Mensen geven doorlopend aan van alles betekenis. Dat spel rond de zin van iets uit cultuur of religie kan eeuwenlang doorgaan. Vergelijk Kerst 1 en Kerst 2.
Kerst 1
Een autocratisch regiem beheerst met militaire macht het Midden-Oosten en Europa. De keizer wil weten hoeveel mensen waar wonen. Dat is handig om arbeid te benutten, belastingen op te leggen, markten te verkennen, en soldaten te rekruteren. Om meteen ook maar vast te leggen waar mensen geboren zijn, moet iedereen voor deze volkstelling zich laten registreren in de eigen geboorteplaats. Wie is weggetrokken, moet onvrijwillig terugreizen.
Zo ook een stel dat in Nazareth woont, maar uit Bethlehem komt. Complicatie: zij is zwanger. En niet zo maar zwanger. Het verhaal gaat dat een engel haar heeft bezocht om haar te vertellen dat zij een speciale zoon zal baren. Nota bene Gods zoon, verwekt door de Geest. De aardse vader maakt plaats voor de hemelse vader. De bevalling zal vanwege die volkstelling moeten gebeuren in geboortestad Bethlehem. Dat komt goed uit, want er was ooit een profeet die zoiets voorspelde.
Nog een complicatie: het stel vindt bij aankomst volgens het verhaal geen normaal onderdak, alleen in een stal. Het kind komt daar ter wereld. Wat de engel had aangekondigd, een bijzonder kind, krijgt overduidelijk bevestiging. Engelenkoren zingen over vrede. Herders uit de buurt aanbidden het kind. Vorsten uit het buitenland komen op kraamvisite, met kostbare cadeautjes. Een uitzonderlijke ster wist hun de weg.
Gehoord en gezien al die begeleidende verschijnselen vermoedt de landelijke autocratische zetbaas een complot voor een staatsgreep. Dat jongetje moet dus uit de weg geruimd worden. Alle boorlingen te Bethlehem, net geregistreerd, laat hij voor de zekerheid doden. De aardse vader is dan al per droom gewaarschuwd. Het jonge gezin vlucht naar een naburig land om daar asiel te zoeken. Later zullen mensen in dit Godskind het heil voor alle volken zien.
Kerst 2
Het grootste deel van de wereld laat de jaartelling beginnen met de geboorte van de Godszoon van Bethlehem. Het verhaal van Kerst 1 is in Kerst 2 een wereldwijd feest geworden. De moderne geneeskunde houdt de verwekking van Gods zoon voor onmogelijk, en nogal wat mensen hebben daarom niets meer met de religie die rond het kind van Kerst 1 is ontstaan. Toch blijven verhaal en feest deel van hun repertoire. Zelfs volgelingen van andere religies doen op hun manier mee.
Het oorspronkelijke verhaal is al vrij snel gekoppeld aan een nog ouder Europees lichtfeest, voor de kortste en dus donkerste dag van het jaar. Met terugwerkende kracht wordt de geboorte van het Godskind in de besneeuwde winter geprojecteerd. Aanbieding: twee feesten voor de prijs van één.
Tuincentra doen goede zaken want miljoenen dennenbomen worden met ster, lichtpuntjes en schuimsneeuw in de huiskamers gezet. Immers, dennen zijn in alle seizoenen hetzelfde en dus een symbool van de eeuwigheid van het Godskind, al kent niet iedereen die betekenis. Een bepaald soort roos is Kerstroos gaan heten.
Intussen wordt het volk geteld, met algoritmes die mensen omvormen tot consument-gemaakten. Langs alle communicatiekanalen klinkt het vreugdegeschal van het bedrijfsleven: Christmas Sale – Vier de feestdagen met geweldige kortingen! Onderbetaalde pakketbezorgers leveren in alle straten vorstelijke geschenken af, digitaal besteld.
In concertzalen klinkt jaarlijks een muziekstuk dat het verhaal van Kerst 1 navertelt. In gebouwen van de Godskind-religie bouwt men de stal van de geboorte na, compleet met dierlijke en menselijke figuren, soms springlevend, baby inbegrepen. Er zijn zelfs mensen die eens per jaar, midden in de winternacht, in zo’n gebouw gaan zitten, alsof de geboorte opnieuw plaats vindt en de engelen komen zingen – nu ja, de cantorij dan.
Na afloop volgt thuis een speciale maaltijd, met luxe menu en kostbare wijnen voor een extra feestelijke sfeer. Na de maaltijd pakt men de vorstelijke geschenken uit. Men bekijkt speciale kerstfilms die allemaal goed aflopen. Veel mensen dragen in deze dagen namelijk een roze bril.
Mooie gedachten heten Kerstgedachten.
De wereld van Kerst 2 kent ook een soort keizers. Zakenimperiums en staatsimperiums vallen samen, gerund door een autocratisch soort caesars. Dat zorgt voor grote verschillen in welvaart en welzijn. Er woeden abnormaal veel oorlogen, eentje zelfs in de buurt van Bethlehem.
Veel mensen zijn bijgevolg onvrijwillig op reis, meestal naar plekken ver weg van hun geboorteplaats. Ze zoeken asiel in een omgeving met minder oorlog en meer welvaart. Sommige mensen zijn bijgevolg voor vrede, want daar zongen de engelenkoren over bij de geboorte van het Godskind. Tijdens Kerst 2 liggen de oorlogen daarom misschien even stil.
Huisvesting van vluchtelingen is een probleem. Zelfs stallen zijn niet beschikbaar. Die worden door koeienherders gebruikt voor een landbouwsysteem dat op niet al te lange termijn de wereld onbewoonbaar zal maken – met weer meer vluchtelingen op trek. Daar helpt geen autocraat aan, integendeel, die geeft asielzoekers de schuld van alles wat fout gaat.
Maar tijdens Kerst 2 wordt hun schuld even vergeten. Bewoners van asielzoekerscentra maken bij uitzondering een kleine kans op warme aandacht. Gastvrijheid wordt echter beperkt tot chocolademelk en mandarijntjes.
