• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Twaalfde jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Ramo de Boer
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Geloven is onvermijdelijk en niet vrijblijvend

Geloven is onvermijdelijk en niet vrijblijvend

29 oktober 2020 door Ramo de Boer

Geloven is niet vrijblijvend, de aannames die we leven produceren onvermijdelijk resultaten, in onszelf en onze omgeving.

Het is zinvol om ons perspectief op ‘geloven’ te verbreden. Geloven heeft al heel lang een sterke religieuze connotatie, maar het lijkt mij evident dat alle overtuigingen die wij hebben een vorm van geloof zijn, of die nu natuurwetenschappelijk, religieus, seculier of psychologisch zijn. Bijvoorbeeld, mijn zelfbeeld (psychologisch) is wat ik ten diepste geloof over mijzelf in relatie tot de wereld (wat niet wil zeggen dat ik mij altijd van de gehele inhoud en haar resultaten bewust ben).

Geloven is een functie van de geest

Een goede hypothese voor (zelf)onderzoek is: ‘geloven is een functie van de geest.’ Wat ik geloof (dagelijks taalgebruik) is in essentie mijn perspectief waarmee, of van waaruit, ik de werkelijkheid ervaar. Mensen verschillen deels omdat geen twee mensen in het geheel hetzelfde geloven noch dezelfde levenservaring hebben.

Voor het gemak veronderstellen we dat wel (hetgeen vaak leidt tot stereotyperingen als “alle boeddhisten zijn …”, of tegenwoordig erg populair, “alle moslims zijn …”) maar we kunnen zien dat dat erg contraproductief is.

Ik denk (lees geloof) dat de wereld een stuk vreedzamer en compassievoller zou zijn als mensen verantwoordelijkheid nemen voor wat ze zijn gaan geloven (als volwassenen zijn we al doordrenkt van het consensusgeloof van de samenleving waarin we geboren zijn) en de consequenties van hun geloof.

Hoe leuk is het om een hekel of erger te hebben aan mensen die iets anders geloven? Als we meer zicht hebben om het mechanisme waardoor ‘geloof’ in al haar facetten ontstaat dan kunnen we ook genuanceerder kijken naar hen die iets anders geloven, en hoe contraproductief het is om anderen die iets anders geloven trachten te bekeren of te overtuigen, met zachte of harde hand.

Geloven of weten

Dat dit door de eeuwen heen zo weerbarstig is gebleken, heeft volgens mij (geloofik) te maken met de functie van geloof (je kunt niet niets geloven, want het reguliere bewustzijn heeft altijd inhoud waarmee je je identificeert – noemen we identiteit).

Geloven is het mechanisme waarmee we een identiteit opbouwen en onderhouden, en die is erg functioneel in onze overleving. Spiritualiteit kenmerkt zich doorgaans door een geloof – de mogelijkheid tot realisatie of bevrijding is een geloof tot het moment waarop het gerealiseerd is, dan is het een (ervarings)feit geworden – dat door toepassing ervan door onder andere beoefeningen leidt tot bevrijding uit de beperkingen die geloven an sich altijd met zich meebrengt.

Dit ‘ontwakingsgeloof’ kan nog zo overtuigend gebaseerd zijn op ervaringen van anderen in historische verslagen, levende leraren en heiligen, tot ons eigen moment van (definitieve) overstijging is het een geloof. Een geloof dat zich mede door korte momenten van eigen ervaring en beoefening kan ontwikkelen tot weten. Op dat moment heeft geloven geen functie meer (op dat vlak) en zal het oplossen.

Je kunt niet niet geloven

Tenslotte, zoals duidelijk mag zijn heb ik helemaal niets tegen geloven, sterker nog, ik geloof dat niemand die leeft zonder geloof is. We hebben allemaal een zelfbeeld, een beeld van de wereld en onze plek daarin. Geloven, en de discussie daarover, beperken tot religieus geloof of het verlies daarvan is een gemiste kans.

De dringende vraag in onze huidige chaotische wereld, is ons te richten op de inhoud en de gevolgen van al onze geloven, en die zo nodig bij te stellen door ons gezond verstand te gebruiken (wat helaas vaak juist door geloof verduisterd wordt, een waar dilemma). Hiervoor is het noodzakelijk dat we bereid zijn tot kritische zelfreflectie en het onderzoeken van de validiteit van ons wereldbeeld, van ons geloof, wat de inhoud dan ook is.

Het gebruiken van het logisch redenerend vermogen dat we (ook) in de afgelopen eeuwen hebben verworven, is mijns inziens geen deel van het probleem (zoals veel religies willen doen voorkomen) maar van de mogelijke oplossing.

Geloven is geen houdbaar excuus om niet meer na te denken, de gevolgen van onnadenkendheid zijn domweg te groot, voor gelovigen en vermeende ongelovigen.

Geloven is onvermijdelijk, de contraproductiviteit ervan niet. Vergeet niet, de paradox is dat wat wij geloven invloed heeft op ons en onze omgeving, of we dat nu geloven of niet!

Categorie: Columns, Geluk, Ramo de Boer Tags: geloven niet-geloven verantwoordelijkheid religie filosofie wetenschap drogredenen

Lees ook:

  1. Geloven is onvermijdelijk en niet vrijblijvend

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Henk van Kalken zegt

    30 oktober 2020 om 07:13

    Geloof is een aanname dat iets zus of zo is, terwijl het de kwaliteit heeft van een onwerkelijke droom.

  2. G.J. Smeets zegt

    30 oktober 2020 om 11:39

    “Geloven is een functie van de geest”

    Ik vermoed dat Ramo de Boer bedoelt ‘Vertrouwen is een functie van de geest.’ En vertrouwen is geen onwerkelijke droom. Maar wellicht pik ik zijn bedoeling niet goed op.

  3. Piet Nusteleijn zegt

    30 oktober 2020 om 12:51

    Volgens de schrijver is ‘denken’ hetzelfde als ‘geloven’.
    Ja. Het is een manier om ‘het geloof in wat dan ook’ overeind te houden. Het is een denkwijze die hier opgeschreven is. Één van de vele, ontelbare denkbeelden/geloven.
    Ja, het denken is vrij. Vooruit dan maar weer met de geit.

Primaire Sidebar

Door:

Ramo de Boer

Senior Gestalttherapeut, coach, trainer en schrijver. Beoefende en studeerde in verschillende spirituele tradities, en heeft een voorliefde voor Dzogchen en Lojong (Tibetaans-Boeddhisme). Kijk voor meer info, blogs en artikelen op MindConsult en op ISSUU 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door
  • Locaties
  • Overzicht op kaart

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

16 nov
Oriëntatiebijeenkomst Lotus Team Project
16 nov 23
05 dec
Meditatie en lezing "De Boeddha en de Sint – geven in het boeddhisme "
5 dec 23
06 dec
Online Lezingenserie ‘Meewerken met de Natuur’ (2)
6 dec 23
09 dec
Oriëntatiebijeenkomst Opleiding tot Kum Nye trainer
9 dec 23
10 dec
Meditatiedag “De vier verblijfplaatsen van het hart”
10 dec 23
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Tolerantie: verbinding is alleen mogelijk met zelfkritiek

    Kees Moerbeek - 3 december 2023

    Ondanks het feit dat het begrip in de loop van de geschiedenis verschillende betekenissen kreeg, bleef de grondbetekenis herkenbaar. Kort en bondig noemt Schuyt tolerantie op bladzijde 8: ‘de onderdrukking van de neiging anderen te onderdrukken.’

    ‘Amerikaans centrum Heartwood organiseert eerste bijeenkomst van overlevenden misbruik door boeddhistische leraren’

    gastauteur - 27 november 2023

    'Het samenkomen liet ons stralen. Beloftes om elkaar volgend jaar weer te ontmoeten. De hoop dat andere overlevenden zich bij onze gemeenschap kunnen aansluiten. Heartwood is de enige plek op het internet die ons samenbrengt. Onze adviesraad en medestanders staan in de frontlinie en bieden hun juridische expertise, academische bijdragen en zuurverdiende kennis aan om dit mogelijk te maken. Sommigen zullen zeggen dat we wandelende wonderen zijn. Daar zijn we het mee eens.’

    VrijdagZindag – anatomie van de zwervende kiezer

    André Droogers - 24 november 2023

    Het aanbod aan betekenisgeving was met zesentwintig partijen zeer divers. Daarin verschillen we van Engeland of de VS. Sommige partijen hebben een ideologische basis, andere partijen bestrijden juist ideologieën. Populistische lijsttrekkers vielen op door hun onderbuikspreken, naar eigen zeggen namens het zwevende volk. Enkele partijen gebruikten de democratische verkiezingen om de democratie welbewust uit te hollen. Nogal wat partijen mikten op proteststemmen of op nationalistische sentimenten. Soms kwam men met voorstellen die tegen de Grondwet ingingen en bevolkingsgroepen discrimineerden. En dan waren er ook nog one-issuepartijen en deelgroeppartijen. Hoe plooiden die het algemeen belang met hun particuliere wensen?

    Taigu – Percepties over Palestina, een essay voor boeddhisten

    Taigu - 21 november 2023

    Gautama bevroeg en gaf raad aan wereldse heersers met snode plannen. Juist spreken, een van de onderdelen van het Achtvoudig Pad, was voor hem een middel om zijn middenweg aan de man te brengen. Dus waarom zou spreken in moeilijke omstandigheden een beletsel kunnen zijn voor boeddhisten en hun leraren? Wat is er mis met je verdiepen in de standpunten en gevoelens van anderen, voordat je in hun ogen genocide preekt wanneer je in een daad van protest uit volle borst de leuze ‘From the river to the sea’ scandeert om jouw steun voor de bevrijding van de een ten koste van de ander uit te drukken?

    Wie mediteert er nu eigenlijk?

    Erik Hoogcarspel - 20 november 2023

    Stel je voor dat je weer eens zit te mediteren en dat het allemaal deze keer erg goed gaat. Je aandacht blijft redelijk bij de ademhaling hangen en wordt alleen af en toe afgeleid door voorbijgaande marginale gedachten. Opeens realiseer je je dat de ademhaling helemaal vanzelf gaat en dat de gedachten zich van niemand en niets iets aantrekken. Het is niet jouw ademhaling, het is gewoon ademhaling, het zijn niet jouw gedachten, het zijn gedachten. Je bent er niet, maar dat hoeft ook helemaal niet. Je begrijpt opeens wat de Boeddha bedoelde met zijn uitspraak dat de werkelijkheid zonder zelf is, anātman.

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Wie zegt dat je naar je hart moet luisteren?
    • Het jaar 2023 – dag 338 – zwart-als-roet
    • Honderden Palestijnse burgers sterven door Israëlische bombardementen
    • Nathan – Het denken
    • Nepreclames in Utrecht vertellen volgens actievoerders een ander  verhaal over Shell

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.