• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Zeshin – Meditatie en gelukshormonen

Zeshin – Meditatie en gelukshormonen

24 juli 2023 door Zeshin van der Plas

Het is wetenschappelijk bewezen dat bèta endorfine een stof is die ons een geluksgevoel geeft.

De stof kan op verschillende manieren opgewekt worden, onder anderen door meditatie, maar ook door een gezellig avondje of seks. Betekent dat ons geluk iets wetenschappelijks is? Komt er binnenkort een bèta endorfinepil op de markt?

Ik heb altijd beweerd dat het verschijnsel bèta endorfine een prettige bijkomstigheid van meditatie is, en een valkuil. Geluk is niet eeuwigdurend, zo als duisternis de voorwaarde voor licht is, zo is ongeluk de voorwaarde voor geluk. Eeuwig geluk nastreven is een waanidee, tenminste als je geluk ziet als afwezigheid van ongeluk. Als je gelukkig met je ongeluk bent…Nee, het gaat om iets anders, tevredenheid komt dichter bij wat ik bedoel; het gaat om ontwaken. Iedereen kent wel iemand die met de volgende uitspraak aan kwam zetten:  ‘Een boeddhabeeld mag je niet zelf kopen, dat moet je cadeau krijgen’. En als je dan vraagt: ‘waarom?’ is het antwoord: ‘Anders brengt hij geen geluk’.

Boeddha draait zich om in zijn graf. Boeddha, die het leed in deze wereld bloot legde, zijn vier edele waarheden, hebben niets met deze vorm van geluk te maken. De vier edele waarheden leiden naar inzicht, ontwaken en uiteindelijk nirwana. Het heeft niets te maken met het gelukzalige gevoel die bèta endorfine veroorzaakt. Een doos chocola leeg eten is minder schadelijk dan bèta endorfine. Bèta endorfine is net zo’n ine als heroïne, cocaïne, amfetamine, enz. De valkuil waar ik het over heb is het najagen van dit geluksgevoel. Meditatie behoort gericht te zijn op het doorgronden van wat je geest je voorspiegelt. Niet: spiegeltje spiegeltje aan de wand, wie is het gelukkigste van het land? Maar: in een lege spiegel kijken. Daar is moed voor nodig. Jezelf loslaten in plaats van op zoek naar jezelf te gaan. Loslaten betekent geen houvast meer hebben.

In de tijd dat ik intensief met verslaafden omging was er een meisje van een jaar of negentien die verslaafd was en het volgende gedicht maakte:

‘Geen gevoel, dat is ook een gevoel.
Het gevoel van geen gevoel’.

En ze ondertekende met: ‘Painful Love’

Dit gedichtje gaat tot op het bot.
Maar het gaat niet tot op het merg

Het is een vingerwijzing die tot op het bot gaat, maar een kreet van machteloosheid die gaat je door merg en been. En…de wetenschap zal vast wel een tabel hebben om kreten van machteloosheid in te delen in categorieën.

Op internet vond ik wat de wetenschap er van vindt.

fMRI scans en meditatie

Tegenwoordig is de wetenschap zover dat ze de mediterende geest daadwerkelijk aan het werk kan zien. Met behulp van fMRI scans kan worden gekeken wat er in de hersenen gebeurt als iemand mediteert. Uit onderzoek is gebleken dat meditatie zorgt voor een bepaalde chemische reactie in de hersenen. (Bron Meditatietimer.nl).

Boeddhisten

Al sinds duizenden jaren zijn boeddhisten er van overtuigd dat gewoon simpel zitten, de adem volgen en de gedachten laten passeren voordelige effecten heeft op de geestelijke gemoedstoestand.
Ook in de westerse wereld ervaren steeds meer mensen dat meditatie gevoelens en gedachten positief beïnvloedt. Hoe valt dit te verklaren? De wetenschap is op dit moment nog niet zo ver dat ze de werking van hersenen op dezelfde manier kan analyseren als de rest van het lichaam. Maar ze is wel hard op weg.

Verandering hersenen door meditatie

De afgelopen jaren zijn er verschillende onderzoeken op dit gebied geweest. Ook al laten op een aantal specifieke gebieden de onderzoekers nog verschillende resultaten zien, over een ding zijn de wetenschappers het inmiddels eens. Tijdens het mediteren gebeurt er iets in de hersenen.

Gelukshormonen en grijze massa

Mediteren beïnvloedt het sterkst de gedeeltes van de hersenen die geassocieerd worden met geluk en positieve gevoelens. Het gaat hier met name om de hippocampus en de prefrontale cortex. Onderzoekers hebben bewezen dat mensen die mediteren significant meer grijze massa (neuronen) in deze gebieden hebben. Dit kan verklaren waarom mediterende mensen emotioneel stabieler zijn en makkelijker beslissingen kunnen nemen.

De wetenschap probeert alles te vangen in formules om het te kunnen herhalen en dat noemt ze dan: Het bewijs. Zelfs dat alles aan verandering onderhevig is stoppen ze in een formule.

Succes in illusie, zo zou je de wetenschap, wetenschappelijk kunnen noemen.

Geef mij Hans van Dam  in het BD maar,  zijn ongrijpbare vrijheid van het ‘niet weten’ stijgt boven vastleggen uit.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Geluk, Gezondheid, Zeshin van der Plas Tags: ‘Painful Love’, bèta endorfine, geen houvast, geest voorspiegelen, geluk, Hans van Dam, loslaten, mediterende geest, moed, valkuil

Lees ook:

  1. De Lena
  2. Mildheid en meedogenloosheid
  3. Paul Boersma – Meditatie en pijn
  4. Geen dood, geen vrees (66) – Het gaat hard

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Siebe zegt

    25 juli 2023 om 10:42

    “Meditatie behoort gericht te zijn op het doorgronden van wat je geest je voorspiegelt” (Zeshin)

    Voor mijn gevoel is dit wel vergelijkbaar met een ijsberg. Wat de geest ons voorspiegelt, is als het topje van die ijsberg. Het is wat boven de kengrens uitstijgt. Boven het water. Het is wat je dus direct kunt kennen of ervaren of gewaarworden. Dat is maar een klein aspect. Alles wat er onder de oppervlakte zit, beneden de kengrens, is veel uitgebreider, en vormt ook meer de basis van je bestaan, lijkt me. Je ware zelf zit, als het ware, meer in wat juist niet direct kenbaar is maar waar je wel gevoel voor kunt hebben.

    Maar er gebeurt iets geks, want terwijl ‘de geest’ je direct kenbare zaken voorspiegelt, verlies je het besef dat het allemaal elk moment wordt voorgespiegeld. Lijkt onze situatie zo niet op een figuur die wordt geprojecteerd op een filmscherm, en terwijl dat elk moment plaatsvindt, zichzelf gaat beleven als een zelfstandig bestaande entiteit en als een vrij persoon? Maar dat kan toch nooit en zal toch nooit zo zijn ook? Hoe kan die figuur ooit vrij zijn en worden?

    Terwijl het denk ik eigenlijk reëler is, waarachtiger om het zo te zien dat het leven ons eigenlijk bezit, krijgen wij het idee het leven te bezitten. Eigenlijk, lijkt me, wordt ons bestaan, ons leven, meer bepaald door alles wat we juist niet direct kennen en ervaren.
    Niet direct kenbare en ervaarbare processen, het deel van de ijsberg onder water, leven ons, als het ware. Alleen al het feit dat die ons elke dag weer doen wekken.

    Meditatie geeft gevoel hiervoor. Voor dat er iets diepers gaande is en dat het bewuste leven eigenlijk maar iets marginaals is hoewel het toch heel fel is en alle aandacht opeist. Meditatie geeft een soort gevoel dat je eigenlijk wordt geleefd. Niks ontstaat vanuit leegte. Leegte is enkel de kengrens van bewustzijn, volgens mij. Niet de waarheid of je ware zelf, volgens mij. Voorbij leegte, voorbij de kengrens, daar is iets gaande.

    Ik vind het ergens troostrijk, fijn, en het geeft me een soort vrede dat het leven mij leeft.

    • Piet Nusteleijn zegt

      25 juli 2023 om 14:47

      Siebe, je zegt:”meditatie geeft een soort gevoel…..”
      Vervolgens geef je een soort beschrijving van dat gevoel.
      Die beschrijving bedenk je, let wel!
      Voor hetzelfde geld bedenk je: “meditatie geeft een soort gevoel en als ik het probeer te beschrijven,
      begrijp ik dat hetgeen ik daarover ga zeggen iets is, wat ik me inmiddels aangeleerd heb.”
      Dat is dat implantaat van “Hein”, dat construct.
      Je=Bewustzijn leeft en manifesteert zich in Zelfbewustzijn. Alles bijelkaar genomen, op een hoop geveegd: leven. “That’s life”.
      Daarmee is het klaar en duidelijk. Leven ís vrij…
      Leven bezit alles. Ja, zo kan je het zeggen. Het bezit jou en mij.

    • Johan zegt

      25 juli 2023 om 20:37

      Jee, is dat wat je geest je voorspiegelt? Nou dat is nog al wat!

  2. Siebe zegt

    25 juli 2023 om 23:03

    Piet, bedoel je dat jij niet bestaat als je bewusteloos bent? Is Piet dan weg, opgelost? Verdwenen?

    • Piet Nusteleijn zegt

      26 juli 2023 om 11:56

      Mijn zelfbewustzijn, mijn Piet bewustzijn, is bij bewusteloosheid wég.

      Voor de bewusteloosheid was het er nog.
      Ik als Piet (zelfbewustzijn) kom “weer bij kennis” en zeg dan zelf tegen mijn vrouw, die ongerust op haar knieën voor mij zit, en weer blij is dat ik er ben, : “ik weet nog dat ik vertrok en nu ik er weer ben hoor ik van jou dat ik er een tijdje niet meer was en helemaal niet meer aanspreekbaar was, “.

      Siebe,, je vraagt: bestond ik tijdens mijn bewusteloosheid?
      Ja, dat moet wel, want ik kwam terug uit die bewusteloosheid.
      Volgens mij kan je dan zeggen: zelfbewustzijn lost op in….Bewustzijn.
      Wanneer Piet dood gaat zal dat ook zo gaan. Piet lost op in Bewustzijn.

Primaire Sidebar

Door:

Zeshin van der Plas

Zenleraar, oud-globetrotter, oprichter van Suiren-ji zencentrum. Schrijver van versjes, liefhebber van het leven. www.zencentrum.nl 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • 5 juni 2025
    Introductieworkshop ‘Leven vanuit Vrijheid’
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Hoe noem je iemand die de lege leer uitlegt?
    • Het jaar 2025 – dag 150 – voedseldropping
    • ‘Hulpplan’ VS en Israël: meer concentratiekamp dan hulpverlening
    • Ad van Dun – Zelfonderzoek – jezelf en de werkelijkheid steeds beter leren kennen
    • Extinction Rebellion trekt kort geding in: politie stopt met huisvisitaties

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.