Geïnspireerd door een stilteretraite vorige week in een katholiek klooster bedacht ik hoe mooi het zou kunnen zijn om nog een lezing of een retraite te kunnen geven waarin duidelijk de overeenkomsten tussen het christelijk geloof, de islam, het jodendom of welke andere religie en het boeddhisme aan de orde kunnen komen.
Ik realiseerde me meteen dat Thich Nhat Hanh (Thay) daar twee boeken over geschreven heeft, Bij thuiskomst ben ik me er meteen weer in gaan verdiepen en ik kwam er weer wonderschone teksten in tegen.
Uit het boek ‘Boeddha leeft, Christus leeft’ heb ik twee stukjes overgeschreven die ik in het kader van deze columns over ‘Geen dood, geen vrees’, interessant vind.
Thay:
“De grootst mogelijke bevrijding beleven we als we in contact komen met het uiteindelijke, het ultieme, of, in de woorden van Tillich*, met ‘de grond van het bestaan’. Dan stellen we onze levensduur niet langer gelijk aan het bestaan van ons lichaam. We denken niet meer dat het leven bij onze geboorte begint of bij onze dood ophoudt, omdat we de begrippen geboorte en dood hebben overstegen. Het leven is niet langer aan tijd en plaats gebonden. Zo leren we het begrip levensduur loslaten.”
En over ‘Zelf en niet-zelf’ schrijft hij in hetzelfde boek:
“Zij begrijpen niet dat er helemaal geen zelf is dat kan verdwijnen.
We dienen alleen een opvatting omtrent het zelf te ontstijgen.”
Onze levensduur niet langer gelijk stellen aan het bestaan van ons lichaam en geen zelf dat kan verdwijnen zijn steeds weer zulke bevrijdende gedachten! Als we dit kunnen bevatten, ernaar kunnen leven, dan wordt het leven juist in de fase waarin het einde van de manifestatie steeds dichterbij lijkt te komen steeds makkelijker, steeds meer ontspannen. Momenteel lijkt het steeds makkelijker te worden in contact te komen met dat ultieme. Er is een soort speelsheid over me gekomen. Wie danst er nog meer op muziek van Einaudi op een begraafplaats? Het ultieme is voor mij spelen geworden. En ja, zo voelt het nu. Hoe is het als er wel veel meer pijn is, hoe is het over een paar dagen, weken, maanden?
In de Plum Village traditie hebben we dit mooie liedje om in het hier en nu te zijn, ik zing het regelmatig:
I have arrived, I am home
In the here, in the now
I am solid, I am free
In the ultimate, I dwell
* Paul Johannes Tillich was een Duits-Amerikaans luthers predikant en hoogleraar theologie en filosofie. Tillich behoorde tot de beweging van religieus socialisten en verliet in 1933 Duitsland nadat hij als eerste niet-Joodse wetenschapper een beroepsverbod kreeg van de nazi’s.
