Vandaag, 15 augustus, capituleert Japan in 1945. Dat is het einde van een zinloze oorlog met een onbeschrijfelijke ellende van miljoenen slachtoffers, doden, verminkten en gebroken gezinnen. Langzamerhand is de oorlogsverwoesting wel hersteld maar de traumatische ervaring van de oorlogsslachtoffers nog niet. Over de littekens van de oorlog die de ouderen nog ervaren wordt weinig gesproken.
De jongere generaties hebben geen oorlog gekend en begrijpen vaak niet wat oorlog voeren betekent. Niemand wil oorlog, maar toch zitten we na een halve eeuw weer in een oorlogssituatie die geen oorlog is. Op politiek niveau wordt over de situatie nagedacht en worden er wetten afgekondigd. Maar de pijn van de oorlog moet op persoonlijk niveau wel gedragen en verwerkt worden. Dan komt vaak de vraag naar de zin van ons leven. Het is toeval als je al die ellende nog overleeft.
Dan komt de joodse psychiater Viktor Frankl met een antwoord. Hij heeft het vernietigingskamp Dachau overleefd en de zinloosheid van die hel ook persoonlijk ervaren. Zijn reactie is treffend: “als al die ellende zinloos is, is ook het leven van de overlevenden die door toeval overleven zinloos. Toeval is nooit zinvol, ook niet het leven dat je door toeval overleeft.”. Het blijkt dat menigeen in het kamp de kracht van liefde en vriendschap heeft ervaren en daarmee ook de zin van het leven, hoe onmenselijk het ook verloopt.
Frankl vertelt over een collega die bij hem komt, helemaal overstuur omdat zijn vrouw overleed. Na een stilte vroeg hij: “stel je voor dat jij overleed en je vrouw alleen achter bleef. “ De man werd stil en besefte dat zij ook verschrikkelijk zou lijden. Daarop reageerde Frankl: “ dan is jouw lijden nu zinvol, want jij hebt je vrouw bespaard om zonder jou te moeten leven.”
