Ik ben geen deskundige op het gebied van de Lotus-Soetra, maar dat hoeft toch ook niet? De soetra brengt mij op allerlei gedachten en die wil ik met lezers van het BD delen. Hoeveel afleveringen deze serie gaat tellen, is pas na de laatste aflevering bekend. Deze keer:
Het slotgebed
Boeddha’s (Shakyamuni’s) onderricht uit zijn eigen mond aanhoren is zo belangrijk én diep, dat zelfs hemelingen naar hem komen luisteren. Ze laten alles achter voor wat het is, en dalen af naar de aarde. Dat is één van de pijlers waarop de Lotus soetra rust. Wat betekent dat?
Volgens mij betekent dit precies hetzelfde als wat een stelletje vissers ruim tweeduizend jaar geleden deed toen ze een rabbi gingen volgen. Petrus en Andreas laten hun werk en visgerei voor wat het is en geven gehoor aan de roep van Jezus die zegt: ‘Volg Mij na, en Ik zal u vissers van mensen maken.’ (Matth. 4.19 en verder). Natuurlijk is er een enorm verschil tussen hemelingen en vissers, maar daar gaat het mijns inziens helemaal niet om. Hemelingen, vissers en lezers van het Boeddhistisch Dagblad zijn naar mijn (on)bescheiden mening één pot nat. Waar het op neerkomt is: kun je je iets waardevollers voorstellen dan het leren kennen van de WET, de onversneden enige eeuwige Waarheid? Kun je ooit iets waardevollers krijgen dan inzicht in hoe je je voor eens en altijd kunt bevrijden van de boeien van het lijden? Nou dan! Daarvoor laat je toch alles achter je, voor wat het is. Zonder aarzelen.
Petrus of Mahakasyapa, Andreas of Saripoetra … ik ken genoeg lieden die vinden dat deze mannen onvergelijkbaar zijn. Laat staan Boeddha en Jezus. Die twee zijn volgens diehards echt verschillend. Nou, voor mij niet. Beide heren onderrichten ons op tactisch aangepaste wijze in één en dezelfde WET. Er is maar één WET. Er bestaan géén boeddhistische wet én een christelijke wet. Dat zou één wet teveel zijn. En met één wet teveel begint het gelazer. Er bestaan wel twee, nee drie, nee honderden manieren om die ene WET te onderrichten. En als je de kans krijgt persoonlijk onderricht te krijgen in die WET … ga ervoor, zou ik zeggen en laat alles wat je om handen hebt – of in handen – voor wat het is. Daal af uit jou hemel en luister.
Jouw hemel. Wat is dat? Mensen hebben allerlei soorten hemels en hemelse werken, of hellen en helse werken. Of gewoon aardes en aardse werken, dat kan natuurlijk ook. Ik noem: de vertrouwde woonomgeving, de dagelijkse werkplek, het eigen beroep, de geliefde hobby … aards, hemels en hels. Kan allemaal. Maar wat het ook is, wanneer je de kans krijgt om de WET te leren kennen en te begrijpen, laat dan alles inderdaad maar voor wat het is, en ga ervoor. Het is nu of nooit!. Een bekende raad in het zenboeddhisme luidt: Verspil je tijd niet. Volgens de Lotus soetra moet je vooral je tijd op aarde niet verspillen, want de inspanningen die je op één dag op aarde levert is evenveel waard als honderd jaar in hemelse sferen. En aan het eind van zo’n aardse dag zou je ter afsluiting kunnen zeggen: “Mogen de verdiensten van deze dag alle levende wezens ten goede komen opdat wij gezamenlijk het boeddhaschap bereiken.” Dit heet het slotgebed.
Begrijp je het? Alles laten voor wat het is om Boeddha’s onderricht te kunnen volgen, is het begin, maar daar blijft het natuurlijk niet bij. Na het onderricht te hebben ontvangen moet je er mee aan de slag, anders is het onderricht te vergelijken met zaad dat op onvruchtbare grond valt. Met wat je weet kun je jouw doen en laten richten op het mogelijk maken dat alle levende wezens samen met jou het boeddhaschap bereiken. Het gaat om al jouw doen en laten, ongeacht wie of waar je bent, en ongeacht of het door anderen op waarde geschat wordt of niet. Misschien krijg je er geen cent voor, of zelfs een boete voor. Het gaat erom dat wat je doet of laat gericht is op het bereiken van dat boeddhaschap voor alle levende wezens. Dat is nogal wat. Dat is wat bodhisattva zijn inhoudt.
Terug naar de Lotus-soetra. Boeddha legt alles geduldig en uitvoerig en zo vaak als nodig uit. En omdat hij als geen ander weet dat mensen iets wat in wezen simpel is alleen willen aannemen wanneer het als zeer ingewikkeld gepresenteerd wordt (mijn interpretatie, ik zeg het er maar bij om misverstanden te voorkomen), komt hij met ‘de leer van de keten van twaalf schakels van onderlinge afhankelijkheid’. Dit zijn die twaalf schakels:
- onwetendheid;
- daad;
- leven;
- naam en vorm;
- de vijf / zes zintuigen (gevoel is er ook een)
- contact;
- gevoel;
- liefde;
- begeerte;
- bezit;
- baren;
- ouderdom en dood.
Lees het eens zo:(1) voor je wordt geboren weet je nog helemaal niks, zelfs niet dat je zou kunnen bestaan. Dit is onwetendheid ten top. (2) Maar nadat je vader en moeder HET met elkaar hebben gedaan ontstaat er (3) leven dat (4) een naam en een vorm krijgt, bijvoorbeeld Andreas of Saripoetra, in de vorm van een mens. Deze mens gaat (5) zijn zintuigen ontwikkelen en komt daarmee in (6) contact met de wereld en alles wat zich daarin voordoet. (7) Er ontstaan allerlei prettige en onprettige gevoelens en emoties en het kan zelfs uitlopen op (8) liefde voor het andere geslacht (9) met de wens tot paren (10) tot het ook daadwerkelijk tot een ‘elkaar bezitten’ komt (11) waardoor er een kindje wordt geboren waarna (12) je zelf oud wordt en uiteindelijk sterft.
Deze cyclus kan zich eindeloos herhalen, tot ze doorbroken wordt. Hoe? Wanneer? Als je de kans krijgt daar persoonlijk onderricht in te krijgen, ga er dan voor en laat alles wat je om handen hebt – of in handen – voor wat het is.
“Mogen de verdiensten van het schrijven van deze bijdrage alle levende wezens ten goede komen opdat wij gezamenlijk het boeddhaschap bereiken.”
(wordt vervolgd)
