‘In ieder van ons is de wil aanwezig om een land van gelukzaligheid te scheppen’

Finding our True Home, Living in the Pure Land Here and Now.

Het vertalen van het Grote Reine Land Sutra, heeft mij ertoe aangezet om ook eens te kijken welke visie andere boeddhistische stromingen hebben over de boeddha Amida en het Reine Land. Zo kwam ik terecht op dit boekje van Thich Nhat Hanh (TNH), enkel in het Engels en als e-book verkrijgbaar.

Het boek is opgesplitst in twee grote delen. In een eerste deel bespreekt TNH de praktijk van het Reine Land Boeddhisme. Het tweede deel is een commentaar van TNH op het Amithaba Sutra.

Het eerste deel wordt voorafgegaan door de vertaling van het Amithaba Sutra door TNH vanuit het Chinees naar het Engels, die in grote lijnen overeenkomt met onze Nederlandse vertaling van het Amidakyo. We zullen nu verder ingaan op de visie van TNH op de praktijk van het Reine Land boeddhisme.

Eerst gaat hij in op de vraag waar het Reine Land zich bevindt. Volgens TNH is dit heel simpel, namelijk daar waar dat er liefde en begrip is en waar mensen hun eigen lijden en dat van anderen kunnen omzetten naar vreugde. Volgens hem is de notie dat het Reine Land zich ergens ver weg van hier in het Westen zou bevinden, enkel voor beginners.

Als we maar met aandacht leven in het huidige moment, dan kunnen we Amida en het Reine Land overal om ons heen ervaren.

In ieder van ons is de wil aanwezig om net als Amida een land van gelukzaligheid te scheppen, maar soms doen we te hard ons best. TNH geeft een voorbeeld: we willen een meditatiecentrum oprichten, maar we gaan zo op in de organisatie ervan en in geldinzameling, dat we geen tijd meer hebben om voor onszelf te zorgen. We raken onze innerlijke rust en ons goed humeur kwijt en het wordt onmogelijk voor ons om zo een “Rein Land” te creëren.

We moeten er dus voor zorgen dat we met al onze ijver ons doel niet voorbijschieten. In het Kleine Reine Land Sutra wordt er gesproken over de dharma die hoorbaar is in het ruisen van de bladeren aan de bomen en het zingen van de vogels, maar waar niet over gesproken wordt, zegt TNH, is de bijdrage van de inwoners aan het Reine Land. Boeddha Amida mag dan wel vol liefde en mededogen zijn, maar als de inwoners van het Reine Land rondrennen alsof ze door de duivel achterna gezeten worden, dan verdwijnt dat Reine Land onmiddellijk. Het enige dat we moeten doen is aandacht hebben voor wat er in en rondom ons gebeurt en dan dragen we al een steentje bij. Een Rein Land wordt ook niet door één persoon gemaakt, maar door een groep mensen, een sangha.

Als TNH spreekt over Other Power of Anderkracht, dan heeft hij het altijd over de kracht van de sangha en over het feit dat we voor veel dingen afhankelijk zijn van anderen. Zonder Anderkracht zouden we onze eerste levensjaren niet overleven.

Drie niveaus beoefening

TNH spreekt van drie niveaus van beoefening. Hij benadrukt wel dat het hier niet gaat om drie niveaus van beoefenaars. Ze zijn allemaal evenwaardig aan elkaar.

Op het onderste niveau beschouwen we boeddha Amida als een historische figuur en het Reine Land als een paradijs ver weg ergens in het Westen, waar we na onze dood geboren kunnen worden om verder tot boeddha te evolueren. Op dit niveau hebben we geluid nodig en beelden om onze aandacht op de boeddha te kunnen vestigen. We reciteren constant de nembutsu en trachten de boeddha en het Reine Land te visualiseren.

Op het middelste niveau moeten we nog heel vaak onze geest bewust op de boeddha richten om de “juiste aandacht” te hebben, maar hebben we toch al een deel van de goedheid van de boeddha in ons geïntegreerd. We hebben geleerd om enkel heilzame gedachten te hebben. En als we enkel heilzame gedachten hebben, is er geen plaats voor onheilzame gedachten en gaan we automatisch de juiste acties ondernemen.

Op het hoogste niveau is het niet meer nodig om de Naam te reciteren want dan zien we in dat boeddha Amida ruimte en tijd overstijgt. De boeddha is altijd in ons aanwezig en bevindt zich overal en niet alleen in een paradijs in het Westen. Amida is dan onze eigen ware natuur of boeddhanatuur en het Reine Land bevindt zich in ons eigen hart en onze eigen geest.

TNH benadrukt dat ieder op zijn eigen manier oefent en dat alle niveau’s hun vruchten afwerpen. Devotie bv. zoals we bij de beoefenaars van het onderste niveau zien, kan helpen onze nederigheid en dankbaarheid te cultiveren.

Belangrijk punt is ook dat TNH het Reine Land boeddhisme als één aspect van meditatie beschouwt. Meditatie en Reine Land, zegt hij, verschillen van elkaar enkel in woorden, maar niet in essentie. Iemand die mediteert zoals in de tijd van de boeddha, kan het Reine Land zien als hier en nu, als “vreugdevol verblijven in het huidige moment”, “dwelling happily in the present moment”.

“Pure Land without meditation is a Pure Land of the future,
Our own mind is a land of purity.
Meditation and Pure Land are not two”.

Als Reine Land boeddhisme geen meditatie inhoudt, dan is het enkel een investering in de toekomst. Indien wel, dan is het Reine Land hier en nu onmiddellijk beschikbaar.

Voor TNH is meditatie veel meer dan enkel de formele zitmeditatie. Voor hem is meditatie aandacht hebben voor wat hier en nu is. Daardoor zien we dat er in feite al aan veel voorwaarden om gelukkig te zijn, wordt voldaan en dat we niet moeten wachten tot na onze dood om in het Reine Land te vertoeven.

Een mooi beeld om af te sluiten : als we Namo Amida Butsu zeggen, dan verschijnt er al een knop van een lotusbloem in het Reine Land. Of die lotusbloem snel of traag groeit, hangt af van wat we dagelijks doen maar ze is enkel en alleen voor ons gereserveerd. We zijn alleszins verzekerd van een plaats in het Reine Land.