Laten wij hopen dat er een staakt-het-vuren komt in Gaza dat uitzicht biedt op een duurzame vrede. Laten wij eveneens hopen dat zo’n staakt-het-vuren uitzicht biedt op meer humaniteit en recht.
Ondertussen geven de slachting en de verwoesting in de Gazastrook voedsel aan wereldwijde morele verontwaardiging. Terwijl de regering-Netanyahu een tweestatenoplossing verder onmogelijk heeft proberen te maken dan ooit, gaat de strijd voor de Palestijnse zaak door met tot dusver op deze schaal niet vertoonde middelen. Reservisten van het Israëlische leger moeten als dieven in de nacht hun vakantieadres verlaten, omdat een Belgische stichting* ze als verdachten van schending van het oorlogsrecht wil laten vervolgen.
Onder het principe van de universele jurisdictie, vastgelegd in internationale verdragen, heeft iedere staat de mogelijkheid om verdachten van oorlogsmisdrijven aan te houden en voor de rechter te brengen. De genoemde stichting verzamelt foto’s en video’s van social media om incriminerende informatie te ontwikkelen over individuele Israëlische militairen. Het is een innovatieve vorm van actievoeren, maar is het wijs?
Het is de Israëlische autoriteiten een gruwel wanneer hun reservisten in het buitenland bij verhoren verklaringen zouden afleggen die als bewijs kunnen dienen in zaken tegen premier Netanyahu en voormalig minister van defensie Yoav Gallant bij het Internationale Strafhof. Het praktische effect van het werk van de stichting is dat niet alleen de politieke leiders, maar ook militairen van hoog tot laag Israël niet meer kunnen verlaten zonder te moeten vrezen voor hun vrijheid. Het is op grond van de bestaande toepassing van het internationale recht waarschijnlijk dat zaken tegen uitvoerende leden van de krijgsmacht worden geseponeerd.
Wat wel geaccepteerd is geworden sinds de oorlogstribunalen na het einde van de Tweede Wereldoorlog, is dat mensen die op grote schaal leiding hebben gegeven aan schendingen van het recht, daarvoor ter verantwoording worden geroepen. Duitse nazi’s zoals Arthur Seyss-Inquart en Joachim von Ribbentrop werden opgehangen, evenals bijvoorbeeld Japans oorlogspremier Hideki Tojo. Maar niet alleen de allerhoogste politieke leiders, ook officieren die de Einsatzgruppen (de doodseskaders van de SS) aanvoerden, werden veroordeeld.
Strafrechtelijk afrekenen met de top en de subtop is een in het internationale recht aanvaarde norm geworden. Het is nodig voor rechtsherstel, maar je gaat geen soldaten individueel vervolgen. Als je dit wel doet, schiet je jezelf in de voet. Het is voor de rechterlijke macht onuitvoerbaar en je loopt het risico van een bijltjesdag, een heksenjacht en eigenrichting.
Wie denkt, “net goed”, moet nog een tweede keer denken. Voor de bewijsvoering bij oorlogsmisdrijven is een vereiste dat deze misdrijven zijn gepleegd met een vooropgezette intentie of een plan om massaal schade toe te brengen aan mensen en hun leefomgeving. Een intentie of een plan om oorlogsmisdrijven te plegen brengt je vanzelf bij de verantwoordelijke leidinggevenden. Dat militairen te velde een spoor van verwoesting achterlaten, is een wetenschap uit de eeuwen der eeuwen. Inherent aan oorlog is dat het er zelden mooi uitziet.
Voor Israël, dat de strijd in Gaza ziet als zelfverdediging tegen de wandaden van Hamas bij de uitbraak op 7 oktober 2023, is het uitermate pijnlijk dat de publieke opinie wereldwijd de politieke en militaire leiding van het land verdenkt van een vooropgezette criminele intentie. Het land zal erop wijzen dat het gebruik door Hamas van de eigen bevolking als menselijk schild, het grote aantal onschuldige slachtoffers verklaart.
Zelfs als achteraf mocht blijken dat er fouten zijn gemaakt in de keuzes van het toegepaste geweldsspectrum, dan nog hoeft er geen sprake te zijn van een criminele intentie. Als er aanleiding is voor het vermoeden van een dergelijke intentie, dan is het niet aan de publieke opinie, maar aan de opsporingsautoriteiten om een onderzoek in te stellen en aan de rechter om in onafhankelijkheid een oordeel te vellen. Al het geroep over oorlogsmisdrijven en genocide is daarom voorbarig. Actievoerders voor de Palestijnse zaak gebruiken de morele verontwaardiging van het publiek over foto- en filmbeelden** uit de Gazastrook om Israël de schijn van een criminele intentie aan te wrijven.
Waarmee niet gezegd wil zijn dat bewijs voor zo’n intentie niet door onderzoekers van het Internationale Gerechtshof zou kunnen worden verzameld. Mogelijk helpt de Belgische stichting die informatie verzamelt over de oorlogvoering deze onderzoekers een handje. Maar al het ‘bewijs’ moet op een goudschaaltje worden gewogen, getoetst aan de omstandigheden te velde en onderzocht op ontlastende en belastende factoren voor de uiteindelijke verantwoordelijke leidinggevenden.
Niets is wat het op het eerste oog lijkt. Dit zouden boeddhisten toch moeten weten. Individuele militairen op hun vakantieadres laten opsporen getuigt niet van juridische werkelijkheidszin, noch van wijsheid. Er zijn andere manieren om de juiste mensen, zo het nodig mocht blijken, strafrechtelijk ter verantwoording te roepen. Laten we daarom een open geest houden en ons niet laten verleiden door snelle oordelen. Dit is antithetisch ten opzichte van de boeddhistische ethiek. Als er fouten zijn gemaakt, dan moeten we mensen ook in de gelegenheid stellen tegenover het negatieve iets positiefs te zetten. En tot slot is er ook zoiets als verzoening en vergeving. Hij die zonder zonde is, werpe de eerste steen.
*** Trouw – boeddha rukt op bij de krijgsmacht – Boeddha rukt op bij de krijgsmacht. ‘Het is een misvatting dat boeddhisme pacifistisch is’ | Trouw
waphai zegt
Goed artikel. Laten we alsjeblieft alles in proportie (blijven) zien. Het (publiekelijk) achtervolgen van uitvoerenden bij veiligheidsdiensten als leger en politie leidt er uiteindelijk toe dat we geheel zonder deze diensten komen te leven omdat geen hond zich nog waagt aan een dienstbetrekking in een van deze diensten. Er is al een groot tekort.
jim zegt
Zelden een stuk met daarin zoveel drogredeneringen gelezen. Er is geen beginnen aan alle flauwe kul te ontzenuwen. Het valt vooral niet uit te leggen aan de slachtoffers denk ik dan en dat zijn er nogal wat. Zullen we voor het kindermisbruik in de kerk voortaan ook slechts het instituut en niet de plegers individueel verantwoordelijk houden?
Misschien heb je niet alle afschuwelijke beelden voorbij zien komen waarvan ik kennis heb genomen, waaronder getuigenissen van soldaten, en is dat een verzachtende omstandigheid voor jouw opinie over ‘hoe boeddhisten zich te gedragen hebben’ maar ga ook niet op de stoel van de rechter zitten die zich erover moet buigen als je advocaat van de duivel wilt spelen. Je bent wat je doet.
waphai > Laten we ook vooral aannemen dat er bij de veiligheidsdiensten ook mensen met een groot tekort werken naast mensen met een groot verantwoordelijkheidsgevoel zoals, ik noem maar iemand als Edward Snowden of de klokkenluiders bij het Eisenhower Media Network.\
Not everything can be changed, but nothing can be changed unless it is faced ~ James Baldwin
whapai zegt
” Zullen we voor het kindermisbruik in de kerk voortaan ook slechts het instituut en niet de plegers individueel verantwoordelijk houden? ”
JA!!
“Je bent wat je doet.” Ja!! Maar wat je doet wordt bepaald door de omstandigheden waarin je dat doet. Je hebt nu eenmaal alleen maar de vrijheid te kiezen uit de omstandigheden, de voor je liggende opties, waarin en waaruit je de keuze moet maken.