Gooood-evening! boeddhisten in de Lage Landen – 11 november 2016

Duizenden mensen hebben vandaag de redactie van het Boeddhistisch Dagblad gebeld om de krant te feliciteren met de gift van vijftien miljoen dollar, waar ik gisteren in mijn column over schreef. Ze vroegen om een betaalde baan en/of een gift, of een lange vakantie door het BD te betalen.

Dit had ik kunnen schrijven als het verhaal van gisteren echt was geweest. Maar het is verzonnen, uit de duim gezogen. Niet zo mooi, Chef, zullen de lezers nu zeggen. Waarom deed je dat, ons belazeren? Ik zal het uitleggen. Op Fakebook kan je verhalen plaatsen over gebeurtenissen die onwaar zijn, verzonnen. Daarmee kun je mensen beïnvloeden om dingen te doen of te laten. Op Fakebook zijn verzonnen teksten -leugens-  geplaatst die invloed hebben gehad op de meningsvorming van kiezers in de Amerikaanse verkiezingen. Ook op jouw mening. Jouw PC onthoudt namelijk waar jouw voorkeur naar uitgaat: Clinton of Trump, of naar boeken of uitgaan, bier of knakworst. Wapens en leuke vrouwen en mannen. Dat heeft te maken met het algoritme.

Een algoritme is een vooraf bepaalde logica om berekeningen uit te voeren die naar een bepaald doel leiden. De term komt veel voor in de wiskunde (formules) en informatica (computerprogramma’s). Algoritmes worden veel toegepast om berekeningen uit te kunnen voeren waarin diverse stappen en factoren een rol spelen en die tot uitkomsten kunnen leiden.

Algoritmes worden bijvoorbeeld ingezet door zoekmachines om zoekresultaten te rangschikken. Bij het invoeren van een zoekopdracht kijken zij in hun index naar bekende webpagina’s en beoordelen deze op verschillende factoren. Onder andere de mate van overeenkomst van de inhoud met de zoekopdracht en het aantal externe links naar de pagina. De score op de diverse factoren wordt ingevoerd in het algoritme. De uitkomst van deze ‘berekening’ wordt gebruikt bij het bepalen van de resultaten en hun volgorde.

Bij zoekmachines is het algoritme cruciaal voor de kwaliteit van zoekresultaten. Deze algoritmes zijn daarom zeer complex en worden continu doorontwikkeld om deze kwaliteit op peil te houden en te verbeteren.

Fakebook heeft geen hoofdredactie of een eindredacteur. Niemand op Fakebook weet of berichten die daar worden geplaatst echt zijn gebeurd. Zo ontstond het idee om in het BD eenmalig een totaal uit de duim gezogen bericht te plaatsen, a la Fakebook. In dit geval ging het om een verhaal waarvan je kon bevroeden dat het fake was. Maar we hadden ook een bericht de wereld in kunnen slingeren dat het BD zou worden opgeheven of dat de hoofdredacteur is gestorven. Of dat een boeddhistische leraar is opgepakt wegens fraude, seksueel misbruik. Op Fakebook worden deze berichten voor waar aangenomen omdat er geen controle is op de juistheid ervan. Die nepverhalen worden in een fractie van een seconde gedeeld en komen bij miljoenen mensen terecht. Vroeger zeiden mensen ‘het is waar, het staat in de krant’. Nu verwijzen mensen naar Fakebook als bron. En ze praten elkaar na.

Het journalistieke principe van hoor-en wederhoor, het wie, wat, waarom, wanneer en waar en hoe, geldt niet voor Fakebook. Het is daarom een levensgevaarlijk medium dat direct verboden zou moeten worden. Er komen geheid ongelukken van. Fakebook is het einde van de democratie. Krachten die we mogelijk nu nog niet kennen kunnen ons leven, ons bestaan beïnvloeden. Verkiezingen manipuleren. Beëindig je account.

BIJSLUITER: het lezen van deze columns kan leiden tot groot geestelijk ongemak, woedeaanvallen, depressies, onbeheerst gedrag, angstaanvallen, maagzuur, zweten, ongeloof, twijfel aan eenieder, straatvrees, lange tenen en het geloof in het eigen gelijk. Bij de lezers. Scheldpartijen en een onbedwingbare drang om te reageren zijn waargenomen. Sommigen willen Chef corrigeren. Of bedanken. Of prijzen. De drang om in verzet te komen, het abonnement op te zeggen- wat niet kan. Sommigen besluiten de krant niet meer te lezen, of te boycotten. Er kwaad over te spreken. Te janken of te vloeken. De straat op te gaan om te demonstreren.