• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Boeddhisme » Dick – Tussenveld

Dick – Tussenveld

16 april 2022 door Dick Verstegen

Mediteren doen we ter bevrijding van alle levende wezens. Toch? Hoe dat zit? Geen idee, maar dit Mahayanabeginsel is ons met de boeddhistische paplepel ingegoten dus reciteren wij braaf Sho jo mu hen sei gan do of Hoe talloos de levende wezens ook zijn, ik beloof ze te bevrijden. Allemaal!

Al die levende wezens dus, want zij beschikken over boeddhanatuur. Samen met de stichters van de Soto-school, Tung-shan en Ts’ao-shan, houdt de onvergelijkelijke Dogen Zenji ons voor dat dit niet alleen geldt voor de levende wezens, maar voor al het bestaande. De hele werkelijkheid dus zoals zij is. En die werkelijkheid, al dat bestaande, heeft geen boeddhanatuur, maar ìs dat. Als het gaat om bevrijding brengt Dogen ook een op het eerste gezicht raadselachtige wederkerigheid in het geding: ‘De boeddhaweg gaan is jezelf bestuderen. Jezelf bestuderen is jezelf vergeten. Jezelf vergeten is verlicht worden door al het bestaande. Als je verlicht wordt door al het bestaande vallen lichaam en geest weg, van jezelf en van anderen. Er blijft geen spoor van verlichting over en deze spoorloze verlichting zet zich eindeloos voort.’ Jij bevrijdt al het bestaande door je concepten af te leggen en zodoende toe te laten dat al het bestaande jou bevrijdt en daar is geen einde aan. De altijd aanwezige boeddhanatuur van al het bestaande, jij inbegrepen, treedt dan simpelweg aan de dag. Er is alleen maar vanzelf gaan.

Waarom is dit zo prachtig dat de tranen je in de ogen springen? Omdat hier een commitment centraal wordt gesteld, dat zich niet zozeer richt op jou of het andere (al het bestaande), maar op wat er tussen jou en dat andere is. Dit is de aller concreetste manier om te benaderen wat mu-shin is; empty mind of no-mind. Een staat van zijn waarin het egocorset uit beeld is en geen-zelf zich manifesteert in een handelingsbekwaamheid die subject of object bij wijze van spreken links laat liggen ten gunste van wat ik ‘het tussenveld’ noem.

Ooit las ik in een advaitatekst dat je je in een intieme relatie niet zozeer hebt te richten op de partner of jezelf, maar op ‘de relatie’. Ik heb gemerkt dat dit voor elke relatie opgaat, ouder-kind, broers, zusters, vrienden, collega’s, buren, etc. Het komt steeds neer op handelen of niet-handelen, niet zoals jij of de ander wil, maar zoals de situatie vergt. Of: niet egocentrisch reageren op het leven zoals dit zich van moment tot moment ontvouwt. Dat is verlicht gedrag, ‘de vaardigheid om bevrijdend te denken en te handelen’, zoals Nico Tydeman zegt in Dansen in het Duister. ‘De hoogste zinvolheid van het leven schuilt in een verlossende wijze van communiceren.’ Elke relatie is zo een oefenrelatie, ook tussen leraar en leerling.

Ver van je bed? Helemaal niet. Verlicht gedrag, verlichte communicatie kennen we allemaal. Alles wat op natuurlijke wijze vanzelf gebeurt, is verlicht gedrag. En daarbij is altijd liefde de essentie. Menig boeddhist noemt dat mededogen, maar liefde geeft m.i. meer de verbinding aan, het tussenveld. Het stroomt als water. Is niet te doorgronden, maar is alles bepalend. Zo is uiteindelijk ieders dagelijks leven, dat van tussenvelden aan elkaar hangt, uitdrukking van de Weg. Hoe dat precies zit? Geen idee, slechts een notie in het volle besef dat de Weg waarover je kunt spreken en schrijven niet de ware Weg is.

Categorie: Boeddhisme, Columns, Dick Verstegen, Geluk, Mahayana, Zen

Lees ook:

  1. Dick – niet wegkijken
  2. Thich Nhat Hanh kritisch beschouwd
  3. Dick – Woorden
  4. Dick – Jongste zenkunst

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Primaire Sidebar

Door:

Dick Verstegen

Columnist Dick Verstegen is zenleraar en oud-hoofdredacteur van de VNU dagbladen. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 29 mei 2025
    Rust, eenvoud en tevredenheid
  • 30 mei 2025
    Bewustzijn na de Dood: Eindigt Alles of Gaat Iets Verder?
  • 31 mei 2025
    Workshop meditatie | Omgaan met tegenslag en pijn
  • 1 juni 2025
    Thuiskomen in het lichaam - Meditatiedag met Lex van Heel
  • 2 juni 2025
    Maandagochtend meditatie in Amsterdam-West
  • 3 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 4 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 4 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Extinction Rebellion blokkeert attractie The Flying Dutchman in Madurodam
    • Vrijdag Zindag – Hemelvaart?
    • Amnesty International – ‘Hamas-veiligheidsdiensten moeten aanval op demonstranten in Gaza stoppen’
    • Boeddha in de bajes – Rob en Bert
    • China: Religieuze leiders gevraagd om ‘Chinese traditionele’ (in feite communistische) cultuur te verspreiden

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.