• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dharma en filosofie » Boeddhisme en het brein

Boeddhisme en het brein

22 november 2015 door de redactie

Als de wetenschap uitwijst dat bepaalde stellingen van het boeddhisme fout zijn
Zal het boeddhisme zijn kijk op de dingen moeten veranderen.

De Dalai Lama

In deze tijd bestaat er veel belangstelling voor de dialoog tussen boeddhisme en wetenschap. Deze dialoog werd oorspronkelijk in gang gezet door de Dalai Lama, met verschillende druk bijgewoonde internationale conferenties tot gevolg. Deze dialoog heeft zich recentelijk toegespitst op met name boeddhisme en de neurowetenschappen.

Ehipassiko David BrazierOp vrijdag 27 november 2015 is de internationaal gerenommeerde leraar David Brazier (Dharmavidya) te gast in het boeddhistisch centrum Ehipassiko in Antwerpen. Hij geeft een dhammatalk met als titel ‘Boeddhisme en het brein’ . Brazier: ‘Veel mensen koesteren de hoop dat de neurowetenschappen enkele van de geheimen van de menselijke natuur kan doorgronden. Het boeddhisme is een van de oudste bestaande gedachtensystemen die een diepgaande verklaring geven van de werking van de geest. Daarom is de belangstelling in de dialoog tussen deze oude oosterse wijsheid en moderne westerse wetenschap groot.

Momenteel hebben de neurowetenschappen nog een lange weg af te leggen. Toch zijn sommige onderzoeksresultaten nu al opmerkelijk. Ze liggen opvallend vaak in lijn met praktijken en stellingen die al meer dan 2000 jaar deel uitmaken van de boeddha-dhamma (Leer van de Boeddha) en ze doen ons bepaalde aspecten ervan beter begrijpen.

Ik ben geen neurowetenschapper, maar een boeddhistisch leraar die de Dhamma toegang wil laten vinden in de moderne westerse wereld. Ik geloof dat de gangbare visie dat religie en wetenschap onverzoenbaar zijn een grote vergissing is. De dialoog tussen beide is potentieel van grote waarde. Gelukkig begint dit besef ook door te dringen in brede wetenschappelijke kringen.’

Dr. David Brazier bestudeert het theravada-, Tibetaans-, zen- en Reinelandboeddhisme gedurende meer dan vijftig jaar. Hij is het hoofd van een wereldwijde Reinelandgemeenschap en voorzitter van het “International Zen Therapy Institute”. Brazier  is een wereldwijde autoriteit op het vlak van boeddhistische psychologie, vooral zoals die gepresenteerd wordt in de Abhidhamma (Pali canon). Hij geeft lezingen aan sangha’s van alle boeddhistische scholen in West-Europa, Korea, Japan, India en Noord- en Zuid Amerika. En  is de auteur van 9 boeken, waaronder “Zen therapy”, “Who loves dies well” en “Not everything is impermanent”.

Voor een korte dhammatalk van David (2:14), zet je luidsprekers aan en klik hier

De dhammatalk in Ehipassiko zal samenvattend worden vertaald naar het Nederlands door Paul Van hooydonck.
Vrijdag 27 november 2014 van 20 tot 21.30 uur, Korte Altaarstraat 19, 2018 Antwerpen.

 

Categorie: Dharma en filosofie, Nieuws, Theravada Tags: brein, David Brazier, Ehipassiko

Lees ook:

  1. Veel paden, één dharma
  2. Heilzaam spreken is een kunst die we ontwikkelen op het boeddhistisch pad.
  3. Oost en West-1 dhamma
  4. Voorbij de woorden

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk Molenaar zegt

    22 november 2015 om 17:52

    Mooi voorbeeld van westerse synthese tussen boeddhisme en psychologie, dat is denk ik toch de toekomst van westers boeddhisme. Zou meer aandacht verdienen, me dunkt.

  2. kees moerbeek zegt

    22 november 2015 om 19:51

    Ken je dit, Henk? https://www.mindandlife.org/mission/

    En dit? http://www.vriendenvanboeddhisme.nl/2015/ik.html

  3. Marc zegt

    22 november 2015 om 20:03

    Zeker interessant, maar wetenschap is object georiënteerd en boeddhisme is subject georiënteerd. Wat heb je er aan om te weten hoe “verlichting” te meten is in een brein, en wat je dan meet? Maar om te weten wat “verlichting” is door subjectieve ervaring is voor iedereen bruikbaar. Het is dus per definitie een beetje langs elkaar heen lullen in een dialoog tussen boeddhisme en wetrenschap, omdat de gehanteerde methodes van “meten” haaks op elkaar staan.

    Kijk bijvoorbeeld naar mindfulness therapie: dit is een uitgeklede versie van dzogchen en mahamudra. Wat blijft er over? Een therapie met meetbare effecten, maar alleen korte termijn effecten. Omdat mindfulness geheel is ontdaan van inzicht heeft het geen blijvend effect. Kretologie zoals “leef in het nu” gaat bijvoorbeeld geheel voorbij aan het feit dat het “nu” helemaal niet bestaat…

  4. Kay zegt

    23 november 2015 om 08:42

    De stem van de ziel kan vanuit vele kamers klinken. Wetenschap is een van de belangrijkste benaderingen van deze tijd. Het is een betrouwbare taal die veel mensen vandaag de dag beter of een beetje kennen en in kunnen communiceren. Er wordt in een zeer gerenomeerd Zwitsers brein instituut (wereldwijd)al jaren onderzoek gedaan naar verschillende vormen van meditaties, boeddhistische en niet boeddhistische. Er wordt ook gekeken naar de verschillen en waar ze mogelijk overeen komen.

    • Marc zegt

      23 november 2015 om 13:28

      Het onderzoek heeft, zoals gebruikelijk in de neurologie, als metafysisch uitgangspunt dat bewustzijn een product is van hersenactiviteit. Deze aanname is echter nog nimmer goed onderbouwd, dus laat staan bewezen. En kent een principieel probleem, namelijk hoe verklaar je dat bewustzijnstoestanden de vorm en activiteit van de hersenen kan beïnvloeden (want dat leert het huidige onderzoek…) als je uitgangspunt is dat hersenactiviteit bewustzijn vormt (en dus niet andersom!). Dus zal de neurologie tot de CIRCULAIRE conclusie komen dat de vorm en activiteit van de hersenen de vorm en de activiteit van de hersenen beïnvloedt. Nou daar schieten we wat mee op! ;)

      Daarnaast gaan de meeste neurologen er van uit dat er een 1 op 1 relatie is tussen hersentoestand en bewustzijnstoestand. De neurologie heeft dus een correspondentietheorie van waarheid. Een correspondentietheorie van waarheid is “old school” 20e eeuws denken. Daarnaast gaat men er -bewust of onbewust- van uit dat bewustzijnstoestanden universeel zijn. Mijn subjectieve ervaring van “geluk” of “lijden” is hetzelfde als de gevoelens van een ander omdat onze hersenactiviteit identiek is. Dit is maar zeer de vraag want dit komt niet overeen met onze ervaring dat de een meer of minder kan lijden in een bepaalde toestand dan de ander, en hangt uiteraard samen met de onbewezen metafysische aanname dat hersentoestanden (1 op 1) bewustzijnstoestanden veroorzaken…

      Het boeddhisme neemt aan dat een moment van (immaterieel) bewustzijn wordt veroorzaakt door een vorig moment van (immaterieel) bewustzijn. En nog belangrijker: dat dit causale proces beginloos(!) is. Dit staat haaks op de metafysische aanname van de moderne neurologische wetenschap.

      Dus het gevolg zal wel eens kunnen zijn dat de neurologische wetenschap haar metafysische aannames moet verlaten ipv het boeddhisme. En dát maakt het interessant!
      Het geinige is namelijk dat modern neurologisch materialisme elke vorm van “immaterieel” bewustzijn uitsluit, omdat elke bewustzijnstoestand te herleiden is tot een materieel neurologisch proces. Maar dat wat zij principieel uitsluit is juist haar onderliggende aanname: dat materiële hersenprocessen immateriële bewustzijnstoestanden veroorzaken! ;)

      Tenslotte is de kern van het boeddhisme soteriologisch: het is een bevrijdingsleer, een verlichtingsleer. Dit soteriologische aspect kent de wetenschap niet, want is subjectief en daarom niet “wetenschappelijk”. Een subjectieve ervaring van verlichting is niet te falsifiëren(!) en dus is elke subjectieve beschrijving van een verlichtingservaring, of objectieve meting daarvan, per definitie niet wetenschappelijk.
      En stel dat je een verlichtingservaring “objectief” in een ander meet, wat schiet je daarmee dan op? Weet je dan iets meer over wat een verlichtingservaring voor jou betekent of kan betekenen? Nee. Maar daar gaat het tenslotte wel om. :)

      • kees moerbeek zegt

        23 november 2015 om 17:39

        ‘En stel dat je een verlichtingservaring “objectief” in een ander meet, wat schiet je daarmee dan op? Weet je dan iets meer over wat een verlichtingservaring voor jou betekent of kan betekenen? Nee. Maar daar gaat het tenslotte wel om. :)’

        Als je in theorie objectief kunt meten wat ‘verlichting’ is, dan weet je inderdaad iets meer wat het voor jou betekent. Net als je weet dat een goudreinet van de boom naar beneden valt, dan weet je ook dat een golden delicious-appel niet snel als een luchtballon zal opstijgen. Ook dingen die niet aan bomen hangen niet :-)

        Je geeft een karikaturale opvatting over wat wetenschap is. Er zijn diverse opvattingen over wat ‘wetenschap’ is. Godsdienstwetenschap is totaal iets anders dan zuivere natuurwetenschap. Dat compliceert de zaak. Wetenschap is immers mensenwerk.

        Er is een groot obstakel. Hoe moet je het begrip verlichting operationaliseren? Da’s lastig, omdat het met mystiek omgeven (waarom eigenlijk?) is. Er zijn mensen voor vervolgd, maar de wereld is bolvormig en niet het centrum van het heelal. In de loop van de eeuwen zijn boeddhisten vervolgd voor hun eigenzinnigheid.

        Het boeddhisme is inderdaad een bevrijdingsleer en een verlichtingsleer. Het zijn dit soort opvattingen, die tegen de verdrukking van traditie, overlevering en waasdenken het begin waren van paradigmaveranderingen in de geschiedenis van de wetenschap.

        ‘Het is dus per definitie een beetje langs elkaar heen lullen in een dialoog tussen boeddhisme en wetrenschap, omdat de gehanteerde methodes van “meten” haaks op elkaar staan.’

        Als je maar cynisch genoeg bent is alles ‘lullen’. Het is allemaal jouw mening en dat mag.

        https://www.youtube.com/watch?v=EcKea-10–E

        KATSU!

        • Marc zegt

          23 november 2015 om 19:06

          Cynisch? Je gaat voorbij aan de principiële tegenstelling. Ik niet, en dat noem ik niet cynisch, maar kritisch.

          En je ziet wellicht niet in dat een beoefenaar helemaal geen wetenschappelijke bevestiging nodig heeft. Dus is de wetenschappelijke bevestiging -die principiëeel onmogelijk is zonder een paradigma verschuiving in de wetenschap- meer iets voor niet-beoefenaars?

          Ik bewonder je respect voor de wetenschap Kees! Dat heb ik zelf ook, maar niet hetzelfde respect.

          HATSJU (sorry ik ben een beetje verhouden)

          :)

          • kees moerbeek zegt

            23 november 2015 om 19:22

            Ik begrijp dat je gelijk hebt en het allemaal al weet. Duik diep onder de deken, doe de gordijnen vooral dicht, anders kom je nooit van je hadsju af. Bovendien, er mocht eens spoortje licht binnen. Dat wekt alleen maar verwarring in een wereld van zekerheid :-)

          • Marc zegt

            23 november 2015 om 19:55

            Je gelooft toch niet in als die KATSU DE FLATSU onzin Kees? Helemaal Zen-Zijn met 3x daags 1 verlichtinsgpil. Zie je het al voor je?

            En weet je wat het is Kees? Ik zie het -met jou- nog gebeuren ook! “Niet omdat het moet, maar omdat het kan”. 21e eeuws psychopharmaca-boeddhisme waarvan de boeddha hoogstwaarschijnlijk zou oordelen dat het “subtiel grijpen naar werkelijk bestaan van verlichting” inhoudt. En dat is in het geheel niet in overeenstemming met de leringen van de Boeddha. Dus waar gaat het hier over Kees?

        • Marc zegt

          24 november 2015 om 05:42

          “Er is een groot obstakel. Hoe moet je het begrip verlichting operationaliseren? Da’s lastig, omdat het met mystiek omgeven (waarom eigenlijk?) is”

          Nee, niet omdat “verlichting” met mystiek omgeven is, maar omdat een verlichtingservaring per definitie subjectief is. En subjectieve ervaringen zijn niet te falsifiëren. En wetenschappelijk inzicht is pas wetenschappelijk wanneer het falsifieerbaar is.

          De twee staan dus haaks op elkaar en zijn onverenigbaar. Dus het is niet “lastig te operationaliseren”, het is NIET te operationaliseren.

  5. Marc zegt

    23 november 2015 om 13:45

    Is er spoedig een verlichtings pil te verwachten? Een pil die een bepaalde hersentoestand veroorzaakt die identiek is aan de hersentoestand van een “gerealiseerde” meester wanneer die mediteert op de ondeelbaarheid van ‘leegte’ en ‘gewaarwording’?

    Nee toch? Da’s toch een giller! Of niet? Doe mij eens zo’n pil… Toch ff proberen…

    :))

    • kees moerbeek zegt

      23 november 2015 om 17:45

      Er zijn pillen die gevoelens van gelukzaligheid veroorzaken. Een pil die ‘een bepaalde hersentoestand veroorzaakt die identiek is aan de hersentoestand van een “gerealiseerde” meester wanneer die mediteert op de ondeelbaarheid van ‘leegte’ en ‘gewaarwording’ ligt ook in het verschiet.’ Een stevige borrel kan dat bij sommigen ook veroorzaken.
      Ik gun je graag je je giller, maar waarom deze provocerende (er is ook een andere omschrijving mogelijk) vraag? Onzinnig gepraat, of ben ik te streng?

      • Marc zegt

        23 november 2015 om 19:20

        Geeft die pil ook inzicht Kees? Daar gaat het om… of beter: wat heb je aan de ervaring als die niet tot blijvend inzicht leidt? En je dus hoogstwaarschijnlijk verslaafd raakt aan die verlichtingspil omdat het niet tot blijvend inzicht leidt. 3x daag 1 verlichtingspil. Hij is fijn Kees! :) Maar heeft dat nog iets met boeddhisme te maken?

        Nee, je bent nooit te streng voor mij Kees. Wat je ook doet. Ook al “beschuldig” je mij van provoceren. Ik besef namelijk zelf wel wat ik wel of niet doe. Of is dat te provocerend voor jou? Als jij namelijk zou kunnen gaan zitten bepalen of ik al dan niet provocerend ben, dan hoef ik eigenlijk helemaal niets meer te doen(!) en ontslaat dat mij van enige verantwoordelijkheid voor mijn eigen “provocerende” gedrag(!) Da’s makkelijk, maar heeft natuurlijk ook niets meer met boeddhisme te maken, Kees…

        :)

        • kees moerbeek zegt

          23 november 2015 om 19:33

          ‘Kijk mamma, zonder pillen.’ Alles heeft met boeddhisme maken, dat je dit nog niet begrepen hebt: missertje Marc. :-)

          • Marc zegt

            23 november 2015 om 19:48

            Ik ben agnost Kees… dat is mijn ware natuur.

          • kees moerbeek zegt

            23 november 2015 om 20:01

            Marc: 19:48. Grote woorden, Marc, heel grote woorden.

            Serieus: ‘wie is het die zegt dat agnost zijn zijn ‘ware natuur’ is?’

          • Marc zegt

            24 november 2015 om 04:54

            …

            HADSJU!

  6. kees moerbeek zegt

    23 november 2015 om 20:32

    Marc: 19:55. ‘Today is the day we’re waiting for.’ Aan die dagen komt een einde, Marc, dus verspil ze niet :-)

    https://www.youtube.com/watch?v=98P-gu_vMRc

    • Marc zegt

      24 november 2015 om 04:59

      Blauwe pillen Kees? Blue-sky-pills?

      • kees moerbeek zegt

        24 november 2015 om 07:34

        Succes op het Boeddhapad, Marc!

Primaire Sidebar

Door:

de redactie

 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 10 februari 2025
    Zen Spirit studiegroep 'Het verborgen licht'-vanaf 10 februari 2025
  • 2 mei 2025
    Phowa Studieweek
  • 9 mei 2025
    Seminar Tenzin Wangyal Rinpoche
  • 12 mei 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 13 mei 2025
    Verdiepingsbijeenkomst Hand in hand met de Boeddha
  • 13 mei 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • 13 mei 2025
    Oude boeddhistische inzichten voor geslaagde moderne relaties
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Weet jij wat een anker is? Test jezelf!

    Hans van Dam - 2 mei 2025

    Deel 3 van een 5-delig dwaalgesprek over de mystieke roos.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Wat is quiëtisme?

    Hans van Dam - 27 maart 2025

    Over het stillen van de wil.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Paus Leo XIV – ‘help ook elkaar om bruggen te bouwen – met dialoog, met ontmoeting’
    • Aardbeving van magnitude 3,7 schokt Tibet
    • Vrijdag Zindag – Wat Schoof had willen zeggen
    • Je kunt niet gezond zijn op een zieke planeet
    • Het pad uit het woord

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.