Ik ben geen deskundige op het gebied van de Lotus-Soetra, maar dat hoeft toch ook niet? De soetra brengt mij op allerlei gedachten en die wil ik met lezers van het BD delen. We naderen het einde van de soetra, maar zijn nog niet aan het einde. Deze keer:
Barmhartigheid
Wat hebben Kanzeon, Quanyin, Chenrézik en nog een hele reeks andere namen zoals Quan Thế Âm, Preah Mae Kun Si Im, Natha Deviyo, Kab Yeeb en Seto Machindranath met elkaar te maken? Wel… het zijn allemaal namen voor een en dezelfde figuur, namelijk de bodhisattva van barmhartigheid, ook bekend als Avalokiteshvara, belichaamd in de Dalai Lama. Het vijfentwintigste hoofdstuk van de Lotus-soetra is volledig aan hem gewijd, of aan haar, daar wil ik van af zijn. In het ene land is het namelijk een man, in het andere een vrouw, al dan niet goddelijk. Hem of haar… het maakt voor mij eigenlijk niets uit. De bodhisattva van barmhartigheid vind ik ook terug in Moeder Maria. Vergelijk deze teksten maar eens:
- Gij die de weeklanken van de wereld aanhoort, die zuiver zijt en heilig, bij ons is geen twijfel, bij U zijn wij veilig! Bij U willen wij zijn (…) en uw barmhartige ogen zien neer op al wat leeft … (Lotus soetra)
- Wees gegroet, o Koninginne, moeder van barmhartigheid, ons leven, onze vreugde, onze hoop… sla op ons uw barmhartige ogen … (Salve Regina)
Het draait om barmhartigheid, om liefdevolle aandacht voor al wat leeft in dit dal van tranen. Over de hele wereld, in alle culturen, door alle tijden, smeken de mensenkinderen niet om bommen en granaten, maar om barmhartigheid. Wees ons genadig.
Maar wat is dat eigenlijk, barmhartigheid? Het is nauw verbonden met rechtvaardigheid en naastenliefde. Het heeft in ieder geval weinig van doen met ‘ ikke meer dan jij’ maar evenmin met een medelijdend ‘gossie, wat ben jij zielig’. Je kunt barmhartigheid ook niet uitbesteden of voorbehouden aan iemand anders, zelfs al heet die ander Kanzeon, Chenrezig of Moeder Maria. Deze figuren, mannelijk of vrouwelijk, bodhisattva, godin of ‘moeder Gods’…. Hij of zij is een voorbeeld voor ons, niets meer en niets minder. Zijn / haar hele existentie vindt rechtvaardiging in de oproep tot navolgen. Wanneer je dus denkt dat je jouw nood bij hem of haar kunt neerleggen zonder zelf iets te doen, dan heb je er niks van begrepen. Je komt geen stap dichter bij wat dan ook, laat staan bij het realiseren van jouw wezenlijke natuur, boeddhaschap.
O, het is verleidelijk om naar ‘boven’ te roepen, te bidden of te zingen… alsjeblieft, heb genade met mij, sla uw arm om mij heen, help mij, want ik ben (vul maar in wat je bent: gekwetst, verdrietig, verloren, gekweld, alles kwijtgeraakt, …. Keuze genoeg) en ik heb grote behoefte aan (vul maar weer in: troost, begrip, liefde, geld, erkenning enz. ). Zo werkt het niet. Alles wat jij nodig hebt, is wat jij anderen kunt geven. Troost anderen. Toon begrip voor anderen (na uiteraard eerst je best te hebben gedaan hen ook echt te begrijpen door naar ze te luisteren). Schenk anderen jouw liefde, zonder terughoudendheid en zonder voorwaarden. Geef zelf geld. Erken de ander in zijn mens-zijn. Simpel toch? En je zult ervaren dat Kanzeon, Chenrezig of Moeder Maria of hoe de beste man/vrouw ook moge heten, je zal helpen. Dat durf ik te beloven.
Je toevlucht nemen tot de bodhisattva van het mededogen (of Moeder Maria aanroepen) houdt in dat je belooft je uiterste best te gaan doen om zelf mededogend en barmhartig te zijn. Het houdt niet in dat je je als een angstig aapje aan hem of haar vastklampt. En ook niet dat je als een klein katje passief wacht tot hij of zij jou bij je nekvel pakt om je naar een veilig plekje te brengen. Verre van dat. Doe het zelf! Durf sterk te zijn en breng anderen in veiligheid, verwarm anderen met oprechte liefde, wees er gewoon voor ze.
Je hoeft maar naar het nieuws van de afgelopen tijd te kijken: Congo, Jemen, Oekraïne, Gaza, en alle andere godverlaten oorden hebben allemaal barmhartigheid nodig. Maar je hoeft daar niet eens naartoe. Welnee. Iedere stad, ieder dorp, iedere buurt heeft eigen noden en behoeften. Je kunt overal een van de duizend armen van Quanyin zijn. In jouw eigen straat, jouw eigen rijtje huizen, jouw eigen woning! Dat is wat de Lotus soetra jou (en mij) leert.
Succes ermee. Sterkte.
(wordt vervolgd)
