• Door naar de hoofd inhoud
  • Skip to secondary menu
  • Spring naar de eerste sidebar
  • Spring naar de voettekst

Boeddhistisch Dagblad

Ontwart en ontwikkelt

Header Rechts

Veertiende jaargang

Zoek op deze site

  • Home
  • Agenda
    • Geef je activiteit door
  • Columns
    • Andre Baets
    • Dharmapelgrim
    • Bertjan Oosterbeek
    • Dick Verstegen
    • Edel Maex
    • Emmaho
    • Goff Smeets
    • Hans van Dam
    • Jana Verboom
    • Joop Hoek
    • Jules Prast
    • Paul de Blot
    • Rob van Boven en Luuk Mur
    • Ronald Hermsen
    • Theo Niessen
    • Xavier Vandeputte
    • Zeshin van der Plas
  • Nieuws
  • Contact
    • Steun het BD
    • Mailinglijst
  • Series
    • Boeddha in de Linie
    • De werkplaats
    • Recepten
    • De Linji Lu
    • De Poortloze Poort
    • Denkers en doeners
    • De Oude Cheng
    • Meester Tja en de Tao van Niet-Weten – alle links
    • Fabels door Goff
    • Cartoons van Ardan
    • Tekeningen Sodis Vita
    • De derwisj en de dwaas
  • Over ons
    • Redactiestatuut van het Boeddhistisch Dagblad
    • Redactieformule van het Boeddhistisch Dagblad
  • Privacy

Home » Columns » Jules – De uitgestoken hand

Jules – De uitgestoken hand

1 mei 2025 door Jules Prast

Gedurende de laatste weken van het jaar 2024 her-publiceerden we tekst- en beeld van auteurs. In 2025 gaan we daar mee door. Hieronder een tekst van Jules Prast die eerder, op 3 juni 2014, in het BD werd geplaatst.

Een boeddhistische herwaardering van Jezus zou een manier kunnen zijn om gevolg te geven aan de oproep van leraren als Thich Nhat Hanh en de Dalai Lama om mogelijkheden voor bevrijding vooreerst te vinden in de vertrouwde vormen van ons eigen culturele erfgoed.

Onlangs had ik de eer en het genoegen de here Jezus te ontmoeten, heel persoonlijk en direct. Het was een volkomen onverwachte ontmoeting, een die mij met stomheid sloeg en een diepe indruk op mij heeft achtergelaten.

Tijdens meditatie rees een beeld op. Het was alsof ik naar een kaarsvlam keek waarvan het schijnsel zich vermengde met het licht dat binnenviel door een gebrandschilderd raam.

In die waas van schittering toonde zich een lichtwezen dat de gestalte aannam van, nee, nu eens niet van mijn goede vriend Amida, maar van Jezus. Zijn aanwezigheid was onmiskenbaar. Een gloed van liefde, de hand uitgestoken. Te zeggen dat ik hem ontmoette, is de taal van achteraf. Reconstruerend zou ik eerder zeggen dat het voelde alsof zijn presentie de mijne omsloot; ‘ik’ was deel van hem.

Beladen thema

Wat moet je met zo’n ervaring in een tijd en omgeving waarin gevoel voor de diepte van de Dharma maar al te vaak bekneld zit tussen enerzijds de behoefte aan snelle spirituele zelfverheffing, en anderzijds de aandrang bevestiging te zoeken bij koning wetenschap? En waarin door de erfenis van kerk en geloof alles wat maar zweemt naar christendom een beladen thema is voor veel boeddhisten?

Er gewoon over schrijven maar. Je kunt willen duiden, je kunt willen psychologiseren. Borrelde er bij deze voormalige zoon van het rijke roomse leven uit het opslagbewustzijn een oude herinnering op? Er zullen vast mensen zijn die verkiezen het zo te willen zien.

Zelf ben ik hier anders in komen te staan sinds het boeddhisme mijn verstaanshorizon steeds verder heeft omgewoeld. De trinitas van weleer, de drieëenheid van Vader, Zoon en Heilige Geest, heb ik al een half mensenleven geleden achter mij gelaten. Deze heb ik de afgelopen jaren, geleidelijk en aarzelend, verruild voor de trikaya, de boeddhistische driegeledingsleer die probeert te verklaren hoe Shakyamuni (alias Siddharta Gautama) zich verhoudt tot de wereld der verschijnselen en tot het domein waarin bodhisattva’s en reine landen hun eigen bestaan leiden.

Verbeelding en visioen

Met het achtervoegsel -kaya wordt zoiets aangeduid als lichaam, uitgestrektheid of sfeer. De historische manifestatie van de Boeddha in de persoon van Siddharta Gautama, deze vorm van oneindige leegte, wordt nirmanakaya genoemd.

Dharma heeft de dubbele betekenis van de leringen van de Boeddha, maar ook die van de door hem ontdekte ‘natuurwet’ van de werkelijkheid, het voorwaardelijk ontstaan, wat zoveel betekent dat alle fenomenen die aan ons verschijnen opkomen en ondergaan, afhankelijk van oorzaken en condities. Van die kant beschouwd kun je, als ware het met de ogen van een boeddha, in de werkelijkheid de werking zien van de Dharma, of de werkelijkheid zelf opvatten als Dharma. Dit aspect van de werkelijkheid heet dharmakaya, de uitgestrektheid van de boeddhistische natuurwet in tijd en ruimte.

Het sluitstuk van de trikaya vormt de sfeer die wordt genoemd sambhogakaya. Dit is de naam voor de ervaringswereld waarin boeddha’s en bodhisattva’s leven in hun reine landen, een veld van waarneming dat van oudsher toegankelijk heet te zijn voor wie zich, in diepe meditatie verzonken, openstelt voor de zeggingskracht van verbeelding en visioen.

Wij, die makkelijk praten over het onderbewuste alsof dit werkelijk bestaat, dienen ons te realiseren dat we in dit duiden van onze tijd hetzelfde zoeken en tasten naar woorden tegenkomen voor wat het boeddhisme van eeuwen her benoemde als sambhogakaya.

Verlichting

In de geschiedenis van het boeddhisme wordt de sfeer van de sambhogakaya vaak geassocieerd met licht en verlichting. Het is het verblijf van verlichte en bijna verlichte wezens, zoals Amida en Kanzeon, en mensen die een glimp van verlichting opvangen hebben er een inkijkje in.

Amida, de Boeddha niet alleen van oneindig leven maar ook van onmetelijk licht, is hier te vinden. Als er één figuur is die in aanmerking komt voor het predikaat lichtwezen, dan is het Amida wel. Is het te veel te veronderstellen dat met andere bodhisattva’s ook Jezus zou kunnen leven in de sfeer van de sambhogakaya en hieruit onder de juiste condities naar voren treedt en zich als lichtwezen aan een sterveling presenteert?

Ik durf deze vraag inmiddels wel bevestigend te beantwoorden. Zenboeddhisten hebben de geschiedenis door in Amida Boeddha een uitdrukking gezien van onze ware aard, onze boeddhanatuur. Je komt deze voorstelling tegen bij Bassui (veertiende eeuw) en bij D.T. Suzuki (twintigste eeuw). Jezus die je de hand reikt, is dat niet eveneens een uitnodiging om thuis te komen bij jezelf, om precies te zijn: bij je lege zelf?

In tweeduizend jaar christendom heeft de orthodoxie zich de Jezusfiguur toegeëigend en hem bij herhaling grondig door de wringer van het dogma gehaald. Maar sinds de vondst van fragmenten van het Thomas-evangelie op half vergane papyrusrollen in het midden van de twintigste eeuw, hebben we weer kunnen kennismaken met een Jezus die spreekt als een boeddhistische leraar en zegt dat we waarheid niet buiten onszelf moeten zoeken, maar in onszelf, in het hier en nu. Zo bezien verdient hij een plaatsje tussen de klassieke bodhisattva’s in het boeddhistische pantheon.

Vertrouwde vormen

Een boeddhistische herwaardering van Jezus zou een manier kunnen zijn om gevolg te geven aan de oproep van leraren als Thich Nhat Hanh en de Dalai Lama om mogelijkheden voor bevrijding vooreerst te vinden in de vertrouwde vormen van ons eigen culturele erfgoed. Wie als boeddhist of boeddhistisch sympathisant bij christendom een gevoel van afwijzing bespeurt, doet er goed aan dit gevoel terdege te onderzoeken.

Wie weet wat er gebeurt wanneer de donkere wolken optrekken? Wat als in de heldere lucht van het hemelgewelf zich niet de grondeloze leegte openbaart, maar er een uitgestoken hand verschijnt? Is dat een reden om als boeddhist deze ervaring te verwerpen of op de vlucht te slaan? Ik zou zeggen: nee, juist niet.

Categorie: Columns, Jules Prast Tags: Amida Boeddha, dalai lama, Jezus, Jules Prast, visioen

Lees ook:

  1. Jules – Boeddha-dharma als boeddha-dank-u
  2. Met stomheid geslagen
  3. Communie op het tempo van de nembutsu
  4. Met stomheid geslagen

Elke dag het BD in je mailbox?

Elke dag sturen we je een overzicht van de nieuwste berichten op het Boeddhistisch Dagblad. Gratis.

Wanneer wil je het overzicht ontvangen?

Lees Interacties

Reacties

  1. Siebe zegt

    1 mei 2025 om 17:14

    In de Pali sutta’s wordt een Boeddha gepresenteerd die het vereren van een wezen als de/je Schepper, Vader, Almachtige, Alwetende, Beschikker een lage bezigheid noemt. Iets ook waar monniken niet aan moeten beginnen. (DN1)
    Boeddha leerde zeker zeer invloedrijke wezens, zoals Maha Brahma, maar in de Pali suttas leerde hij niet dat er een wezen is dat eeuwig is noch almachtig en Schepper en Vader.

    Nou is de context weliswaar een hele andere cultuur en tijd maar ik vraag me toch af hoe zoiets dan toch te verenigen is met bevrijding? Voor mij een open vraag. Ik heb er geen antwoord op.

    Bevrijding lijkt ook niet te draaien om het mystieke idee van eenwording met God. Dat is eerder het doel van Brahmanen, volgens mij. Door liefde, door mededogen, door de Brahmaviharas sterk te maken kun je na de dood eenworden met de sfeer van Brahma. Maar dit is zeker niet de bevrijding die de Pali sutta’s leren. Sterker, Sariputta werd door de Boeddha berispt dat ie een Brahmaan deze weg van vereniging met Brahma had gewezen. Ik dacht op diens sterfbed.

    Ik merk wel dat het vaak slecht opgenomen wordt, -als bewijs van onkunde, sectarisme, onwetendheid, smalgeestigheid,- als je niet vindt dat alles over hetzelfde gaat en eigenlijk alles 1 pot nat is. Mijn gevoel hierbij is dat meer door sentiment wordt ingegeven dan door onderzoek. Maar goed, wie het allemaal weet mag het zeggen. ik heb hier verder eigenlijk geen weet van.

    • Taigu zegt

      3 mei 2025 om 22:59

      Beste vriend,

      Ontdoe Jezus van alle (kerk)historische ballast. En God-de-schepper eveneens. Lees de bijbel metaforisch.

      Voor mij persoonlijk is God gelijk aan Tao. Of Brahman..

      Ontdoe Boeddha eveneens van alle sektarische ballast. Er is geen spoor van bewijs dat Boeddha-uit-de-canon de historische oerboeddha was. Integendeel, het is een reliek van een van de stromingen uit de periode van het veel-scholenboeddhisme.

      Alles wat je creërt aan geloof, is jouw voorstelling, je vastklampen aan tekst(en) die schijnzekerheid biedt.

      Waarom moet boeddhisme eigenlijk een eigen stroming zijn? Je schuift het vanuit bijv. de context van de theosofie, die de westerse boeddhismereceptie heeft bemiddeld, moeiteloos ineen met je Jezusfiguur.

      Dit is wat de Dalai Lams heeft gepredikt; en Thich Nhat Hanh eveneens. Vernieuw je eigen religieuze wortels. Maar de boodschap was aan dovemansoren gericht, want mensen wilden hun eigen gemeenschap, een nieuwe kerk.

      Prik het door en kijk bij welke vorm van bevrijding je uitkomt. Laat boeddhisme los of doorzie iig het metaforische, door mensen verbeelde dwaallicht van een Boeddha. Samen met Jezus deelt deze in de onmogelijkheid zijn oernatuur onder laag op laag gestapelde voorstellingen te reconstrueren.

      De basiswaarden overlappen elkaar.

      Sic dixit Taigu.

Primaire Sidebar

Door:

Jules Prast

Jules Prast (1961) is van origine historicus en journalist, maar bracht het grootste deel van zijn werkzame leven door bij overheid (ministerie van Financiën) en bedrijfsleven (ABN Amro en Philips). Hij is voormalig reserve-officier van de Koninklijke Luchtmacht. Van 2012 tot 2025 schreef hij zeer regelmatig voor het Boeddhistisch Dagblad en sindsdien incidenteel. Onder zijn dharmanaam Taigu (Japans voor ‘grote dwaas’) worden veelal oudere stukken over spiritualiteit herplaatst. Als Jules schrijft hij over de actualiteit en andere wereldse onderwerpen. Behalve door Thich Nhat Hanh en zen wordt hij diep bewogen door Shinran en de nembutsu. De complementariteit van christendom en boeddhisme vormt een terugkerend thema in zijn werk. 
Alle artikelen »

Agenda

  • Agenda
  • Geef je activiteit door

Ochtend- of avondeditie

Ochtend- of avondeditie ontvangen

Abonneer je

Elke dag gratis een overzicht van de berichten op het Boeddhistisch Dagblad in je mailbox.
Inschrijven »

Agenda

  • 13 juni 2025
    Kesa en Rakusu naaiworkshop
  • 17 juni 2025
    Dinsdagavond op even weken samen mediteren in Almere Buiten
  • 17 juni 2025
    Zenmeditatie Maastricht
  • 18 juni 2025
    Zen Spirit zenmeditatie Arnhem, 1e helft 2025 8 januari-25 juni
  • 18 juni 2025
    Bibliotheek Stichting Bodhisattva
  • 18 juni 2025
    Zenmeditatie in Leiden
  • 19 juni 2025
    Stiltemeditatie Stichting Bodhisattva
  • 20 juni 2025
    Wijsheid: Bewustzijn & Gewaarzijn
  • bekijk de agenda
  • De werkplaats

    De werkplaats.

    Boeddhistische kunstenaars

    Artikelen en beschrijvingen van en over het werk van boeddhistische kunstenaars. Lezers/kunstenaars kunnen zich ook aanmelden met hun eigen werk.
    lees meer »

    Pakhuis van Verlangen

    In het Boeddhistisch pakhuis van verlangen blijven sommige teksten nog een tijdje op de leestafel liggen.

    Deconstructie van het godsbeeld van Pseudo-Dionysius

    Hans van Dam - 23 mei 2025

    Over het verschil tussen weten-wat-niet en niet-weten.

    De wolk van niet-weten

    Hans van Dam - 22 mei 2025

    Over beeldloze mystiek en mystiekloze beelden.

    ‘Het leven zelf is zazen’

    Wim Schrever - 28 april 2025

    De grote tragedie hier in het Westen is dat we onze eigen spirituele traditie zo snel hebben opgegeven en met het badwater -de religie- ook het kind -de spiritualiteit- hebben weggegooid. Terwijl een mens fundamenteel nood heeft aan spiritualiteit, aan zingeving.

    Geschiedenis als wapen deel 1

    Kees Moerbeek - 20 april 2025

    President Vladimir Poetin zei in 2014: ‘Onze collectieve herinnering bepaalt onze cultuur, onze geschiedenis en onze tegenwoordige tijd. En onze toekomst zal worden gevormd aan de hand van onze historische ervaring.’ Hij is het zelf die actief deze herinnering en ervaringen vorm geeft en propageert. Ivo van de Wijdeven schrijft dat in de Sovjettijd er nog werd gegrapt dat het land een zekere toekomst had, maar een onvoorspelbaar verleden. Onder Poetin is Ruslands geschiedenis als in beton gegoten. Er is maar één historische waarheid en deze is verankerd in de grondwet en de Nationale Veiligheidsstrategie.

    Jaloerse goden te slim af – de geschiedenis de baas…?

    gastauteur - 13 april 2025

    Hongersnood in een hermetisch afgesloten kuststrook die onwillekeurig aan de vernietigingskampen van weleer doet denken, besmet met meer dan een zweem van genocide… Regeert Adolf Hitler over zijn graf heen? Want bestaat Israël niet bij diens gratie? Zou zonder die bittere nazi-erfenis Palestina als land van drie monotheïstische religies niet nog gewoon zo heten? Is de grond er niet vervloekt, juist door godsdiensten die, gevoed vanuit één fictieve bron, vervolgens als protestbeweging steeds in chronologische volgorde aan haar voorgangster ontspruiten, waarmee de kiem voor een eeuwigdurende vete om de absolute waarheid is gelegd? En claimt niet elk van deze broeder- of zusterstromingen dat stuk met hun aller bloed doordrenkte aarde, aanvankelijk voor Abrahams JHWH, vervolgens voor Jezus’ Vader en ten slotte voor Allah – drie godheden die, in verbitterde onderlinge jaloezie verwikkeld, strijden niet alleen om religieuze hegemonie, maar ook om de profane en politieke macht?

    Meer onder 'pakhuis van verlangen'

    Footer

    Boeddhistisch Dagblad

    over ons

    Recente berichten

    • Het jaar 2025 – dag 168 – haten
    • In de serie over karma: Kamma in de theravada
    • Spel – Het spel van de verbeelding
    • Binnen FPMT-organisatie: Onderwijs voor kinderen in afgelegen streek in Nepal 
    • RCC: lespakketten Schoolmelk-programma misleidend

    Reageren

    We vinden het geweldig om reacties op berichten te krijgen en op die manier in contact te komen met lezers, maar wat staan we wel en niet toe op de site?

    Over het BD

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten.
    Lees ons colofon.

    Zie ook

    • Contact
    • Over ons
    • Columns
    • Reageren op de krantensite

    Het Boeddhistisch Dagblad is een onafhankelijk journalistiek webmagazine over boeddhistische thema’s en inzichten. Lees ons colofon.