In het begin zijn bergen bergen en rivieren rivieren
Later zijn bergen geen bergen en rivieren geen rivieren
En nog later zijn bergen werkelijk bergen
En rivieren werkelijk rivieren
Ch’ing-yüan Wei-shin
(T’ang dynastie, 618-907)
De Stilte en het Onuitsprekelijke – Dôgen over meditatie
De Japanse zenmeester Dôgen (1200-1252) wordt algemeen beschouwd als de grondlegger van de Soto school, maar tevens als diegene die de “zittende meditatie” (zazen) of het “alleen maar zitten” (shikantaza) in Japan heeft geïntroduceerd. Zijn hoofdwerk Shôbôgenzô wordt momenteel wereldwijd erkend als een mijlpaal in de literatuur over meditatie.
Op vrijdag 10 mei is Antoon Van den Braembussche te gast in het boeddhistisch centrum Ehipassiko in Deurne, Vlaanderen.
In deze lezing verdiepen wij ons in een aantal kernthema’s van dit werk, zoals:
(1) de grondeloze kern van alles, de weg terug naar het oorspronkelijk gelaat
(2) de mystieke eenwording, meditatie en verlichting
(3) denkend niet-denken, of, “de witte wolken komen en gaan”
(4) tussen spraak en stilte, het onzegbare en het woord, en tenslotte
(5) de nondualiteit, die ons naar het hart van zen brengt, de sleutel tot bevrijding.
Op het einde van de lezing zullen enkele raakvlakken worden besproken tussen Dôgen en Meister Eckhart, dit om aan te tonen dat er meer affiniteit is tussen Zen en Westerse mystiek dan algemeen wordt aangenomen.
De boeddhaweg bestuderen is zichzelf bestuderen
Zichzelf bestuderen is zichzelf vergeten
Zichzelf vergeten is verlicht worden door de tienduizend dingen
Zenmeester Dôgen
(Japan 1200-1252)
Antoon Van den Braembussche (1946) is kunst- en cultuurfilosoof. Hij doceerde onder andere aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en de Vrije Universiteit Brussel. Hij was ook gastdocent aan de universiteiten van Calcutta, Bielefeld en aan Jan van Eyck Academy en Het Hoger Instituut voor Schone Kunsten.
Zijn meest bekende werk is Denken over Kunst. Een inleiding in de kunstfilosofie, dat voor het eerst in 1994 verscheen en nog steeds wordt beschouwd als een standaardwerk. Van dit boek verscheen een Engelse en een Duitse vertaling, recentelijk ook een vertaling in het Koerdisch.
Het laatste decennium spitst hij zich, naast kunstfilosofie, steeds meer toe op interculturele en comparatieve wijsbegeerte, waarbij vaak de wederzijdse doordringing van kunst en mystiek en de interreligieuze relatie tussen Oosterse én Westerse mystiek centraal staan. Vanuit deze optiek verscheen eind 2016 bij uitgeverij Epo het essayboek De Stilte en het Onuitsprekelijke.
Daarnaast is Antoon Van den Braembussche ook dichter. Vorig jaar verscheen in de slipstream van het stilteboek zijn zevende dichtbundel Alles komt terug. Over de eeuwige terugkeer van het gelijke (Leuven, Uitgeverij P., 2018).
Een nieuwe dichtbundel verschijnt in het najaar. Een mystiek essayboek, dat als een vervolg op kan worden beschouwd op De Stilte en het Onuitsprekelijke is in voorbereiding.
