Dhamma laat zich niet opdelen in verscheidenheid. Elke divergentie is slecht begrepen mensenwerk. De buddhavacana—het woord van de Boeddha—staat voor het experiëntieel ervaren van het Proces, de natuurwet, de kosmische wet.
Dhamma is wijsheid die voorbij woorden en concepten gaat. Ook voorbij tijd en dus voorbij elke gemanipuleerde geschiedkundige duiding en elk maatschappelijk opportunistisch eigenbelang. Ekayana: universele Dhamma.
Zolang de dhammanuvatti de verschillende canons beschouwt en bestudeert als upaya’s—vaardige hulpmiddelen—op weg naar de Andere Oever zal hij er zijn gading in vinden. Alle canons zijn vingers die naar de maan wijzen. Maar ze zijn de maan niet. De beoefenaar die ze als de maan beschouwt bezondigt zich aan sektarisch dogmatisme. Loopt in bochten rond de essentie.
Lees in dit verband het schitterende boek van de Dalai Lama & Thubten Chodron, Buddhism. One Teacher, Many Traditions.
Siebe zegt
Het enige criterium wat echt telt, vind ik, zou Boeddha wel akkoord zijn met wat hem allemaal wordt toegeschreven aan lessen, realisaties, instructies door latere boeddhisten in latere Canons en door leraren van allerlei soort achtergrond/cultuur.
Zou hij uberhaupt wel willen dat we de vrijheid nemen om zelfs de betekenis van Nibbana te veranderen (gebeurt echt)? Zou de Boeddha akkoord zijn (en het gebeurt echt!) dat de vrucht van de arahant wordt gezien als een inferieure vrucht van het sravakayana (Gampopa leert dit bijvoorbeeld) in vergelijking met de superieure vrucht van het bodhisattva-yana, het grote voertuig? Zou hij akkoord zijn met het idee dat de Boeddha drie omwentelingen van de Dharma deed waarvan de laatste over de Boeddha-natuur? Het wordt altijd wel gezegd maar wie zegt dat de Boeddha hiermee akkoord zou zijn? Het schijnt niet veel mensen iets uit te maken. Vele tradities, scholen nemen het kennelijk allemaal maar aan of voor lief. Dat is best bizar vind ik.
Zo bezien, boeddhisme is mensenwerk en of het nog wat met Boeddha te maken heeft?
Bram de Keizer zegt
Het kwartje lijkt te zijn gevallen, dus wat doe je nog tussen de ‘boeddhisten’? Je frustratie over de onwetendheid van anderen is wat je hier houdt, maar dat slijt hopelijk vanzelf, en daarna ga je weer verder met je leven.
Siebe zegt
Ik leer nog altijd.
Bram de Keizer zegt
Verlichting kan niet aangeleerd worden, toch? Want alles wat je ‘leert’ is kennis/geheugen, en kennis/geheugen is mind, en een verlichte mind bestaat niet, heb ik me laten vertellen door mensen die zich verlicht wanen.
Er is niet mis met mentale zelfbevrediging, maar als je dat mooier maakt dan wat het is, dan eindigt het zogenaamde pad in zelfbedrog, of in eindeloze reflecties op de leer die je dan de wereld in slingert onder het mom van ‘verlichte kennis delen’. Ook niets mis mee, zo blijft onder meer deze website lekker gevuld, maar een boeddhist is geen boeddha en hoe langer je boeddhist blijft, hoe kleiner de kans dat je een boeddha wordt, en was dat niet de insteek?