zelfde als je hem hebt overleeft.
‘truth yourself’
Jij bent de waarheid
de weg
en het leven
Namu kie Butsu
Namu kie Ho
Namu kie So
