Meditatie op de dood is één van de fundamentele basisvormen van boeddhistische meditatie. Het opzet van zulke meditatie is het produceren van spirituele urgentie: je weet niet wanneer je dood gaat, span je daarom nú in om tot ontwaken te komen vooraleer het te laat is.
Guy Dubois
Guy – Waakzaamheid (P. appamado)
Waakzaamheid staat voor oplettendheid, voor aandacht.
Guy – Wedergeboorte – Opnieuw ‘worden’ (P. bhava)
Elk moment dat de dhammanuvatti een keuze maakt (sankharas van resp. verlangen en afkeer), creëert hij zijn wereld, ‘wordt’ (!) hij opnieuw geboren. Bhava. ’Weder-geboren’.
Guy – Alles wat we ervaren, wordt voorafgegaan door het denken
‘Alles wat we ervaren, wordt voorafgegaan door het denken; [Alles wat we ervaren] heeft denken als hun leider. Alles ontstaat uit gedachten. Wie spreekt of handelt met onzuivere gedachten, zal achtervolgd worden door lijden, zoals het karrenwiel de hoef van het lastdier volgt.’
Guy – Het Proces
Een edele volgeling, (P. ariya-puggala) beschouwt het bestaan als een continu en cyclisch proces, waar álles in constante verandering is. Hij ervaart het bestaan als een eeuwige flow. Een flux.
Guy – Inzicht
Inzicht in Dhamma vergt géén verwoording, géén visualisatie, géén speculatie, géén inbeelding, geen geloof.
Guy – Wijsheid (P. panna) en Mededogen (P. karuna)
In de Dhammapada Sutta lezen we: ‘Wees opmerkzaam en spiritueel éénpuntig, innerlijk stabiel en geconcentreerd.’
Guy – Wij zijn allen voorbijgangers…
Vergankelijkheid is overal en op élk moment tastbaar aanwezig voor wie ‘kijkt’. Maar zijn we er ons bewust van? Dat is nochtans wat de Boeddha ons aanraadt om wakker te worden. Om te ontwaken.
Guy – De kern van Dhamma
Dhamma staat voor de natuurwet, de ‘zo-heid’ van de dingen, de wérkelijke werkelijkheid (P. yatha-bhuta), i.c. het proces van ontstaan en vergaan.
Guy – Een opdracht en een wens
Mijn beste kalyanamitta, voor jou heb ik een opdracht en een wens… Bouw onverstoorbaar verder aan je vormloze stupa. Met vallen en opstaan. Met ontstaan en vergaan. Telkens met mínder verlangen en mínder hechting. Steevast met méér volharding. Adhitthana.
Guy – Dhamma heeft slechts één smaak
‘Net zoals de oceaan slechts één smaak heeft, de smaak van zout, zo heeft mijn Leer slechts één smaak: de smaak van bevrijding.’
Guy – Inzicht
Inzicht kan voor de dhammanuvatti slechts ontstaan wanneer de omstandigheden er rijp voor zijn, d.i. wanneer de vereiste oorzaken (P. hetu’s) en voorwaarden (P. paccaya’s) ertoe aanwezig zijn.
Guy – De Drievoudige Training (P. tisikkha)
De acht stappen van het pad versterken en ondersteunen elkaar voortdurend. Wanneer het Pad als geheel sterk ontwikkeld is, realiseert de beoefenaar zichzelf. Het ‘samenkomen’, het ‘congrueren’ van de acht factoren vormt de apotheose.
Guy – Opdracht
Spiegel je aan de Man in wiens voetsporen je loopt.
Guy – Wees een bevoorrechte getuige
De Boeddha benadrukt in talloze voordrachten dat we onze zintuigen moeten beheersen als een ontwaakt persoon. Als een ‘edel mens’ (P. ariya-puggala). Niet als een wereldling (P. puthujjana).
Guy – Zelfrealisatie (P. nibbana)
Zelfrealisatie staat voor verstilling, tot rust komen (P. samatha). Voor ‘koel worden’ (P. sitibhava). Voor innerlijke vrede (P. shanti).
Guy – De Stroombetreder (P. sotapanna)
Een stroombetreder is een nobele discipel die ziet. Het is een edel persoon die tot inzicht gekomen is. Die de ware Dhamma verworven heeft. Die de ware Dhamma begrijpt. Die de nodige wijsheid verkregen heeft. Die de stroom van Dhamma betreden heeft.
Guy – De metafoor van de oceaan
De stroombetreder (P. sotapanna) wéét (P. janati) dat ‘geboorte’ en ‘dood’ slechts concepten zijn van zijn onwetende geest. Dat het begoochelingen zijn van het bewustzijn dat zich per se een separate plaats wil toemeten in het Geheel. Een bewustzijn dat zich—volkomen illusoir—een onafhankelijke, eeuwige ‘ziel’ droomt (P. sassata-ditthi).
Guy – Spiritueel Ontwaken
Spiritueel Ontwaken—wakker worden—is het loslaten, het oplossen, het verdampen, het vernietigen van ons geconditioneerde gewoontepatroon waardoor we als een separaat ‘ik’ kijken naar ‘ónze’ objecten. En er ons mee identificeren.
Guy – Vergankelijkheid (P. anicca)
Vergankelijkheid is de sleutel tot inzicht: beseffen dat het niet onze vergankelijkheid is die ons doet lijden, maar wél ons verlangen om bestendig te zijn.
Guy – De plaats waar je de stroom betreedt (P. sotapatti)
… Richt je aandacht op je ademhaling. Volg de inkomende adem. De uitgaande adem. Ervaar de vreugde (P. piti) en het geluk (P. sukha) van je beoefening.
Guy – Spiritueel Ontwaken
De experiëntiele ervaring van het eeuwige proces van ontstaan en vergaan van alle geconditioneerde dingen leidt tot spiritueel ontwaken. Inzicht in dit proces, in de flow van het bestaan, in de permanente transformatie van de verschijnselen brengt de dhammanuvatti tot inzicht.
Guy – De Stroom
Het kenmerk van een stroom is om te stromen. Alles wat in de stroom terechtkomt, wordt met de stroom meegevoerd.
Guy – Bevrijding (P. vimutti)
Een heilzaam gebrek aan ontzag voor geloof, macht en machthebbers maakt de mens alerter, waakzamer en minder vatbaar voor conditionering.
