In de marge (5) – wijsheid

Op 30 april 2016 ben ik van huis vertrokken, om als pelgrim naar Nidaros (de oude naam voor Trondheim) te lopen. Onderweg doe ik wekelijks verslag van mijn overdenkingen, als het lukt contact te maken.

In mijn wandellied zing ik dat iedere stap mij thuis brengt, zelfs dat iedere stap mijn huis is! Dat huis is gebouwd uit humor, kracht, wijsheid… enzovoorts. Mooie thema’s om over te contempleren. Vorige week ging het over kracht. Deze week heb ik als thema “wijsheid”.

Wat is wijsheid? Eigenlijk heb ik geen idee. Er zijn waarschijnlijk genoeg mensen die daar veel verstandigs over kunnen zeggen, en daar begin ik nu juist te twijfelen. Volgens mij hoort ‘iets verstandigs’ tot het domein van de rede, terwijl wijsheid in mijn beleving soms onredelijk kan zijn. In die zin dat het zich van de rede weinig aantrekt. Niet dat een wijze zijn verstand niet gebruikt… dat zou niet wijs zijn. Hij laat zijn verstand simpelweg niet het laatste woord hebben.

Wijsheid is, vind ik, gebaseerd op het ‘weten van het hart’. Daarmee doel ik op het centrum van het gevoelsleven. Bij mij ervaar ik dat niet in mijn hoofd, maar als gesitueerd ergens in mijn borst, waar die bloedpomp zit. Ongeveer.

Tijdens mijn pelgrimstocht in de afgelopen weken, heb ik meer dan eens onverwacht gesproken met mensen die spontaan hun pijn, verdriet en zorgen voor mij bloot legden. Met mijn verstand kon ik er op dat moment niets mee. Sommige verhalen waren zelfs amper te volgen (deels doordat ik hun dialect niet verstond). Mijn verstand kon er vaak niet bij, maar mijn hart wel. Wanneer van mij een reactie werd verwacht, was ik daarom altijd eerst even stil, zodat ik bij het ‘weten van mijn hart’ kon komen. En dan zei ik wat ik voelde… (dus niet wat ik dacht)  Het gevolg was dat men zich gehoord en gekend voelde, wat op zich iets anders is dan ‘begrepen’.

Wijsheid kan omgaan met en reageren op gebeurtenissen die niet te begrijpen zijn. Wijsheid durft zeggen: “Ik weet het ook niet!” En het kan tegen het verstand in gaan, waardoor het soms dwaas overkomt. Het erkent de rede als een belangrijk instrument, maar kiest uiteindelijk haar eigen laatste woord. In mijn ervaring is dat vaak amen.