• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Hoe bewust is mijn ethisch handelen?

Hoe bewust is mijn ethisch handelen?

28 maart 2024 door Ksaf Vandeputte

In deze tijden van ‘You can make it’, van ‘alles is perceptie’ en van ‘alternatieve waarheden’ is ethiek een bijzonder broos goed. Boeddha beschouwde goed en kwaad niet als gegeven. Er is geen kwaad of geen zonde, er zijn geen vaste gedragsregels of wetten. Er is enkel onwetend en onaangepast gedrag. Onze negatieve daden zijn het gevolg van een negatieve geestestoestand. Als we anderen doen lijden, is dat het gevolg van het feit dat we zelf lijden. We zijn ongelukkig en vinden -vaak onbewust- dat anderen dat dan ook maar moeten zijn.

Boeddha definieerde de drie vormen van lijden als drie obstakels voor geluk. Hebzucht, afkeer en onwetendheid noemde hij bovendien ook ‘vergif voor zowel het verstand als het lichaam.’ Die drie obstakels vormen een ketting en versterken mekaar. Ze vormen ons zelf als een constructie, een illusie, een verhaal dat we voortdurend onszelf en anderen voorhouden. Aan ons verhaal meten we anderen en de wereld af. We grijpen naar wie of wat ons geluk lijkt te vergroten. Wie of wat ons geluk in de weg lijkt te staan stoten we af. We zijn onwetend, we misleiden onszelf vaak over wat echt en ingebeeld is, en we misleiden onszelf vaak over wie ons geluk al dan niet in de weg staat. Soms lijkt het alsof we eigenlijk nog steeds proberen om anderen en de wereld in ons verhaal te betrekken als kleuters met een voortdurende nood aan bevestiging.

In feite hangt ons ethisch handelen af van hoe innerlijk vrij we zijn. Hoe meer we in de ban zijn van onwetendheid, hebzucht of afkeer, hoe minder innerlijke vrijheid wij hebben. Innerlijke vrijheid is een constructieve geestestoestand. Tegenover grijpen plaatsen we dan tevredenheid met wat we hebben en geven aan anderen. Tegenover afstoten plaatsen we geduld met wat we ondervinden en liefdevolle vriendelijkheid voor anderen. Tegenover onwetendheid stellen we streven naar helderheid, inzicht in onze motieven en de bereidheid om vaste opvattingen los te laten.

Negatief denken en handelen stapelen zichzelf op. Want we zijn niet enkel destructief naar anderen, we schaden ook onszelf. Boeddha zei: ‘Boosheid beschadigt onszelf en anderen. Liefhebbende aandacht bevoordeelt onszelf en anderen.’ Daarom is de boeddhistische ethiek gebaseerd op ons individuele voornemen. Het gaat er niet zozeer om wat we doen, maar om hoe bewust we zijn van de drijvende krachten achter onze daden.

Vijf geloften volstaan

Om als boeddhist gewijd te worden, volstaat het om aan een monnik vijf geloften af te leggen. Niemand zal controleren of je je braaf aan de geloften houdt. Deze ethische levensregels zijn dan ook een eigen initiatief, geen aanzet van buitenaf. De formulering begint daarom met: ‘Ik neem op mij de trainingsregels te volgen om te vermijden dat ik levende wezens dood, ik vermijd te nemen wat mij niet gegeven is, ik vermijd liegen, seksueel wangedrag en gebruik geen bedwelmende middelen.’

Ik vind het een mooie omschrijving: ‘ik neem op mij de trainingsregels te volgen om te vermijden dat…’ We zijn er vaak niet zeker van of onze instelling wel ethisch verantwoord is. Dat blijkt dikwijls pas achteraf, en het blijft proberen om het waar te maken. De drie obstakels, grijpen, afstoten en onwetendheid zitten diep in onze geest geworteld. Om ze te counteren is enkel een lange, volgehouden training realistisch.

Boeddha noemde ‘drie hogere trainingen’: zelfdiscipline, meditatieve kracht of ‘innerlijke zuiverheid’, en wijsheid of ‘hoger bewustzijn’. Deze drie worden soms vergeleken met het bouwen van een huis. Zelfdiscipline is de fundamenten leggen. Meditatieve kracht is de muren oprichten. En wijsheid tenslotte is het dak op de muren leggen. Wijsheid is het uiteindelijk doel van de training, want wijsheid geeft innerlijke vrijheid en stabiel geluk. Maar zonder zelfdiscipline en mentale gerichtheid is er geen wijsheid. Het dak van een huis heeft fundamenten en muren nodig als steun.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Ksaf Tags: ethiek, lijden

Lees ook:

  1. De kaars en de vlam
  2. Guy – Anicca
  3. Sociale aspecten van het vroege boeddhisme – deel 2
  4. Nathan – Het leven is pijnlijk, nou en?

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Ksaf Vandeputte

De Vlaming Ksaf Vandeputte (1952) werkt als maatschappelijk werker en psychotherapeut. Hij is zeer geïnspireerd door het boeddhisme, meditatie en psychotherapie vormen volgens hem twee polen van eenzelfde gebied. Hij is lid van twee sangha’s in Vlaanderen en gewijd door Dharmavidya (David Brazier), maar even goed geïnspireerd door Thich Nhat Hanh en Ton Lathouwers. www.meditatief.be 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • 5 juni 2025
    Introductieworkshop ‘Leven vanuit Vrijheid’
  • 6 juni 2025
    Yoga en meditation
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • B’eter – lente-frisse witte-bonensalade
    • PAN-NL – Meeste aardbeien, kropsla en druiven bevatten PFAS
    • Hoe noem je iemand die de lege leer uitlegt?
    • Het jaar 2025 – dag 150 – voedseldropping
    • ‘Hulpplan’ VS en Israël: meer concentratiekamp dan hulpverlening

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.