• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Over Theologie 26 – Fundamentele Theologie

Over Theologie 26 – Fundamentele Theologie

18 juli 2022 door Dharmapelgrim

We zijn over de helft van de serie die ik naar aanleiding van een cursus Theologie schrijf. De inhoud van iedere les brengt mij op gedachten die ik wel wil delen. Vandaag:

Fundamentele Theologie

De les naar aanleiding waarvan ik de nu volgende beschouwing schrijf, heeft eigenlijk als titel: “Geloof en wetenschap (fundamentele theologie)”.

Omdat ik in de hele les weinig over wetenschap heb gelezen, houd ik het maar gewoon op “fundamentele theologie”. Daarbij draait het slechts om één ding: verantwoording! Waarom of waartoe gelooft een christen eigenlijk wat ie gelooft?

Die vraag is natuurlijk niet nieuw. De vraag naar het waarom en waartoe iemand gelooft wat ie gelooft, is zo oud als het christendom zelf. De hele fundamentele theologie rust zo’n beetje op de schouders van Paulus, die in een van zijn brieven (1 Pet 3.15) schreef: “Vraagt iemand u waarop de hoop die in u leeft gebaseerd is, wees dan steeds bereid u te verantwoorden.” (of in de oude Statenvertaling: “Maar heiligt God, den Heere, in uw harten; en zijt altijd bereid tot verantwoording aan een iegelijk, die u rekenschap afeischt van de hoop, die in u is, met zachtmoedigheid en vreeze.”).

Goed dan: leg maar uit, of beter nog, verantwoord je maar. Waarop is jouw hoop gebaseerd? Waarom geloof je eigenlijk? Wat heb je er aan? Enzovoorts. Waarom vind je jezelf christen? Die vraag kun je natuurlijk ook aan joden, hindoes, boeddhisten, islamieten, sikhs, en aanhangers van het spaghettimonster vragen. Eigenlijk aan iedereen. Waarom geloof jij wat je gelooft? Wat heb je er aan? Wat doe je ermee? Wat levert het je op? Wat kost het je? Wie, wat, waarom, waartoe, wanneer, welke en hoe?

Fundamentele vragen

Het gaat niet om verdediging van welk geloof ook, maar om verantwoording. Verantwoording afleggen betekent: antwoord geven op uiterst persoonlijk vragen. Verantwoording afleggen gaat altijd over jezelf, nooit over iets waar jij helemaal buiten staat. Fundamentele theologie behoort daarom ook over jezelf te gaan. Het is onmogelijk om op afstandelijke, klinische, onpersoonlijke manier met fundamentele theologie bezig te zijn. Denk ik. Vind ik. Gaat het bij apologeten nog om het verdedigen van het geloof, bij fundamentele theologie gaat het om het hart. Daar kun je met je verstand niet bij! Toch hebben velen precies dat de afgelopen eeuwen geprobeerd: met hun verstand te beredeneren of tenminste uit te leggen waarom zij met heel hun hart, heel hun ziel en heel hun zaligheid geloofden wat zij geloofden. Anselm van Canterbury en Thomas van Aquino kwamen met kosmologische, ontologische en transcendentaal-logische argumenten. Emmanuel Kant kwam nadien nog met morele argumenten.

Hoe ook, als je vraagt naar het wie, wat, waarom, waartoe, wanneer, welke en hoe van persoonlijk christelijk geloof, kom je onherroepelijk ook bij het wie, wat, waarom, waartoe, wanneer, welke en hoe van de kerk. Er bestaat geen oprichtingsoorkonde van de kerk – of zoiets – met daaronder de handtekening van ene Jesjoea ben Jozef! Volgens A. Loisy (1857 – 1940; Franse theoloog, hoogleraar en RK priester) heeft Jezus nooit de intentie gehad om een kerk op te richten en hij heeft zeer zeker geen handvest van kerkelijke wetten nagelaten. Hans Küng (1928 – 2021; Zwitsers theoloog,hoogleraar en RK priester; ) kwam uiteindelijk tot de volgende ontnuchterende conclusie: de kerk is niet door Jezus opgericht, maar is na zijn dood ontstaan (en blijven bestaan) door mensen die een beroep deden (en nog doen) op zijn kruisiging en opstanding als hoop voor alle mensen’.

Dit gezegd hebbende, blijven de meeste fundamentele vragen onbeantwoord. Waarom geloof jij wat je gelooft? Wat heb je er aan? Wat doe je ermee? Wat levert het je op? Wat kost het je? Wie, wat, waarom, waartoe, wanneer, welke en hoe?

Ik vrees dat de meeste mensen op de eerste vraag niet veel verder komen dan: “ik geloof wat ik geloof omdat mijn ouders en hun ouders mij hebben opgevoed in dit geloof … enne  … eh …”

De volgende vraag dan: “Wat ik er aan heb? Tja, ik put er soms troost uit en het geeft richting aan mijn leven … enne … eh … “

“Wat ik ermee doe? Ik begrijp je vraag niet goed…”

“Wat het me oplevert? … Eh … “

“Wat het me kost? Ongeveer 10 procent van mijn inkomen … o, dat bedoel je niet… dan eh … “

Enzovoorts.

Er is niks mis met fundamentele vragen. Fundamentele theologie stelt zelfs uiterst nuttige vragen. Ze zijn bovendien simpel over te zetten van een christelijke setting naar een boeddhistische, om maar wat te noemen. Waarom ben je eigenlijk zo gecharmeerd van het boeddhisme? Wat spreekt jou aan in de woorden van de Boeddha – die overigens zijn opgetekend ná zijn dood? Waar hoop jij op als ‘boeddhist’, en als je jezelf geen boeddhist wilt noemen: wat hoop je te bereiken met jouw oefening en praktijk van bijvoorbeeld mediteren en aandachtsvol leven? Vragen genoeg. Zeer fundamenteel.

Fundamentele vragen dwingen je om verder te kijken, dieper te voelen, met meer inzet te zoeken naar antwoorden. Wat je ervoor terugkrijgt zijn dan méér vragen, vrees ik. Nee, dat hoop ik! Antwoorden slaan – denk ik – dood, vragen houden je in leven, wellicht zelfs voorbij het uittreden uit het stoffelijk lichaam. Dat lijkt mij vrij fundamenteel. Blijf vragen… wie, wat, waar, wanneer, waarom, waartoe, … enzovoorts. Je hebt niets aan de antwoorden die anderen hebben gegeven, want al hun antwoorden zeggen niets over jouw wie, wat, waar, wanneer, waarom, waartoe, … enzovoorts.

Toch nog even een woordje over wetenschap. Wetenschap stelt ook vragen. En voor elk antwoord komen er twee of meer vragen terug. Bovendien zijn antwoorden beperkt geldig. Bijvoorbeeld: het antwoord dat alle zwanen wit zijn, wordt onmiddellijk ongeldig wanneer er één zwarte of anders gekleurde zwaan wordt ontdekt. Anders gezegd: alles wat de wetenschap vandaag de dag als antwoorden op wetenschappelijke vragen heeft gevonden en hanteert, blijft geldig tot het moment dat er één uitzondering blijkt te bestaan. Ja, water stroomt altijd van hoog naar laag… tot ergens in het universum blijkt dat het ook ‘die ene keer’ omhoog stroomt. Dan zijn er vanaf die ontdekking weer allerlei vragen: waar, wanneer, onder welke omstandigheden en ga zo maar door. Het woordje ‘altijd’ is beperkt houdbaar! Zeker in de wetenschap, en evenzo in fundamentele theologie.

 

Delen is rijkdom:

  • Twitter
  • LinkedIn
  • E-mail

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dharmapelgrim, Geluk Tags: geloof en wetenschap, hoop, serie

Lees ook:

  1. Over Theologie deel 2 – Religie en godsdienst 
  2. Over Theologie deel 8 – Sacramenten
  3. Over Theologie deel 11 – Geloof en ratio
  4. Over Theologie deel 14 – Het begin van de kerk

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dharmapelgrim

Probeert sinds zijn 16de jaar het Edele Achtvoudige pad te volgen. Dat lukt hem met vallen en opstaan, waarbij hij zichzelf voorhoudt dat hij dat pad tot het einde zal gaan, zolang hij maar één keer vaker opstaat dan valt. Iedereen die de dharma beoefent is een pelgrim op zijn eigen weg. 
Alle artikelen »

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

23 mrt
Zen Meditatie Introductie
23 mrt 23
28 mrt
Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
28 mrt 23
28 mrt
Vipassana meditatie Rotterdam
28 mrt 23
Rotterdam
29 mrt
Ontspanningsmeditatie Rotterdam (vipassana)
29 mrt 23
30 mrt
ONLINE - Meditatiecursus in de Dhammakaya traditie
30 mrt 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Wanneer iedereen liegt, weet niemand nog wie er liegt

    Kees Moerbeek - 19 maart 2023

    Een staatsgreep, of het manipuleren van het politieke systeem zijn voorbeelden van andere manieren om aan de macht te grijpen dan verkiezingen. Onverbloemde macht is echter beperkt houdbaar en macht verkregen met geweld vraagt meer geweld om het in stand te houden.

    Geschiedkundige Romila Thapar – de stem van afwijkende meningen

    Kees Moerbeek - 12 maart 2023

    Romila Thapar is een van India’s meest vooraanstaande geschiedkundigen. In haar boek Voices of Dissent (2020) beschrijft ze de rol van het ‘meningsverschil’ in de verschillende periodes van de Indiase geschiedenis. De Boeddha was een van degenen die vraagtekens zette en met een alternatief kwam. Dit artikel gaat met grote stappen door haar boek.

    Het jaar 2023 – dag 66 – vlokjesneeuw

    Joop Ha Hoek - 7 maart 2023

    KNMI regen en natte sneeuw. Somewhere over the rainbow, skies are blue. Take care out-there.

    Spelen met oneindigheid, verrassende figuren en patronen

    Erik Hoogcarspel - 6 maart 2023

    Hoe zit het nu met het oneindige? Om te beginnen merkt Zantema op dat er verschillende soorten oneindigheid bestaan. Als voorbeeld noemt hij het zogenaamde Hilbert-hotel, vernoemd naar de wiskundige David Hilbert. Dit is een denkbeeldig hotel met oneindig veel kamers. Als deze allemaal bezet zijn en er meldt zich een nieuwe gast, dan zou hij of zij op het eerste gezicht geen kamer kunnen krijgen. Dit lukt echter wel met een bepaald trucje: laat iedere gast verhuizen naar de kamer ernaast. Deze is er altijd, anders zouden er niet oneindig veel kamers zijn. De eerste kamer komt dan vrij.

    Hoe zen is Zuid? De weg van de vier geloften met een bus vol ikken.

    Erik Hoogcarspel - 2 maart 2023

    De schrijfster, Hanneke Dijkman, is lerares zenmeditatie en woont in Rotterdam Zuid, in de wijk Vreewijk. Als Rotterdammer vraag je je dan af zen in Zuid ‘ken dit wel?’ Zuid is namelijk het jongste en armste deel van de stad, de plaats waar in het begin van de vorige eeuw arme landarbeiders uit Zeeland en Friesland kwamen wonen om in de haven te werken. De Rotterdammers aan de linker Maasoever hadden het toen over de ‘boeren’, die een geit op zolder hadden en in klederdracht liepen. Dit is natuurlijk nogal overdreven, maar Zuid heeft de reputatie van een verzameling probleemwijken nooit helemaal van zich af kunnen schudden.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • De waarinstinker, en hoe je een non-dualist de mond snoert
    • Het jaar 2023 – dag 86 – wimdebie
    • Hel en verdoemenis
    • Over de Lotus-soetra (14): Boeddha straft niet.
    • Taigu – Hoe menselijk is de bodhisattva?

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.

     

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken.  Via de instellingen kun je bepalen wat je wel of niet toestaat: bekijk je instellingen.

     

    Privacy en cookies

    Op deze website gebruiken we cookies voor het bijhouden van bezoekersstatistieken en als je reageert: je naam en mailadres.

    Zo houden we bij hoe de site gebruikt wordt en hoe vaak.

    Hier kun je instellen welke cookies je wel of niet toestaat.

    Noodzakelijke cookies

    Met deze cookies slaan we je voorkeuren in het gebruik van deze website op.

    If you disable this cookie, we will not be able to save your preferences. This means that every time you visit this website you will need to enable or disable cookies again.

    Privacy

    Bekijk wat we wel of niet doen met je gegevens